Wielu uczestników postępowania upadłościowego zastanawia się, czym jest plan spłaty wierzycieli. W poniższym artykule ekspert wyjaśni najważniejsze kwestie związane z tym zagadnieniem.
Spis treści
- Plan spłaty wierzycieli – najważniejsze informacje
- Wierzytelności niepodlegające warunkowemu umorzeniu
- Obowiązki upadłego, w stosunku do którego określono plan spłaty wierzycieli
- Plan spłaty a upadłość konsumencka
- Konsekwencje uprawomocnienia się planu spłaty w upadłości konsumenckiej
- Zakończenie
Postępowanie upadłościowe – a zwłaszcza restrukturyzacyjne, które przeważnie jest najlepszym środkiem do osiągnięcia tego celu – jest nastawione przede wszystkim na oddłużenie dłużnika. W ramach upadłości niekiedy korzysta się z planu spłaty wierzycieli, który w niejednym przypadku jest jednym z ważniejszych dokumentów postępowania. Co warto o nim wiedzieć?
Plan spłaty wierzycieli – najważniejsze informacje
Plan spłaty wierzycieli – mówiąc w pewnym uproszczeniu – stanowi dokument sporządzany w postępowaniu upadłościowym, w którym określa się harmonogram zaspokajania poszczególnych wierzycieli z sum uzyskanych z podziału masy upadłościowej. Jednocześnie należy pamiętać, że plan spłaty wierzycieli występuje w Prawie upadłościowym jedynie w stosunku do upadłych będących osobami fizycznymi. Chodzi tu zatem zarówno o prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze, jak i o konsumentów.
Stosownie do art. 369 ust. 1 Prawa upadłościowego, złożenie wniosku o ustalenie planu spłaty wierzycieli oraz umorzenie pozostałej części zobowiązań jest prawem dłużnika. Może on z niego skorzystać w ciągu trzydziestu dni od dnia obwieszczenia postanowienia o zakończeniu postępowania upadłościowego. Tym samym upadły, któremu nie udało się w toku postępowania upadłościowego zaspokoić wszystkich należności, zyskuje możliwość całkowitego oddłużenia. To zaś oznacza, że właściwie całkowite oddłużenie upadłego.
Przeczytaj również: Dzień układowy – co to jest i w jakich postępowaniach występuje?
Ponadto prawem upadłego dłużnika jest także wnioskowanie o umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Jednak uwzględnienie takiego wniosku jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. Oczywiście okoliczności te mają charakter ocenny. Jednak zawsze powinien jej analizować z obiektywnego punktu widzenia.
Ustawodawca w Prawie upadłościowym dopuścił także sytuację, w której sąd warunkowo umorzy zobowiązania dłużnika, także bez określania planu spłaty. Rozwiązanie to można wdrożyć wówczas, gdy niezdolność upadłego do realizacji płatności w ramach planu spłaty nie ma charakteru trwałego. Jednak wówczas do definitywnego umorzenia zobowiązań dojdzie wówczas, gdy w ciągu pięciu lat od uprawomocnienia się stosownego postanowienia sądu upadły ani żaden z jego wierzycieli nie złoży wniosku o ustalenie planu spłaty.
Wierzytelności niepodlegające warunkowemu umorzeniu
Co prawda wykonanie planu spłaty wierzycieli jest najczęściej spośród spotykanych w praktyce sposobów oddłużenia upadłego spełniającego warunki do zastosowania powyżej opisanych rozwiązań. W tym kontekście warto zaznaczyć, że umorzenie oraz warunkowe umorzenie zobowiązań dłużnika obejmuje:
Tego rodzaju zobowiązania w ogóle nie podlegają umorzeniu w ramach postępowania upadłościowego, stąd omawiane tu mechanizmy po prostu nie stanowią wyjątków od tej ogólnej zasady.
