Poradnik

  1. Start
  2. /
  3. Poradnik
  4. /
  5. Związki zawodowe – jakie są wobec nich...

Podstawowym zadaniem związku zawodowego jest dbanie o interesy pracowników danego zakładu. Z tego względu pracodawca w wielu przypadkach po prostu musi liczyć się ze stanowiskiem zakładowej organizacji związkowej, a jej lekceważenie może doprowadzić do poważnych konsekwencji. Dlatego każdy pracodawca powinien wiedzieć:

– jakie ma obowiązki wobec związków zawodowych;

– w jaki sposób związki zawodowe powinny brać udział w sprawach pracowniczych;

– kiedy należy liczyć się ze zdaniem związku zawodowego.

Dzięki przeczytaniu poniższego artykułu omawiane zagadnienia przestaną mieć dla Ciebie jakiekolwiek tajemnice.

Spis treści:

Związki zawodowe niekiedy potrafią być prawdziwą zmorą dla pracodawców. W końcu ich najważniejszym zadaniem jest dbanie o – także ekonomiczne – interesy załogi. Jednak nie znaczy to, że organizacje związkowe są wszechwładne. Wręcz przeciwnie, nierzadko ustawodawca ogranicza ich możliwości wpływania na politykę zakładu pracy, sprowadzając je jedynie do roli konsultantów posunięć pracodawcy. Zapraszam do lektury artykułu, w którym wyjaśnię, na czym polega działalność związków zawodowych w firmie! 

KPR – baner formularz kontaktowy

Co to są związki zawodowe i jaka jest ich rola?

Odpowiedź na pytanie „związek zawodowy – co to jest?” znajduje się w ustawie z dnia 23 maja 1991 roku o związkach zawodowych, mającej podstawowe znaczenie dla naszego tematu. Zgodnie z jej art. 1 ust. 1 związek zawodowy jest dobrowolną i samorządną organizacją ludzi pracy, powołaną do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych. Ponadto:

  • każdy związek zawodowy jest niezależny w swojej działalności statutowej od pracodawców, administracji państwowej i samorządu terytorialnego oraz od innych organizacji;
  • organy państwowe, samorządu terytorialnego i pracodawcy zobowiązani są traktować jednakowo wszystkie związki zawodowe.

Może Cię również zainteresować: Zabezpieczenie finansowe – jak o nie zadbać? Formy zabezpieczenia

Jak postępować w przypadku powstania nowego związku zawodowego?

Założenie związków zawodowych jest możliwe jedynie po spełnieniu określonych wymogów. Najważniejsze etapy ich powoływania obejmują:

  • podjęcie uchwały o utworzeniu związku zawodowego przez co najmniej 10 uprawnionych do tego osób;
  • uchwalenie statutu oraz wybór komitetu założycielskiego;
  • rejestracja związku zawodowego w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Doświadczenie pokazuje, że pracodawca najczęściej dowiaduje się o powstaniu związku zawodowego dopiero po tym, gdy proces jego powstawania się zakończy. Przepisy prawa nie obligują twórców organizacji zawodowej do informowania zarządcy firmy o swoich zamiarach. Oczywiście związki zawodowe w prywatnym przedsiębiorstwie mogą działać na takich samych zasadach, jak w sektorze publicznym. Jednak nie oznacza to, że sam fakt ich utworzenia wprowadza jakieś radykalne zmiany w funkcjonowaniu pracodawcy. Powinien on przede wszystkim:

  • upewnić się, czy wszelkie obowiązki, jakie standardowo powoduje założenie związków zawodowych zostały prawidłowo spełnione;
  • sprawdzić, czy dana organizacja związkowa ma status reprezentatywny dla zakładu pracy;
  • ustalić, którzy z działaczy związkowych zostaną objęci specjalną ochroną;
  • zbadać o to, jaki jest zakres obowiązków zarządu wobec nowopowstałego związku zawodowego.

Jakie obowiązki ma pracodawca wobec związków zawodowych?

Związki zawodowe, zarówno w sektorze prywatnym, jak i publicznym, mają określone uprawnienia, które nakładają na pracodawcę konkretne obowiązki. Wśród nich najważniejsze, to:

  • udzielanie organizacji związkowej informacji niezbędnych do jej działalności;
  • przedkładania związkom zawodowym do zaopiniowania regulaminu:
    • wynagradzania;
    • pracy;
    • nagród;
    • premiowania;
    • zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.
  • ustalanie terminu rozwiązania za wypowiedzeniem stosunku pracy z pracownikami objętymi szczególną ochroną, np. z kobietami w ciąży.

