Układ częściowy pozwala na zrestrukturyzowanie najważniejszych wierzytelności przedsiębiorcy. Tym samym pozwala on na rozwiązanie najpilniejszych problemów firmy. Na czym dokładnie polega układ częściowy? Na to pytanie odpowie radca prawny od restrukturyzacji.
Spis treści:
- Układ częściowy – co o nim mówi prawo restrukturyzacyjne?
- Jak wybrać zobowiązania do układu częściowego?
- Czy wierzyciel musi zgodzić się na układ częściowy?
- W jakich postępowaniach można skorzystać z układu częściowego?
- Układ częściowy a wierzyciele nieobjęci nim
- Układ częściowy – o tym trzeba pamiętać!
Im większe zadłużenie firmy, tym szybciej należy wdrażać restrukturyzację. Niekiedy, a przede wszystkim przy dużym zadłużeniu, warto przemyśleć zastosowanie układu częściowego. Pozwala on na rozwiązaniu najpilniejszych problemów firmy, aby następnie skupić się na pozostałym zadłużeniu. Jak efektywnie wykorzystać mechanizm układu częściowego (prawo restrukturyzacyjne)? Kiedy jest on dopuszczalny? Na te pytania odpowiem w poniższym tekście.
Układ częściowy – co o nim mówi prawo restrukturyzacyjne?
Układ częściowy, prawo restrukturyzacyjne jest tu jednoznaczne, polega na tym, że restrukturyzacji podlegają jedynie niektóre zobowiązania, mające zasadniczy wpływ na dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa dłużnika. Fakt ten wynika z art. 180 ust. 1 Prawa restrukturyzacyjnego, zgodnie z którym dłużnik może złożyć propozycje układowe dotyczące jedynie niektórych zobowiązań, których restrukturyzacja ma zasadniczy wpływ na dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa dłużnika.
Warto podkreślić, że złożenie częściowych propozycji układowych stanowi uprawnienie dłużnika. Oznacza to dwie rzeczy. Po pierwsze inni uczestnicy restrukturyzacji zasadniczo nie mają możliwości doprowadzenia do zawarcia układu częściowego. Po drugie dłużnik może, ale nie musi złożyć „częściowe” propozycje układowe. Tym samym nie ma on takiego obowiązku, nawet gdy posiada duży portfel wierzytelności.
Jednocześnie dłużnik nie ma prawa do arbitralnego doboru wierzycieli do układu częściowego. Jego obowiązkiem jest kierowanie się określonymi przesłankami. Jakimi?
Jak wybrać zobowiązania do układu częściowego?
Skoro jasne jest już dla nas, co to jest układ częściowy, to należy dodać, że zgodnie z art. 180 ust. 2 Prawa restrukturyzacyjnego wyodrębnienie wierzycieli objętych układem częściowym odbywa się w oparciu o obiektywne, jednoznaczne i uzasadnione ekonomicznie kryteria dotyczące stosunków prawnych wiążących wierzycieli z dłużnikiem, z których wynikają zobowiązania objęte propozycjami układowymi. Poza tym ustawodawca jednoznacznie zabrania taki dobór wierzycieli do układu częściowego, aby pominąć wierzyciela sprzeciwiającego się zawarciu układu.
Aby ułatwić podjęcie decyzji dotyczącej sposobu wyodrębnienia wierzycieli do układu częściowego, ustawodawca stworzył przykładowy katalog wierzytelności mogących zostać objętych takim układem. Katalog ten zawiera wierzytelności:
- z tytułu finansowania działalności dłużnika przez udzielone kredyty, pożyczki i inne podobne instrumenty;
- z tytułu umów o zasadniczym znaczeniu dla funkcjonowania przedsiębiorstwa dłużnika, w szczególności z tytułu dostawy najważniejszych materiałów lub umów leasingu majątku niezbędnego dla działalności prowadzonej przez dłużnika;
- zabezpieczone hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską na przedmiotach i prawach niezbędnych do prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika;
- największe określone według sumy.
Tak, jak już wspomniałem, katalog ten ma jedynie przykładowy charakter, a więc nie ma przeszkód, aby także innego rodzaju wierzytelności objąć układem częściowym. Kluczową kwestią zawsze jest dobór wierzytelności do układu częściowego w sposób obiektywny.
Przeczytaj także: Układ konsumencki – co to jest i na czym polega?
Czy wierzyciel musi zgodzić się na układ częściowy?
Osobną kwestią jest konieczność uzyskania zgody wierzyciela na objęcie go układem częściowym. Co do zasady taka zgoda nie jest wymagana, choć pewne problemy pojawiają się przy okazji wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo. Chodzi tu więc o wierzytelności zabezpieczone:
- hipoteką;
- zastawem;
- zastawem rejestrowym;
- zastawem skarbowym;
- hipoteką morską;
- a także o wierzytelności zabezpieczonych przeniesieniem na wierzyciela własności rzeczy, wierzytelności lub innego prawa.
