Przedsiębiorca na każdym kroku spotyka się z różnego rodzaju ryzykami, które mogą niezwykle negatywnie wpłynąć na jego działalność gospodarczą, doprowadzając ją na skraj upadku. W jaki więc sposób chronić się przed problemami, których wystąpienie w istocie jest nieuniknione? Rozwiązaniem tej kwestii jest dobrze planowane zarządzanie ryzykiem we firmie.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Na czym polega zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie?
- W jaki sposób zorganizować zarządzanie ryzykiem?
- Jak przyjęty sposób zarządzania ryzykiem może wpłynąć na postępowanie restrukturyzacyjne?
Spis treści:
- Czym jest zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie?
- Najważniejsze etapy zarządzania ryzykiem
- Identyfikacja ryzyka – krok w zarządzaniu ryzykiem
- Metody zarządzania ryzykiem finansowym
- Rejestr ryzyka – przykłady w praktyce
- Proces zarządzania ryzykiem bez tajemnic!
Prowadząc własny biznes, nie da się zupełnie uniknąć trudnych wydarzeń, które mogą negatywnie wpłynąć na jego funkcjonowanie. Dlatego ryzykiem trzeba zarządzać, zarówno minimalizując jego wystąpienie, jak i przygotowując się na nie. Każdy przedsiębiorca powinien wdrożyć działania stanowiące strategię zarządzania ryzykiem. Przydaje się ona również w ramach restrukturyzacji. Wyjaśnię to w poniższym tekście. Zapraszam do lektury!
Czym jest zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie?
Zarządzanie ryzykiem jest długim i złożonym procesem, który musi być z jednej strony odpowiednio zaplanowany, z drugiej zaś pozwalający na elastyczne reagowanie na pojawiające się wyzwania i problemy. Jest to szczególnie ważne, gdy chodzi o zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie.
W przypadku działalności biznesowej zarządzanie ryzykiem powinno być skierowane na zminimalizowanie prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzeń mogących negatywnie wpłynąć na funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Zdarzenia te mogą wynikać zarówno z przyczyn tkwiących wewnątrz samej firmy, jak i z okoliczności zewnętrznych, na które przedsiębiorca nie ma wpływu. Zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie zawsze należy podzielić na etapy, które zdecydowanie ułatwiają ten proces. Jakie to etapy?
Dowiedz się więcej: Ryzyko kredytowe – czym jest i jakie są metody pomiaru?
Najważniejsze etapy zarządzania ryzykiem
Proces zarządzania ryzykiem to najważniejsza część strategii każdej firmy, umożliwiająca minimalizowanie potencjalnych strat i zabezpieczanie zasobów przedsiębiorstwa. Prawidłowo przeprowadzony proces zarządzania ryzykiem składa się z kilku etapów, które pozwalają na systematyczne i efektywne zarządzanie niepewnościami związanymi z działalnością biznesową. Są nimi:
- określenie źródeł ryzyka – etap ten w literaturze bywa też nazywany identyfikacją ryzyka. Poprawne zidentyfikowanie źródeł ryzyka jest podstawą do prawidłowego przeprowadzenia dalszych działań, będących właściwym zarządzaniem ryzykiem;
- ocena ryzyka – w tym etapie przedsiębiorca musi zastanowić się, jak dalece prawdopodobne jest, wystąpienie danych ryzyk oraz czy należy podjąć w związku z tym jakieś działania. Niekiedy zdarza się, że pewne ryzyka, nawet jeżeli wystąpią, to doprowadzą do akceptowalnych szkód;
- opracowanie strategii zarządzania ryzykiem;
- wdrożenie strategii;
- ewaluacja strategii zarządzania ryzykiem;
- monitorowanie ryzyka – to niezwykle istotny etap, którego nigdy nie wolno pomijać. Przedsiębiorca musi na bieżąco badać, czy w jego firmie nie pojawiają się kłopoty mogące wygenerować bardzo poważne trudności. W biznesie czujność zawsze jest wskazana.
Identyfikacja ryzyka – krok w zarządzaniu ryzykiem
Proces zarządzania ryzykiem należy rozpocząć – tak, jak wspomniałem powyżej – od zidentyfikowania ryzyk występujących w firmie. Dla ułatwienia realizacji tego etapu, w istocie warunkującego dalsze zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie, warto podzielić zidentyfikowane ryzyka na te, które wynikają z wewnętrznych okoliczności oraz te wynikające z przyczyn zewnętrznych. W pierwszej kategorii mieszczą się m.in. takie okoliczności, jak:
- nieprawidłowa struktura produkcji;
- nieadekwatna organizacji zatrudnienia;
- zatory płatnicze;
- nadmierne zadłużenie mogące prowadzić do niewypłacalności;
- niska jakość oferowanych produktów bądź usług prowadząca do konieczności uwzględniania reklamacji klientów;
- ujawienie tajemnic przedsiębiorstwa bądź danych klientów;
- częste awarie maszyn niezbędnych do prowadzenia działalności;
- błędne decyzje inwestycyjne;
- opóźnienia w realizacji zleceń.
