Udzielenie pomocy publicznej w ramach postępowania restrukturyzacyjnego – do której dochodzi coraz częściej – nie może prowadzić do zakłócenia konkurencji pomiędzy przedsiębiorcami. Aby temu przeciwdziałać, przeprowadza się test prywatnego inwestora lub wierzyciela. Ekspert wyjaśnia, na czym one polegają.
Spis treści
- Test prywatnego inwestora i wierzyciela – podstawowe informacje
- Test prywatnego inwestora i wierzyciela – istota problemu
- Elementy składowe testu prywatnego wierzyciela
- Z czego składa się test prywatnego inwestora?
- Zakończenie
Pomoc publiczna – udzielana w różnorodnych formach – może stać się jednym z podstawowych sposobów na rozwiązanie problemów, z którymi boryka się przedsiębiorca. Jednak należy pamiętać, że jej udzielenie – zgodnie z polskim i unijnym prawem – zawsze stanowi wyjątek od reguły, zgodnie z którą organom publicznym nie wolno ingerować w procesy rynkowe. Stąd – także w przypadku, gdy pomoc publiczna ma zostać wykorzystana podczas postępowania restrukturyzacyjnego – przed jej udzieleniem należy spełnić szereg szczegółowych warunków. Jednym z nich jest przeprowadzenie – w zależności od okoliczności konkretnej sprawy – testu prywatnego inwestora lub wierzyciela. Na czym one polegają?
Test prywatnego inwestora i wierzyciela – podstawowe informacje
Test prywatnego inwestora, podobnie zresztą, jak test prywatnego wierzyciela jest kluczem do udzielenia prawidłowej odpowiedzi na pytanie, czy w realiach danej sprawy restrukturyzowanemu dłużnikowi może zostać udzielona pomoc publiczna. Dlatego tak istotne jest ich prawidłowe przeprowadzenie. Przy czym nie jest ono możliwe bez ustalenia znaczenia tych pojęć. Zostały one zdefiniowane przez ustawodawcę, stąd nie należy nadawać im znaczenia innego niż to, o którym zdecydował sam ustawodawca. Stąd przed ich wyjaśnieniem warto po prostu przytoczyć brzmienie stosownych przepisów.
Przeczytaj też: Plan spłaty wierzycieli. Wszystko, co musisz o nim wiedzieć
Zgodnie z art. 140 ust. 4 Prawa restrukturyzacyjnego przez test prywatnego inwestora należy rozumieć ocenę działań podejmowanych przez podmiot finansujący, dokonywaną w celu stwierdzenia, czy wsparcie nie stanowi pomocy publicznej. Wsparcie nie stanowi pomocy publicznej w przypadku, gdy jest dokonywane na warunkach akceptowalnych również dla inwestora prywatnego.
Natomiast stosownie do art. 140 ust. 2 Prawa restrukturyzacyjnego przez test prywatnego wierzyciela należy rozumieć ocenę działań wierzyciela publicznego planowanych w postępowaniu restrukturyzacyjnym i w trakcie oraz w ramach wykonywania układu dokonywaną w celu stwierdzenia, czy wierzyciel publiczny zachowuje się w danym przypadku jak prywatny wierzyciel, działający w normalnych warunkach rynkowych, w szczególności czy prywatny wierzyciel zaakceptowałby przewidziane w propozycjach układowych warunki spłaty zobowiązań.
Test prywatnego inwestora i wierzyciela – istota problemu
Test prywatnego inwestora – podstawa prawna jego przeprowadzenia została wskazana powyżej – oraz test prywatnego wierzyciela mają w istocie wspólny cel. Chodzi o ustalenie, czy podmiot publiczny udzielający pomocy publicznej zachowuje się tak, jakby zachował się na jego miejscu podmiot prywatny. Dzięki temu możliwa jest ocena „rynkowych” aspektów planowanej do udzielenia pomocy publicznej.
Otóż pomoc publiczna – co wynika także z regulacji prawa Unii Europejskiej – nie może prowadzić do zakłócenia konkurencji. Co więcej, nie może nawet stwarzać dla niej zagrożenia. Niedopuszczalne jest więc udzielanie jej tak, że organy publicznego zbyt głęboko ingerowałyby w typowo ekonomiczne mechanizmy wolnego rynku.
Zobacz także: Upadłość likwidacyjna – co to jest i jak przebiega? Wyjaśniamy
Trzeba o tym pamiętać, zwłaszcza gdy weźmie się pod uwagę, że właściwie każda restrukturyzacja stanowi koncesje na rzecz dłużnika ze strony jego wierzycieli. Jeżeli są nimi także podmioty publiczne, właściwie zawsze należy zbadać, czy proponowane rozwiązania są zgodne z zasadami udzielania pomocy publicznej. Niedopełnienie tego obowiązku może wiązać się z bardzo poważnymi i negatywnymi konsekwencjami praktycznie dla przebiegu całego postępowania. W związku z tym ustawodawca nie tylko definiuje, czym są wskazane tu testy. Ustala on również, w jaki sposób należy je przeprowadzać.
