Otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego to najlepszy sposób na uratowanie firmy przed upadłością. Jednak, aby skorzystać z tej szansy, dłużnik musi spełnić przesłanki określone w przepisach prawa. Radca prawny od spraw restrukturyzacyjnych wyjaśni, kiedy możliwe jest oddłużenie firmy w tym trybie.
Spis treści:
- Otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego – podstawowe przesłanki
- Niewypłacalność lub zagrożenie niewypłacalnością jako przesłanka restrukturyzacji
- Przesłanki otwarcia poszczególnych rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych
- Zakaz pokrzywdzenia wierzycieli przez restrukturyzację
- Kiedy można otworzyć restrukturyzację? Najważniejsze informacje
Kiedy firma zaczyna mierzyć się z problemami finansowymi, należy jak najszybciej wdrożyć działania zmierzające do jej oddłużenia. W przeciwnym razie istnieje wysokiego ryzyko, że przedsiębiorstwo znajdzie się na prostej drodze do ogłoszenia upadłości. Aby temu zaradzić, najlepiej skorzystać z postępowania restrukturyzacyjnego. Kiedy jest to możliwe? Na to pytanie odpowiem w poniższym tekście. Zapraszam do lektury!
Otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego – podstawowe przesłanki
Otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego jest możliwe wówczas, gdy dłużnik:
- Posiada zdolność restrukturyzacyjną;
- Znalazł się w stanie niewypłacalności lub zagrożenia niewypłacalnością;
Jednocześnie otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego jest niedopuszczalne, gdyby skutkiem tej procedury mogłoby być pokrzywdzenie wierzycieli.
Ponadto ustawodawca w Prawie restrukturyzacyjnym przewidział specjalne przesłanki, umożliwiające otwarcie danego rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego. W każdym razie podstawowym kryterium, jakie musi spełniać dłużnik mający zamiar skorzystać z procedury restrukturyzacyjnej, jest posiadanie tzw. zdolności restrukturyzacyjnej. Zdolność tę można określić jako możność bycia podmiotem procedury uregulowanej w Prawie restrukturyzacyjnym.
Zakres zdolności restrukturyzacyjnej wyznacza art. 4 Prawa restrukturyzacyjnego. Zgodnie z tym przepisem przedmiotową ustawę stosuje się do:
- Przedsiębiorców w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny;
- Spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, prostych spółek akcyjnych i spółek akcyjnych nieprowadzących działalności gospodarczej;
- Wspólników osobowych spółek handlowych ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem;
- Wspólników spółki partnerskiej.
Jednocześnie Prawa restrukturyzacyjnego nie stosuje się do:
- Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego;
- Banków krajowych;
- Banku Gospodarstwa Krajowego;
- Oddziałów banków zagranicznych;
- Spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych;
- Firm inwestycyjnych;
- Zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji;
- Funduszy inwestycyjnych;
- Instytucji finansowych;
- Finansowych spółek holdingowych;
- Inwestycyjnych spółek holdingowych;
- Finansowych spółek holdingowych o działalności mieszanej;
- Holdingów mieszanych;
- Dominujących finansowych spółek holdingowych z państwa członkowskiego Unii Europejskiej;
- Unijnych dominujących finansowych spółek holdingowych;
- Unijnych dominujących inwestycyjnych spółek holdingowych;
- Dominującej finansowej spółki holdingowej o działalności mieszanej z państwa członkowskiego Unii Europejskiej;
- Unijnej dominującej finansowej spółki holdingowej o działalności mieszanej.
Oczywiście podmioty, wobec których nie stosuje się Prawa restrukturyzacyjnego nie mogą skorzystać z jakiejkolwiek procedury określonej w tej ustawie.
Zobacz także: Restrukturyzacja – wady i zalety, które warto znać
Niewypłacalność lub zagrożenie niewypłacalnością jako przesłanka restrukturyzacji
Wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego może zostać uwzględniony tylko wówczas, gdy dłużnik posiadający zdolność restrukturyzacyjną znalazł się w stanie niewypłacalności lub zagrożenia niewypłacalnością. Oczywiście przesłanki te stosuje się także do postępowania o zatwierdzenie układu, które nie otwiera sąd restrukturyzacyjny.