Co prawda wiele zależy tu od okoliczności konkretnej sprawy, jednak prawa związków zawodowych są tak skonstruowane, że przed podjęciem wielu decyzji w zakładzie pracy pracodawca powinien upewnić się, czy jego zobligowaniem nie jest przynajmniej przeprowadzenie konsultacji z zakładową organizacją związkową

Jakie dokładnie uprawnienia ma związek zawodowy? Z którymi związkami trzeba się liczyć?

Jakie prawa przysługują związkom zawodowym w miejscu pracy?

Najważniejsze uprawnienia, jakie posiadają związki zawodowe w pracy, to:

  • prowadzenie rokowań zbiorowych oraz zawieranie układów zbiorowych pracy, a także innych porozumień przewidzianych przepisami prawa pracy;
  • sprawowanie kontroli nad przestrzeganiem prawa pracy;
  • uczestnictwo w nadzorze nad przestrzeganiem przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Jednak z punktu widzenia pracodawcy kompetencje związków zawodowych są zróżnicowane. Zgodnie z ustawą o związkach zawodowych uprawnienia zakładowej organizacji związkowej przysługują organizacji zrzeszającej co najmniej 10 członków będących:

  • pracownikami u pracodawcy objętego działaniem tej organizacji;
  • lub innymi niż pracownicy osobami, które wykonują pracę zarobkową i świadczą ją przez minimum 6 miesięcy na rzecz przedsiębiorcy objętego działaniem tej organizacji.

Zgodnie z tą ustawą, reprezentatywną zakładową organizacją związkową jest taka koordynacja, która spełnia określone kryteria i działa na poziomie firmy:

  • będąca jednostką organizacyjną albo członkowską ponadzakładowej organizacji związkowej uznanej za reprezentatywną w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego, zrzeszająca co najmniej 8 proc. osób wykonujących pracę zarobkową zatrudnionych u pracodawcy;
  • lub zrzeszająca co najmniej 15 proc. osób wykonujących pracę zarobkową zatrudnionych u pracodawcy.

Zobacz też: Czym jest Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych? Sprawdź!

Konsultacje i negocjacje – jak wygląda współpraca związków zawodowych z pracodawcą?

W codziennej działalności zakładu pracy kontakty ze związkami zawodowymi sprowadzają się do dwóch przypadków: konsultacji i negocjacji. Klasycznym przykładem pierwszego procesu jest procedura rozwiązania stosunku pracy za wypowiedzeniem z niektórymi pracownikami. W takim trybie przed rozwiązaniem stosunku pracy związek zawodowy musi zostać poinformowany przez pracodawcę o jego zamiarach, wraz z wyznaczeniem zrzeszeniu stosownego terminu na zajęcie stanowiska. Jednak nie jest ono wiążące.

Nieco czymś innym są negocjacje. Tutaj ciekawym przykładem jest temat regulaminu pracy, a związków zawodowych. Pracodawca ma obowiązek przeprowadzenia rozmów treści tzw. zakładowego prawa pracy – a więc np. regulaminu – z reprezentatywną organizacją związkową. W niektórych przypadkach brak porozumienia na linii pracodawca – zrzeszenie oznacza konieczność wypowiedzenia zatrudnionym dotychczasowych warunków pracy

Z punktu widzenia związków zawodowych najważniejsze minusy ich funkcjonowania sprowadzają się do tego, że często ich opinie czy stanowiska nie są wiążące dla pracodawcy. Co prawda – musi on je rozpatrzeć, ale często nie ma konieczności ich uwzględniania. 

    Zredukuj zadłużenie swojej firmy o 50%

    Rozpoczniemy restrukturyzację i wstrzymamy egzekucję komorniczą w ciągu 2 dni. Wypełnij krótki formularz:

    Rodzaj działalności
    Kwota zadłużenia

    Zostaw kontakt

    Imię*
    Numer telefonu*
    Adres e-mail*

    close-link

      Zredukuj zadłużenie swojej firmy o 50%

      Rozpoczniemy restrukturyzację i wstrzymamy egzekucję komorniczą w ciągu 2 dni. Wypełnij krótki formularz:

      Rodzaj działalności
      Kwota zadłużenia

      Zostaw kontakt

      Imię*
      Numer telefonu*
      Adres e-mail*

      close-link