Warto przeczytać: Wierzyciel a dłużnik w restrukturyzacji. Omówienie praw i obowiązków
Obowiązki upadłego, któremu warunkowo umorzono zobowiązania
Upadły, którego zobowiązania zostały warunkowo umorzone, musi każdego roku składać do sądu sprawozdanie. Dokument ten przedstawia się w sądzie do końca kwietnia i obejmuje on okres roku poprzedniego. W sprawozdaniu uwzględnia się:
- Osiągnięte przez upadłego przychody oraz jego możliwości zarobkowe;
- Wydatki przeznaczane przez upadłego na utrzymanie siebie i osób pozostających na jego utrzymaniu;
- Nabyte składniki majątkowe, których wartość przekracza przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw (bez wypłat nagród z zysku za ostatni kwartał okresu sprawozdawczego), ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego;
Do przedmiotowego sprawozdania należy dołączyć kopię złożonego w Urzędzie Skarbowym zeznania podatkowego.
Plan spłaty a upadłość konsumencka
Instytucja planu spłaty występuje także w upadłości konsumenckiej. W postępowaniu tym projekt planu spłaty wierzycieli przygotowuje syndyk, który składa go w sądzie upadłościowym po upływie terminu do zgłaszania wierzytelności oraz po przeprowadzeniu likwidacji masy upadłości. Biorąc pod uwagę te uwarunkowania, projekt planu spłaty wierzycieli nie może zostać złożony wcześniej, niż po upływie 30. dni od obwieszczenia w Rejestrze otwarcia upadłości konsumenckiej.
Jednocześnie, zanim syndyk przedłoży sądowi, musi dopełnić określone formalności. Pierwszą z nich jest doręczenie dłużnikowi i wierzycielom projekt planu spłaty – ewentualnie innych rozstrzygnięć syndyka, gdy zachodzą przesłanki do ich podjęcia – jednocześnie pouczając o prawie do wnioskowania o wyznaczenie rozprawy oraz o możliwości złożenia w ciągu czternastu dni własnego stanowiska. Dopiero po upływie tego terminu syndyk może przesłać stosowną dokumentację do sądu. Po jej otrzymaniu sąd może podjąć jedną z czterech decyzji:
- Ustalić plan spłaty wierzycieli;
- Umorzyć zobowiązanie upadłego konsumenta bez ustalania planu spłaty;
- Warunkowo umorzyć zobowiązania upadłego konsumenta bez ustalania planu spłaty;
- Odmówić ustalenia planu spłaty wierzycieli.
W każdym razie prawomocny plan spłaty wierzycieli w przeważającej większości przypadków staję się podstawą oddłużenia upadłego konsumenta.
Polecamy także: Kategorie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Omówienie
Konsekwencje uprawomocnienia się planu spłaty w upadłości konsumenckiej
Uprawomocnienie planu spłaty wierzycieli następuje w przypadku jego niezaskarżenia przez żadnego z uprawnionych lub w po oddaleniu złożonych zażaleń. Prawomocność planu spłaty otwiera możliwość rozpoczęcia jego realizacji. Trzeba pamiętać, że uchybienia w wykonywaniu planu spłaty wierzycieli skutkują jego uchyleniem. Może do tego dojść z urzędu lub na wniosek złożony do właściwego sądu upadłościowego. To zaś zamyka drogę do oddłużenia przeprowadzanego w omawianym tu trybie. W związku z tym prawidłowe wykonanie planu spłaty wierzycieli pozostaje przede wszystkim w interesie upadłego dłużnika.
Natomiast po realizacji wszystkich obowiązków określonych w tym dokumencie, upadły powinien złożyć do sądu wniosek o stwierdzenie wykonania planu spłaty wierzycieli. Należy do niego dołączyć wszelkie materiały świadczące o poprawności wypełnienia obowiązków nałożonych na upadłego w planie spłaty. Jeżeli sąd nie będzie miał wątpliwości co do merytorycznych i formalnych aspektów wniosku wyda postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego. Umorzenie dotyczy wszystkich zobowiązań powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości i niepokrytych na mocy realizacji planu spłaty.
Zakończenie
Plan spłaty stanowi dokument opracowywany w ramach postępowania upadłościowego odnoszącego się do konsumenta oraz przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą. Dokument ten służy określeniu harmonogramu spłat poszczególnych wierzycieli, a więc powinien być ściśle skorelowany, chociażby z kolejnością ich zaspokajania. Wykonanie planu spłaty wierzycieli najczęściej prowadzi do umorzenia niespłaconych zobowiązań dłużnika, co oznacza jego pełne oddłużenie. Należy przy tym pamiętać, że umorzenie nie dotyczy ściśle określonych rodzajów wierzytelności.
