Postępowanie upadłościowe można podzielić na dwa zasadnicze etapy, a w każdym z nich można wyróżnić pewne specyficzne elementy. Co warto wiedzieć o przebiegu tej procedury? Na to pytanie odpowiada ekspert, który wyjaśni m.in.:
– jakie są różnice między upadłością a restrukturyzacją;
– jak wygląda upadłość krok po kroku;
– w jaki sposób przygotować się do przeprowadzenia postępowania upadłościowego.
Spis treści
- Czemy służy postępowanie upadłościowe?
- Postępowanie upadłościowe krok po kroku – etapy procedury
- Postępowanie w przedmiocie wniosku upadłościowego
- „Właściwe” postępowanie upadłościowe
- Skutki zakończenia postępowania upadłościowego
- Zakończenie
Każda procedura prawna składa się z określonych etapów, w ramach których podejmuje się czynności zmierzające do realizacji pewnego celu. Nie inaczej jest w przypadku upadłości. Także tutaj poszczególne etapy postępowania definiują jego przebieg, wpływając jednocześnie na dynamikę procedury. Dzięki temu możliwe jest oszacowanie, jak dużo czasu potrzeba dla jej przeprowadzenia. Z jakich etapów składa się postępowanie upadłościowe?
Czemu służy postępowanie upadłościowe?
Postępowanie upadłościowe zostało uregulowane w ustawie z dnia 28 lutego 2003 roku – Prawo upadłościowe. To bardzo istotna informacja, gdyż właśnie w tej ustawie znajduje się odpowiedź na pytanie o to, w jakim w ogóle celu prowadzi się wskazaną procedurę. Otóż zgodnie z art. 2 Prawa upadłościowego:
- postępowanie uregulowane ustawą należy prowadzić tak, aby roszczenia wierzycieli mogły zostać zaspokojone w jak najwyższym stopniu, a jeśli racjonalne względy na to pozwolą – dotychczasowe przedsiębiorstwo dłużnika zostało zachowane;
- postępowanie uregulowane ustawą wobec osób fizycznych należy prowadzić również tak, aby umożliwić umorzenie zobowiązań upadłego niewykonanych w postępowaniu upadłościowym.
Skoro wiemy, już co to jest postępowanie upadłościowe, warto zastanowić się nad inną, z praktycznego punktu widzenia niezwykle istotną kwestią: postępowanie upadłościowe a restrukturyzacyjne. Między tymi procedurami zachodzi bardzo ważna różnica. Restrukturyzacja z samej swojej natury nastawiona jest na ratowanie przedsiębiorcy zagrożonego upadłością. Służy ona uniknięciu konieczności przeprowadzenia postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości.
O ile zakończenie postępowania upadłościowego przeważnie oznacza likwidację przedsiębiorstwa dłużnika, o tyle zakończenie postępowania restrukturyzacyjnego najczęściej pozwala mu kontynuować dotychczasową działalność gospodarczą lub zawodową. Właściwie chyba nikogo nie trzeba przekonywać, które z rozwiązań jest lepsze: dlatego zawsze należy przemyśleć możliwość zainicjowania postępowania restrukturyzacyjnego. Pozwoli to uniknąć konieczności likwidacji działalności, dając jednocześnie nadzieję na oddłużenie i powrót do dobrej kondycji finansowej.
Dopiero gdy restrukturyzacja się nie uda, należy sięgnąć po postępowanie upadłościowe. Jak ono wygląda krok po kroku?
Postępowanie upadłościowe krok po koku – etapy procedury
Postępowanie upadłościowe można podzielić na dwa zasadnicze etapy: postępowanie w sprawie ogłoszenia upadłości oraz właściwe postępowanie upadłościowe. Pierwszy tych etapów rozpoczyna się przez skuteczne złożenie wniosku upadłościowego. Drugi natomiast otwiera wydanie przez sąd postanowienia o ogłoszeniu upadłości. W związku z tym właściwe postępowanie upadłościowe rozpoczyna się tylko wówczas, gdy zostaną spełnione przesłanki warunkujące jego dopuszczalność. W tym przede wszystkim wystąpienie stanu niewypłacalności dłużnika.