Ustawa Prawo restrukturyzacyjne w zakresie rozumienia pojęcia „niewypłacalności” nakazuje stosować definicję zamieszczoną w ustawie Prawo upadłościowe. Tym samym niewypłacalność oznacza sytuację, w której dłużnik utracił zdolność do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Taki stan domniemuje się, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. Natomiast dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
Natomiast przez dłużnika zagrożonego niewypłacalnością rozumie się dłużnika, którego sytuacja ekonomiczna wskazuje, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny. Z praktycznego punktu widzenia treść tej przesłanki jest niezwykle szeroka i pozwala na dokonanie indywidualnej oceny sytuacji dłużnika. Przez co, w istocie, każdy dłużnik posiadający zdolność restrukturyzacyjną ma duże możliwości oddłużenia się w trybie restrukturyzacji.
Przesłanki otwarcia poszczególnych rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych
Obok ogólnych warunków, jakie musi spełnić każdy dłużnik mający zamiar sięgnąć po postępowanie restrukturyzacyjne, ustawodawca przewidział także przesłanki warunkujące otwarcie poszczególnych postępowań restrukturyzacyjnych. Przedstawiają się one następująco:
- Postępowanie o zatwierdzenie układu może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem;
- Przyspieszone postępowanie układowe może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem;
- Postępowanie układowe może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem;
- W przypadku postępowania sanacyjnego ustawodawca nie uzależnia możliwości jego przeprowadzenia od stosunku między wierzytelnościami spornymi a bezspornymi.
Zakaz pokrzywdzenia wierzycieli przez restrukturyzację
Ani sam wniosek o otwarcie restrukturyzacji, ani układ zawarty przez dłużnika z wierzycielami nie mogą zmierzać do pokrzywdzenia wierzycieli, w tym przede wszystkim tych, którzy głosowali przeciwko układowi. Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie rozumienie tej negatywnej przesłanki restrukturyzacji jest sporne. Przeważnie rozumie się ją jako radykalną różnicę – na niekorzyść restrukturyzacji – pomiędzy poziomem zaspokojenia, jaki wierzyciele mogą osiągnąć na zasadach ogólnych oraz w ramach postępowania restrukturyzacyjnego.
Oczywiście to, czy restrukturyzacja prowadzi do pokrzywdzenia wierzycieli, zawsze musi być oceniane w kontekście realiów danego postępowania. Przy czym w zdecydowanej większości przypadków postępowanie restrukturyzacyjne jest właściwie jedyną szansą na odzyskanie jakichkolwiek należności przez wierzycieli. Poza tym trzeba pamiętać, że restrukturyzacja służy zachowaniu przedsiębiorstwa dłużnika, poprzez uniknięcie upadłości. To z kolei, w perspektywie wykonywania układu stwarza szanse na bieżące zabezpieczanie środków niezbędnych do jego realizacji.
Przeczytaj także: Zmiany w prawie restrukturyzacyjnym – nowe cele. Co musisz wiedzieć?
Kiedy można otworzyć restrukturyzację? Najważniejsze informacje
Postępowanie restrukturyzacyjne jest dostępne dla dłużników posiadających zdolność restrukturyzacyjną – czyli przede wszystkim dla przedsiębiorców – którzy znaleźli się w stanie niewypłacalności lub zagrożenia niewypłacalnością. Pojęcia te odnoszą się przede wszystkim do rzeczywistych możliwości regulowania przez dłużnika jego wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Poza tym ustawodawca zdefiniował przesłanki umożliwiające zainicjowanie konkretnych rodzajów restrukturyzacji. Kluczowe znaczenie – za wyjątkiem postępowania sanacyjnego – ma tu stosunek wartości wierzytelności spornych do bezspornych. Jednocześnie w żadnym wypadku postępowanie restrukturyzacyjne nie może prowadzić do pokrzywdzenia wierzycieli. Gdyby mogło do tego dojść, to restrukturyzacja staje się niedopuszczalna.