Zgoda takiego wierzyciela nie jest wymagana tylko wówczas, gdy propozycje układowe zakładają pełne zaspokojenie, w terminie określonym w układzie, jego wierzytelności wraz z należnościami ubocznymi, które były przewidziane w umowie będącej podstawą ustanowienia zabezpieczenia, nawet jeżeli umowa ta została skutecznie rozwiązana lub wygasła, albo przewidujące zaspokojenie wierzyciela w stopniu nie niższym od tego, jakiego może się spodziewać w przypadku dochodzenia wierzytelności wraz z należnościami ubocznymi z przedmiotu zabezpieczenia, do objęcia wierzytelności układem częściowym nie jest konieczna zgoda takiego wierzyciela. W przeciwnym razie trzeba ją uzyskać.
W jakich postępowaniach można skorzystać z układu częściowego?
Układ częściowy nie może zostać wdrożony w każdym rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego. Zgodnie z przepisami układ częściowy może zostać zastosowany w:
- postępowaniu o zatwierdzenie układu;
- przyspieszonym postępowaniu układowym.
Oczywiście zawsze chodzi o przyjęcie przez wierzycieli układu częściowego, a następnie o jego zatwierdzenie przez sąd. W tym kontekście należy pamiętać o tym, że:
- w postępowaniu o zatwierdzenie układu sąd odmawia zatwierdzenia układu częściowego w przypadku stwierdzenia niezgodności z prawem określonych we wniosku o zatwierdzenie układu częściowego kryteriów wyodrębnienia wierzycieli objętych układem częściowym;
- niezwłocznie po złożeniu wniosku o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego sąd orzeka w przedmiocie zgodności z prawem kryteriów wyodrębnienia wierzycieli objętych układem częściowym;
- na postanowienie stwierdzające niezgodność z prawem kryteriów wyodrębnienia wierzycieli zażalenie przysługuje dłużnikowi. W terminie przewidzianym do wniesienia zażalenia dłużnik może zaproponować inne kryteria wyodrębnienia wierzycieli;
- po uprawomocnieniu się postanowienia stwierdzającego niezgodność z prawem kryteriów wyodrębnienia wierzycieli sąd umarza postępowanie, chyba że dłużnik w terminie zaproponował inne kryteria. Kolejna zmiana kryteriów jest niedopuszczalna.
Układ częściowy a wierzyciele nieobjęci nim
Układ częściowy nie może negatywnie wpływać na pozostałych wierzycieli restrukturyzowanego dłużnika. W tym kontekście ustawodawca przewidział dwa rozwiązania:
- propozycje układowe nie mogą przewidywać dla wierzycieli objętych układem częściowym korzyści, które zmniejszają możliwość zaspokojenia wierzytelności nieobjętych układem;
- jeżeli propozycje układowe przewidują zabezpieczenie wierzytelności objętych układem częściowym przez ustanowienie na majątku dłużnika hipoteki, zastawu, zastawu rejestrowego, hipoteki morskiej lub przeniesienie własności rzeczy, wierzytelności lub innego prawa na zabezpieczenie, zabezpieczenia te będą bezskuteczne w stosunku do masy upadłości lub wierzycieli dłużnika, jeżeli upadłość dłużnika zostanie ogłoszona w ciągu roku od dnia wydania postanowienia o zatwierdzeniu układu częściowego albo w tym samym terminie wniosek o ogłoszenie upadłości zostanie oddalony.
Przeczytaj także: Układ ratalny ZUS. Sposób na pomoc dla zadłużonych przedsiębiorców
Układ częściowy – o tym trzeba pamiętać!
Układ częściowy, jak sama nazwa wskazuje, pozwala na restrukturyzację jedynie niektórych wierzytelności, jakie posiada restrukturyzowany dłużnik. Rozwiązanie to może zostać zastosowanie jedynie w ramach postępowania o zatwierdzenie układu albo przyśpieszonego postępowania układowego. Jednocześnie wybór wierzycieli do układu częściowego zawsze należy do dłużnika. Nie może on jednak tego czynić w sposób dowolny. Układ częściowy nigdy nie może służyć do wyeliminowania wierzycieli sprzeciwiających się układowi, a kryteria doboru wierzytelności do układu częściowego muszą być obiektywne, jednoznaczne i uzasadnione ekonomicznie, kryteria dotyczące stosunków prawnych wiążących wierzycieli z dłużnikiem, z których wynikają zobowiązania objęte propozycjami układowymi.