Polecamy również: Wyjawienie majątku dłużnika. O co w tym chodzi?
Każde postępowanie określone przez ustawodawcę – a oczywiście procedura upadłościowa mieści się w tej kategorii – stanowi ściśle określony ciąg następujących po sobie czynności, zmierzając do pewnego celu, od momentu jego wszczęcia aż do zakończenia. W tym kontekście podstawowym celem postępowania upadłościowego jest spłata wierzycieli dłużnika, przeważnie połączona z jego likwidacją. Jednak nie należy zapominać, że także w ramach upadłości istnieje możliwość zawarcia układu przez wierzycieli z upadłym. W każdym razie przebieg postępowania upadłościowego wiąże się ze specyfiką tej procedury, która łączy w sobie elementy typowego postępowania sądowego
Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości
Tak, jak już zostało wskazane, dwa etapy postępowania upadłościowego różnią się m.in. tym, że rozpoczynają się po wystąpieniu innych zdarzeń prawnych. Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości rozpoczyna się od skutecznego złożenia wniosku upadłościowego. Przede wszystkim musi on pochodzić od uprawnionego podmiotu. Najszersze możliwości wnioskowania o ogłoszenie upadłości ma sam dłużnik, aczkolwiek nie są wykluczone sytuacje, w których wniosek ten pochodzi od innego podmiotu, np. wierzycieli.
Etap ten kończy się wydaniem merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie tego wniosku, a więc ogłoszeniem upadłości lub jego oddaleniem bądź odrzuceniem. W grę wchodzą także rozstrzygnięcia o charakterze formalnym, np. odrzucenie wniosku, jego zwrot lub umorzenie postępowania. Uprawomocnienie się tego rodzaju decyzji sądu oznacza jednocześnie zakończenie postępowania upadłościowego.
W ramach pierwszego etapu postępowania upadłościowego ustala się m.in.:
- Czy wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony przez uprawniony do tego podmiot;
- Posiadanie przez dłużnika zdolności upadłościowej;
- Wystąpienie stanu niewypłacalności.
Rozpoznawanie wniosku o ogłoszenie upadłości powinno zakończyć się w ciągu dwóch miesięcy od dnia jego złożenia.
Zainteresuj się: Upadłość konsumencka bez majątku – czy jest to możliwe? Wyjaśniamy
„Właściwe” postępowanie upadłościowe
Po wydaniu przez sąd postanowienia o ogłoszeniu upadłości dłużnika rozpoczyna „właściwe” postępowanie upadłościowe. W jego ramach funkcje kluczowe dla przebiegu postępowania upadłościowego pełni syndyk masy upadłości, powoływany przez sąd. Natomiast do podstawowych elementów składających się na drugi etap procedury upadłościowej zalicza się:
- Zgłaszanie wierzytelności przez uprawnionych wobec dłużnika;
- Opracowanie listy wierzytelności przez syndyka;
- Ustalenie składu masy upadłości;
- Likwidacja masy upadłości;
- Podział funduszów masy pomiędzy wierzycieli;
- Zakończenie postępowania upadłościowego.
W każdym z tych etapów dłużnik i wierzyciele mają określone uprawnienia, z których korzystanie nieraz ma kluczowe znaczenie dla ochrony ich praw. W tym kontekście warto przypomnieć, że postępowanie upadłościowe zawsze toczy się pod nadzorem sądu, który uprawniony jest do rozpoznawania środków zaskarżenia służących od określonych czynności podejmowanych w ramach procedury. Korzystać z nich powinni wszyscy uczestnicy uważający, że ich prawa zostały naruszone.
