Ta forma prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje formy kapitałowe – znana wszystkim spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna czy nowa w polskim prawie, prosta spółka akcyjna, oraz osobowe tj. spółka jawna, komandytowa, cywilna.
Zdolność do restrukturyzacji posiada każda z powyższych form działalności. Restrukturyzacja spółki musi być procesem zindywidualizowanym zwłaszcza w zakresie oceny struktury zadłużenia spółki. Należy zwrócić min. na uwagę na odrębność wynikającą ze sposobu reprezentacji czy odpowiedzialności organów reprezentujących daną spółkę przed wierzycielami. Mimo, iż spółki kapitałowe tj. akcyjne i z ograniczoną odpowiedzialnością, przyjęło się uważać za bezpieczną formę prowadzenia przedsiębiorstwa, należy pamiętać, iż na członkach Zarządu spółki kapitałowej ciąży odpowiedzialność osobista w razie niezłożenia wniosku o upadłość spółki, w terminie ustalonym ustawowo. To ważny element analizy spółki kapitałowej w kryzysie niewypłacalności lub zagrożenia niewypłacalnością, ważny bo związany z ochroną osobistego majątku członków Zarządu wynikającą z odpowiedzialności za zadłużenie spółki kapitałowej zagrożonej niewypłacalnością lub niewypłacalnej.
W przypadku zainicjowania restrukturyzacji spółek osobowych tj. spółka jawna lub spółka cywilna, wręcz wymagana jest pogłębiona analiza odpowiedzialności osobistej wspólników, członków Zarządu za zobowiązania i zadłużenie spółki osobowej.
Dane statystyczne mówią, iż spółka była tą formą działalności gospodarczej, która była najczęściej restrukturyzowana w 2022 roku. Ponad 3-krotny wzrost liczby postępowań restrukturyzacyjnych spółek w ostatnich 2-ch latach, jest wynikiem zarówno wzrostu poziomu zadłużenia przedsiębiorstw, zliberalizowania przepisów ustawy o postępowaniach restrukturyzacyjnych, jak i wzrastającą wiedzą o restrukturyzacji wśród członków Zarządów spółek kapitałowych i osobowych.
Postępowania restrukturyzacyjne, różnego typu, są jednym ze skuteczniejszych sposobów uniknięcia upadku przedsiębiorstwa. Pamiętajmy, iż w perspektywie organów reprezentujących spółkę kapitałową, postępowanie restrukturyzacyjne jest tym co pomaga chronić majątek osobisty członków Zarządu spółek kapitałowych.
Do specyfiki postępowania restrukturyzacyjnego spółki kapitałowej należy:
Szczegółowe badanie bilansów, rachunku zysków i strat przedsiębiorstwa niezależnie od wielkości spółki oraz branży i rynków, na których działa.
Badanie i dokonywanie spisów majątku i środków trwałych, które zgromadziła spółka w okresie poprzedzających restrukturyzację spółki.
Sporządzenie szczegółowego spisu zadłużenia spółki, wraz z badaniem wysokości wierzytelności spornych. To szczególnie ważne dla dużych podmiotów gospodarczych o szerokich rynkach zbytu i skomplikowanej strukturze zadłużenia. Dla podmiotów, których wysokość wierzytelności spornych przekracza 15%, Ustawodawca dedykuje postępowanie układowe.
Elementem obowiązkowym w postępowaniu restrukturyzacyjnym spółek jest plan restrukturyzacyjny. Jest to wyczerpujący dokument zawierający opis bilansów finansowych spółki, historii jej działania, przyczyn powstania nadmiernego zadłużenia spółki oraz, co jest elementem obowiązkowym, zawierającym prognozę wyjścia z zadłużenia. To jego treść jest zachętą i czynnikiem wspomagającym pozytywne zakończenie restrukturyzacji spółki.
Otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, w tym zwłaszcza najpopularniejszego, postępowania o zatwierdzenie układu (tzw. PZU), pozwala natychmiast wprowadzić działania naprawcze oraz ochronić majątek spółki, poprzez uniknięcie ogłoszenia upadłości. Postępowania restrukturyzacyjne, są zbiorem procedur naprawczych i oddłużeniowych, zmierzających do natychmiastowej poprawy płynności spółki a w dłuższej perspektywie, do spłaty zrestrukturyzowanego zadłużenia spółki.
Ustawodawca przewidział aż 4 typy postępowań restrukturyzacyjnych, w tym postępowanie o zatwierdzenie układu, wprowadzone przepisami ,,covidowej’’ Tarczy 4.0.
Należą do nich:
Tzw. PZU. Otwiera je, prowadzi i nadzoruje, licencjonowany Doradca restrukturyzacyjny, który pełni funkcję Nadzorcy układu. Po przyjęciu układu na zgromadzeniu wierzycieli, Sąd wydaje postanowienie o zatwierdzeniu układu. Postępowanie trwa 4 miesiące, lecz czas oczekiwania na uprawomocnienie postanowienia o zatwierdzeniu układu wydanego przez Sąd, może trwać od 2 tygodni do kilku miesięcy.
Które prowadzi Sąd miejscowo właściwy restrukturyzowanej spółce.
Prowadzone przed Sądem, gdy spółka posiada ponad 15% wierzytelności spornych.
Które oddaje zarząd nad przedsiębiorstwem, pod kuratelę Nadzorcy sądowego.
Ze względu na nieskomplikowaną i szybką procedurę otwarcia, postępowanie o zatwierdzeniu układu jest najczęściej wybieranym typem postępowania restrukturyzacyjnego spółki w Polsce. Ma korzystną cenę oraz zapewnia natychmiastową ochronę przeciwegzekucyjną.
Postępowanie o zatwierdzenie układu może otworzyć jedynie licencjonowany Doradca restrukturyzacyjny. Numer licencji oraz doświadczenie Doradcy Restrukturyzacyjnego, Zarząd spółki kapitałowej lub osobowej może sprawdzić na stronach Krajowego Rejestru Zadłużonych.
4-miesięczne postępowanie o zatwierdzenie układu przebiega wg poniższego schematu:
Analiza struktury zadłużenia spółki ze szczególną analizą wynagrodzeń pracowniczych. To zobowiązanie spółki, nie podlega restrukturyzacji lub redukcji, w żadnym zakresie.
Podpisanie umowy z licencjonowanym Doradcą restrukturyzacyjnym oraz określenie sposobu zapłaty ceny postępowania. Możliwa jest zapłaty ceny postępowania w układzie ratalnym.
Obwieszczenie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Postępowanie o zatwierdzenie układu, otwierane jest poprzez obwieszczenie na stronach portalu KRZ – Krajowy Rejestr Zadłużonych. Otwarcie postępowania natychmiast uruchamia pełną ochronę przed działaniami egzekucyjnymi i komorniczymi.
Przeprowadzenie zgromadzenia wierzycieli oraz głosowania wierzycieli, celem którego jest przegłosowanie przedstawionego planu spłaty oraz planu restrukturyzacyjnego spółki. Do zawarcia układu nie jest wymagane 100% zgody wszystkich wierzycieli biorących udział w głosowaniu.
Po uzyskaniu pozytywnego wyniku głosowania na zgromadzeniu wierzycieli, następuje zatwierdzenie planu spłaty przez Sąd na wniosek restrukturyzowanej spółki. Restrukturyzacja spółki kończy się wraz z uprawomocnieniem się postanowienia wydanego przez Sąd o zatwierdzeniu planu spłaty. Należy podkreślić iż całość opisanej powyżej procedury restrukturyzacyjnej, od ptk 1 do 4, może trwać od 4 do nawet 12 miesięcy.
Doradca restrukturyzacyjny, będący Nadzorcą układu w trakcie trwania postępowania restrukturyzacyjnego, po zatwierdzeniu wyników postępowania przez Sąd, staje się Nadzorcą wykonania planu spłaty. Jest to ważny element postępowania, który został ujęty w Ustawie o prawie restrukturyzacyjnym i trwa aż do zakończenia planu spłaty czyli np. przez 15 lat.