Wezwanie do zapłaty po ogłoszeniu upadłości nie ma większego sensu – wierzyciel powinien zadbać o to, aby zostać objętym postępowaniem upadłościowym. Meandry regulowania wierzytelności po ogłoszeniu upadłości wyjaśni radca prawny od spraw restrukturyzacyjnych i upadłościowych.
Spis treści:
- Wezwanie do zapłaty po ogłoszeniu upadłości – najważniejszy jest tryb postępowania
- Dochodzenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym
- Czy po upadłości trzeba spłacać długi?
- Wniosek wierzyciela o ogłoszenie upadłości
- Zapłata długu po upadłości – o tym trzeba pamiętać
Kiedy zadłużenie przybiera niepokojąco duże rozmiary, a na horyzoncie zaczynają pojawiać się problemy z jego bieżącym regulowaniem, dłużnik powinien jak najszybciej wdrożyć działania naprawcze. Najlepszym pomysłem jest tu zainicjowanie postępowania restrukturyzacyjnego. Gdyby jednak z jakichś powodów nie było to możliwe, pozostaje upadłość. Warto pamiętać, że ogłoszenie upadłości zawsze w istotny sposób modyfikuje zasady spłaty wierzycieli. O czym nie wolno zapominać?
Wezwanie do zapłaty po ogłoszeniu upadłości – najważniejszy jest tryb postępowania
Aby wezwanie do zapłaty po ogłoszeniu upadłości odniosło spodziewany skutek, niezbędne jest zachowanie stosownych formalności, wynikających z faktu ogłoszenia upadłości dłużnika. Kluczową kwestią jest tu zwrócenie uwagi na skutki wiążące się z wydaniem przez sąd postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Skutki te dotyczą zarówno osoby upadłego, jak i przede wszystkim jego majątku. W pierwszym obszarze ogłoszenie upadłości wiąże się dla dłużnika z obowiązkiem:
- wydania syndykowi masy upadłości całego swojego majątku, a także dokumentów dotyczących prowadzonej działalności gospodarczej i rozliczeń, w tym zwłaszcza ksiąg rachunkowych i innej ewidencji prowadzonej dla celów podatkowych;
- udzielania sędziemu-komisarzowi oraz syndykowi wszelkich potrzebnych informacji dotyczących majątku;
- występowania w obrocie gospodarczym pod dotychczasową firmą, ale z dodatkiem określenia „w upadłości”.
Jednak w praktyce o wiele dalej idące konsekwencje ogłoszenia upadłości wiążą się z majątkiem dłużnika. Można wręcz powiedzieć, że wskazane powyżej obowiązki są prostą konsekwencją „majątkowych” skutków ogłoszenia upadłości. Nigdy nie należy o tym zapominać, przygotowując wniosek o ogłoszenie upadłości.
Zgodnie z art. 61 Prawa upadłościowego z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego. Do masy upadłości nie wchodzi jedynie:
- mienie wyłączone spod egzekucji na mocy przepisów Kodeksu postępowania cywilnego;
- wynagrodzenie za pracę upadłego w części niepodlegającej zajęciu;
- kwota uzyskana z tytułu realizacji zastawu rejestrowego lub hipoteki, jeżeli upadły pełnił funkcję administratora zastawu lub hipoteki, w części przypadającej zgodnie z umową powołującą administratora pozostałym wierzycielom;
- środki pieniężne znajdujące się na rachunku będącym przedmiotem blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej.
W każdym razie ze względu na skutki ogłoszenia upadłości trzeba liczyć się z tym, że po tym, jak sąd wyda stosowne postanowienia w tym zakresie, wierzyciel może dochodzić swoich praw jedynie w ramach upadłości.
Dochodzenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym
Po ogłoszeniu upadłości właściwie cały majątek dłużnika przechodzi pod zarząd syndyka. Upadły ma prawo dokonywać jedynie czynności zwykłego zarządu, ale w ich zakresie nie mieści się spłata wierzycieli poza reżimem postępowania upadłościowego. Mówiąc inaczej: upadły nie może po prostu spłacić wierzycieli. Zapłata długu po ogłoszeniu upadłości dłużnika jest możliwa tylko w ramach wykonania planu podziału funduszy masy upadłości.