W zakresie zagrożeń zewnętrznych, jakie należy uwzględnić planując zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie najczęściej, spotyka się m.in.:
- wysoki poziom inflacji;
- wahania kursów walut;
- zaostrzenie polityki kredytowej banków;
- podniesienie poziomu stóp procentowych;
- trudności z dostępem do wykwalifikowanych kadr;
- występującą sezonowość sprzedaży;
- klęski żywiołowe.
Oczywiście identyfikacja ryzyka zawsze musi zostać ściśle dostosowana do okoliczności konkretnego przypadku. Innymi słowy, przedsiębiorca powinien badać możliwość wystąpienia ryzyk właściwych dla branży, w której funkcjonuje oraz ściśle związanych ze strukturą jego firmy.
Metody zarządzania ryzykiem finansowym
Zarządzanie ryzykiem – w tym ryzykiem finansowym, które dotyczy właściwie wszystkich przedsiębiorców – może zostać przeprowadzone na różne sposoby. Najczęściej wyróżniane metody zarządzania ryzykiem finansowym, to:
- unikanie, a więc eliminowanie zdarzeń będących źródłem ryzyka. Podstawą tej metody jest założenie, zgodnie z którym lepiej nie podejmować ryzykownych działań, np. nowych inwestycji, niż narażać się na znaczne perturbacje w działalności;
- redukcja ryzyka – w tej metodzie ryzyko jest podejmowane, ale jednocześnie przedsiębiorca podejmuje kroki mające na celu przeciwdziałanie stratom, jakie mogą wystąpić. Uniwersalnym rozwiązaniem pozostaje tu dywersyfikacja zamówień czy portfela inwestycji;
- transfer ryzyka, który polega na przeniesieniu ryzyka na inny podmiot. Przykładem tego rodzaju metody pozostaje zwieranie umowy ubezpieczenia. Wówczas to ubezpieczyciel przejmuje na siebie większość ryzyk, związanych przykładowych z wystąpieniem klęsk żywiołowych. Do transferu ryzyka może dojść również poprzez powołanie spółki. Dzięki temu rozwiązaniu efekty negatywnych zdarzeń rozkładają się na wszystkich wspólników bądź udziałowców;
- zatrzymanie ryzyka – jest to metoda polegająca na tym, że przedsiębiorca świadomie akceptuje ryzyko i związane z nim konsekwencje. Przeważnie przedsiębiorcy decydują się na taki krok, gdy chcą wykorzystać pojawiającą się szansę biznesową.
Zobacz także: Czy umowa ustna jest ważna w świetle prawa? Zasady ważności umowy ustnej
Rejestr ryzyka – przykłady w praktyce
Ciekawym pomysłem, ułatwiającym zarządzanie ryzykiem, z których coraz chętniej korzysta wielu przedsiębiorców, jest rejestr ryzyka. Przykłady tych rejestrów obejmują właściwie dwie grupy: rozwiązania tradycyjne, polegające na opracowaniu rejestru ryzyka w formie papierowej oraz rejestr elektroniczny, prowadzony w programie komputerowym. Jasne jest, że z praktycznego punktu widzenia drugie z tych rozwiązań jest o wiele prostsze – nawet gdy rejestr ryzyka zostanie opracowany za pomocą powszechnie dostępnych narzędzi informatycznych. Przede wszystkim rejestr:
- musi być na bieżąco aktualizowany – przedsiębiorstwo to dynamiczna rzeczywistość, a tym samym ryzyka związane z jego działalnością również podlegają zmianom;
- powinien ułatwiać zarządzanie ryzykiem – oznacza to konieczność odpowiedniego opracowania rejestru.
Proces zarządzania ryzykiem bez tajemnic!
Zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie jest procesem, który prowadzi się na bieżąco w sposób adekwatny do pojawiających się zagrożeń. Mogą one wynikać z przyczyn tkwiących bezpośrednio w przedsiębiorstwie bądź z okoliczności zewnętrznych, na które prowadzący własną działalność gospodarczą nie ma wpływu. Podstawową kwestię w zarządzaniu ryzykiem – a właściwie ryzykami – pozostaje ich prawidłowa identyfikacja. Dopiero w zależności od jej wyników możliwe staje się wdrożenie adekwatnej strategii zarządzania ryzykiem. Ułatwieniem w tym zakresie dla wielu przedsiębiorców jest sięgnięcie po specjalne rejestry ryzyka, najlepiej opracowywane w postaci informatycznej. Pozwalają one na bieżąco oceniać występowanie zagrożeń, wdrażać działania zaradcze oraz ewoluować ich rezultaty.