Uprawomocnienie się postanowienia o zakończeniu postępowania upadłościowego ostatecznie kończy tę procedurę. Wśród możliwych rozstrzygnięć sądu w tym zakresie wyróżnia się zakończenia postępowania po stwierdzeniu wykonania planu podziału funduszów masy oraz umorzenie postępowania. Zawsze jednak finalizacja upadłości pociąga za sobą określone prawem konsekwencje. Jakie więc są skutki zakończenia postępowania upadłościowego?
Przeczytaj także: Ustawa o ARiMR – omówienie najnowszych poprawek
Zakończenie postępowania upadłościowego – co dalej?
Skuteczna upadłość powoduje przede wszystkim spłatę wierzycieli. Jednocześnie zakończenie tej procedury wiąże się z odzyskaniem przez dłużnika prawa zarządu nad majątkiem pozostałym po postępowaniu – oczywiście o ile taki w ogóle istnieje. Warto przypomnieć, że zakończenie postępowania obejmującego likwidację majątku dłużnika następuje wówczas, gdy zlikwidowano cały majątek upadłego (bez względu na stopień zaspokojenia wierzycieli) lub uregulowano należności wszystkich wierzycieli.
Po zakończeniu upadłości:
- Dokonuje się obwieszczenia o zakończeniu postępowania upadłościowego;
- Upadły oraz osoby trzecie mogą wystąpić o wykreślenie wszystkich wpisów o upadłości w księgach wieczystych i rejestrach:
- Upadły ma obowiązek odebrać od syndyka majątek, który wchodził do masy upadłości, a nie został zlikwidowany;
- Wszczęte przez syndyka procesy o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej upadłego, dokonanej ze szkodą dla wierzycieli, umarza się.
Poza tym upadły będący osobą fizyczną może złożyć wniosek o ustalenie planu spłaty wierzycieli i umorzenie pozostałej części zobowiązań, które nie zostały zaspokojone w postępowaniu upadłościowym. Termin na złożenie tego wniosku wynosi trzydzieści dni, licząc od dnia obwieszczenia postanowienia o zakończeniu postępowania upadłościowego.
W tym samym terminie upadły będący osobą fizyczną może skorzystać także z innego ze swoich uprawnień: umorzenia pozostałych po upadłości zobowiązań bez ustalania planu spłaty. Uwzględnienie tego wniosku możliwe jest tylko wówczas, gdy osobista sytuacja upadłego wskazuje, iż jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach realizacji planu spłaty.
Zobacz też: Sąd upadłościowy i restrukturyzacyjny. Najważniejsze informacje
| Skutki postępowania upadłościowego | Opis | |
| 1 | Spłata wierzycieli | Wierzyciele zostają spłaceni z masy upadłościowej. |
| 2 | Odzyskanie zarządu nad majątkiem | Dłużnik odzyskuje prawo do zarządzania pozostałym majątkiem. |
| 3 | Obwieszczenie o zakończeniu postępowania | Oficjalna informacja o zakończeniu postępowania. |
| 4 | Wykreślenie wpisów o upadłości | Możliwość usunięcia wpisów o upadłości z rejestrów. |
| 5 | Złożenie wniosku o plan spłaty i umorzenie zobowiązań | Upadły może wnioskować o plan spłaty oraz umorzenie reszty długów. |
Zakończenie
Najczęściej postępowanie upadłościowe dzieli się na dwa zasadnicze etapy: postępowanie w sprawie ogłoszenia upadłości oraz właściwe postępowanie upadłościowe. Pierwszy z nich rozpoczyna się skutecznym złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości, drugi zaś wydaniem przez sąd postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Postępowanie upadłościowe może zakończyć się na wiele różnych sposobów. Do najczęściej spotykanych zalicza się stwierdzenie przez sąd wykonania planu spłaty – co stanowi najbardziej pożądane rozstrzygnięcie – lub umorzenie postępowania.