Wierzyciele upadłego powinni zostać ustaleni samodzielnie przez syndyka – na podstawie ksiąg przedsiębiorstwa dłużnika. Dzięki dostępowi do korespondencji oraz księgowości upadłego syndyk powinien w łatwy sposób móc ustalić, kto jest wierzycielem upadłego i w jakiej wysokości przysługują mu prawa.
Niezależnie od tego praktycznie każdy wierzyciel ma prawo sam zgłosić swoją wierzytelność. Musi jednak zrobić to w terminie określonym w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości. Po upływie tego okresu zgłoszenie wierzytelności przeważnie okazuje się niemożliwe. Tu pojawia się inne pytanie, związane z pozycją samego dłużnika: czy po upadłości trzeba spłacać długi?
Zobacz też: Upadłość spółki z o.o. – kiedy i jak ją ogłosić?
Czy po upadłości trzeba spłacać długi?
Ogłoszenie upadłości to spora zmiana dla dłużnika, nie tylko pod kątem znacznego ograniczenia swobody w zarządzie swoim przedsiębiorstwem. Wraz z upadłością traci on możliwość regulowania wszelkich wierzytelności, które mają być objęte procedurą upadłościową. Mogą zostać one spłacone jedynie w ramach tej procedury, poprzez podział gotówki, jaką syndykowi uda się uzyskać ze sprzedaży majątku dłużnika. Tu istotne znaczenie ma kolejność zaspokajania wierzycieli, uregulowana przez przepisy Prawa upadłościowego. Obecnie przedstawia się ona następująco:
- kategoria pierwsza – przypadające za czas przed ogłoszeniem upadłości należności ze stosunku pracy;
- kategoria druga – inne należności, jeżeli nie podlegają zaspokojeniu w innych kategoriach, w szczególności podatki i inne daniny publiczne oraz pozostałe należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne;
- kategoria trzecia – odsetki od należności ujętych w wyższych kategoriach w kolejności, w jakiej podlega zaspokojeniu kapitał, a także sądowe i administracyjne kary grzywny oraz należności z tytułu darowizn i zapisów;
- kategoria czwarta – należności wspólników albo akcjonariuszy z tytułu pożyczki lub innej czynności prawnej o podobnych skutkach, w szczególności dostawy towaru z odroczonym terminem płatności, dokonanej na rzecz upadłego będącego spółką kapitałową w okresie pięciu lat przed ogłoszeniem upadłości, wraz z odsetkami.
Również w realiach upadłości ogłaszanej w stosunku do osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, trzeba pamiętać, że odpowiedź na pytanie, kto spłaca długi po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej, jest taka sama: jedynie syndyk ma prawo je uregulować. W praktyce wniosek o upadłość konsumencką prowadzi do podobnych skutków, jak w przypadku wnioskowania o upadłość przedsiębiorcy.
Wniosek wierzyciela o ogłoszenie upadłości
Każdy wierzyciel, który chce wyegzekwować swoje prawa, powinien liczyć się z tym, że nie będzie jednym wierzycielem danego dłużnika, a – co gorsza – majątek zadłużonego podmiotu nie będzie pozwalał na spłatę wszystkich. Dlatego dobrym pomysłem jest przeanalizowanie złożenia wniosku o upadłość dłużnika. Zgodnie z art. 20 ust. 1 Prawa upadłościowego każdy wierzyciel osobisty ma prawo złożyć w sądzie upadłościowym wniosek o ogłoszenie upadłości swojego dłużnika.
Wniosek wierzyciela o ogłoszenie upadłości musi zawierać:
- dane identyfikujące dłużnika (m.in. jego imię i nazwisko lub nazwę, numer PESEL albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, adres);
- NIP, jeżeli dłużnik ma taki numer;
- wskazanie miejsca, w którym znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika;
- wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;
- informację, czy dłużnik jest spółką publiczną.
Czytaj także: Postępowanie upadłościowe. Etapy i przebieg
Zapłata długu po upadłości – o tym trzeba pamiętać
Po ogłoszeniu upadłości dług jest regulowany na zasadach wynikających z Prawa upadłościowego. Oznacza to, że w przypadku zdecydowanej większości wierzycieli dług spłaca syndyk po spieniężeniu majątku upadłego. Tym samym dłużnik nie ma prawa samodzielnie spłacać wierzycieli. Koniecznie należy o tym pamiętać, składając wniosek o ogłoszenie upadłości.