Elementy składowe testu prywatnego wierzyciela
Najpierw warto wyjaśnić, jak przeprowadza się test prywatnego wierzyciela. Wzór tego testu zawsze musi odnosić się do dotyczących go regulacji prawnych. Zgodnie z Prawem restrukturyzacyjnym test prywatnego wierzyciela musi zawierać:
- Informację o przewidywanym stopniu zaspokojenia poszczególnych wierzycieli publicznoprawnych w ramach wykonania układu. Tu trzeba uwzględnić takie dane, jak wysokość objętych układem zobowiązań dłużnika wobec poszczególnych wierzycieli publicznoprawnych oraz treść propozycji układowych wobec poszczególnych wierzycieli publicznoprawnych;
- Informację o przewidywanym stopniu zaspokojenia poszczególnych wierzycieli publicznoprawnych w postępowaniu upadłościowym, które byłoby prowadzone wobec dłużnika;
- Ocenę, czy wierzytelności wierzyciela publicznoprawnego będą zaspokojone w większym stopniu w przypadku zawarcia i wykonania układu, czy w postępowaniu upadłościowym.
Jest to katalog minimalny, a więc nie ma przeszkód, aby w ramach omawianego tu testu przeprowadzić bardziej rozbudowane analizy. W każdym razie zawsze trzeba je przeprowadzać w sposób obiektywny, a jednocześnie oparty na rzetelnych danych. Co prawda zawsze mają one w pewien sposób ocenny charakter. Aczkolwiek trzeba zadbać także o to, aby one co najmniej prawdopodobne.
Polecamy również: Pozytywne i negatywne skutki restrukturyzacji. Lista, którą warto znać
Z czego składa się test prywatnego inwestora?
Natomiast test inwestora prywatnego musi zawierać co najmniej:
- Przewidywany poziom zwrotu z zaangażowanego kapitału;
- Średni poziom zwrotu z zaangażowanego kapitału porównywalnych inwestycji;
- Przewidywany poziom ryzyka towarzyszącego inwestycji;
- Średni poziom ryzyka porównywalnych inwestycji.
Jak już wspomnieliśmy test prywatnego inwestora – przykład jego zastosowania znajduje się w wielu postępowaniach restrukturyzacyjnych – stosuje się wówczas, gdy dłużnik miałby być finansowany ze środków publicznych. Z tego względu w tym obszarze jeszcze bardziej istotne są „rynkowe” realia. Ważne jest więc zbadanie czy prywatny inwestor – gdyby znalazł się na miejscu podmiotu publicznego – udzieliłby takiego finansowania. Dlatego przeprowadzając test prywatnego inwestora, należy zawsze przeprowadzać na podstawie badań rynku finansowego. Najlepszym – choć nie zawsze prostym – rozwiązaniem jest znalezienie zbliżonych inwestycji i przykładów ich finansowania. Oczywiście na porównywalnym rynku do tego, na którym działa restrukturyzowany przedsiębiorca.
Także w przypadku testu prywatnego inwestora przeprowadzone analizy muszą zakończyć się porównywaniem ryzyk, jakie poniósłby prywatny i publiczny inwestor. Jeżeli podmiot publiczny nie ryzykuje więcej, niż prywatny można uznać, że omawiany tu test wypadł pozytywnie. W przeciwnym wypadku udzielenie pomocy publicznej restrukturyzowanemu przedsiębiorcy jest niedopuszczalne.
Warto przeczytać: Majątek spółki cywilnej. Do kogo należy i gdzie trafia po jej rozwiązaniu?
Zakończenie
Zasadniczym celem zarówno testu prywatnego wierzyciela, jak i prywatnego inwestora jest odpowiedź na pytanie, czy udzielenie pomocy publicznej w sytuacji, w której znalazł się dłużnik oraz na zasadach proponowanych w ramach postępowania restrukturyzacyjnego jest uzasadnione z rynkowego punktu widzenia. W związku z tym w ramach tych testów zamiary udzielającego pomocy publicznej należy ocenić z perspektywy podmiotu prywatnego. Należy także zastanowić się, czy – gdyby pomoc ta pozostała w dyspozycji takiego podmiotu – zostałaby przez niego udzielona. Oczywiście przeprowadzając każdy z tych testów, zawsze należy postępować obiektywnie, opierając na realiach rynkowych. W przeciwnym razie ich wyniki nie będą miarodajne.
