W związku z sytuacją demograficzną w Polsce pracodawcy coraz częściej stają przed możliwością zatrudniania osób nieposiadających polskiego obywatelstwa. Należy jednak mieć na uwadze, że przyjęcie do pracy cudzoziemca wiąże się ze spełnieniem licznych warunków. Bez ich zrealizowania może się okazać, że zatrudnienie cudzoziemca będzie dla pracodawcy przyczyną licznych komplikacji:
– zatrudnienie cudzoziemca – jakie są najważniejsze normy,
– na jakich zasadach można obecnie przyjąć do pracy obywateli Ukrainy;
– o jakie formalności musi zadbać pracodawca, który zatrudnia obcokrajowców.
Spis treści:
- Zatrudnienie cudzoziemca – co powinien wiedzieć pracodawca?
- Umowa o pracę z cudzoziemcem – jak ją przygotować?
- Jakie dokumenty są wymagane do umowy o pracę z cudzoziemcem?
- Jak zgłosić zatrudnienie cudzoziemca w urzędzie?
- Zatrudnienie cudzoziemca – pigułka najważniejszych informacji
Powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi bardzo często jest dobrym sposobem na rozwiązanie problemów ze znalezieniem pracowników. Jednak, aby obcokrajowiec mógł podjąć zatrudnienie na terytorium Polski, niezbędne jest spełnienie wielu warunków – od uzyskania legalnego pobytu danej osoby, aż po szereg formalności związanych z prawem pracy. Jak sobie z nimi poradzić? Wyjaśnię to poniżej. Zapraszam do lektury!
Zatrudnienie cudzoziemca – co powinien wiedzieć pracodawca?
Zatrudnienie cudzoziemca wymaga spełnienia formalności, które można pogrupować w następujących kategoriach:
- upewnienie się, że osoba zatrudniona przebywa w Polsce legalnie. Możliwy jest tu zarówno pobyt czasowy, jak i stały;
- wypełnienie obowiązków przewidzianych przez polskie przepisy prawa pracy;
- poinformowanie odpowiednich organów o zatrudnieniu cudzoziemca.
Szczegółowe wymagania, które pociąga za sobą zatrudnianie obcokrajowców, w dużej mierze zależą od tego, z jakiego państwa pochodzi przyszły pracownik. Najprostsze pozostaje przyjęcie do pracy osoby z Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. W pozostałych przypadkach takie zatrudnienie jest normowane przez umowy międzynarodowe lub przez polskie przepisy szczególne. W drugim przykładzie warto zwrócić uwagę na ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy. Ogólnie rzecz ujmując powierzenie wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy jest obecnie o wiele prostsze niż w przypadku innych osób spoza UE.
Może Cię również zainteresować: Umowa międzynarodowa – jak bezpiecznie ją zawrzeć?
Umowa o pracę z cudzoziemcem – jak ją przygotować?
Zatrudnienie cudzoziemca może nastąpić w każdym trybie przewidzianym przez polskie prawo. Oznacza to, że:
- wykonywanie pracy przez obcokrajowca dopuszczalne jest w ramach każdego z rodzajów umowy o pracę oraz umów cywilnoprawnych (np. zlecenia, o świadczenie usług czy o pracę sezonową). Jednak o tym, jaki kontrakt został zawarty decyduje jego treść, a nie nazwa;
- warunki zatrudnienia cudzoziemca nie mogą być gorsze niż pracowników posiadających polskie obywatelstwo. Dotyczy to zwłaszcza minimalnego wynagrodzenia, czasu pracy, ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego;
- przychody obcokrajowca są opodatkowane w państwie, w którym ma on rezydencję podatkową.
Umowa o pracę z obcokrajowcem musi zostać przetłumaczona na język, który jest dla niego najbardziej zrozumiały. Nie zawsze musi to być jego język ojczysty, aczkolwiek często spotyka się konieczność skorzystania z usług tłumacza przysięgłego.
Ponadto umowa o pracę z obcokrajowcem – wzór nie odbiega od standardowych szablonów. Jest ona niejako zwieńczeniem całej procedury związanej z zatrudnianiem cudzoziemca. W żadnym wypadku zawarcie takiej umowy nie legalizuje pobytu obcokrajowca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Chodzi tu zwłaszcza o konieczność uzyskania zezwolenia na pracę czy pozyskania innych decyzji. Jakie więc dokumenty są niezbędne do tego, aby zatrudnienie obcokrajowca było w pełni legalne? A więc bez jakich dokumentów legalność zatrudnienia cudzoziemców może zostać zakwestionowana?
Jakie dokumenty są wymagane do umowy o pracę z cudzoziemcem?
Z reguły dokumenty, jakie należy zgromadzić planując zatrudnienie cudzoziemców, to:
- zezwolenie na pracę wystawione dla konkretnej osoby. Warunek tej spełnia również posiadanie przez obcokrajowca pozwolenia na pracę sezonową lub na pobyt czasowy i pracę (tzw. zezwolenie jednolite);
- pismo potwierdzające, że obcokrajowiec przebywa w Polsce legalnie i może podjąć pracę. Warto pamiętać, że nie każdy dokument pobytowy uprawnia do rozpoczęcia pracy, np. warunku tego nie spełnia wiza turystyczna.
Zezwolenie na pracę oraz pozostałe dokumenty pobytowe przesądzają o tym, na jakich zasadach może zostać zawarta umowa o pracę lub inny kontrakt.
Jeżeli jednak w zezwoleniu lub oświadczeniu za podstawę wykonywania pracy podano umowę o pracę, pracodawca nie może skorzystać z umowy cywilnoprawnej. Natomiast w odwrotnej sytuacji ograniczenie to już nie działa – jeżeli w dokumentach pobytowych uznano, że działanie na rzecz pracodawcy ma być świadczone w ramach umowy cywilnoprawnej, przełożony może zawrzeć z cudzoziemcem umowę o pracę.
Nieco inaczej wygląda zatrudnianie osób z Ukrainy. Aktualnie w Polsce może podjąć zatrudnienie osoba, która:
- przebywa w Polsce legalnie i ma ważny tytuł pobytowy;
- przybył do RP legalnie z terytorium Ukrainy w okresie od 24 lutego 2022 roku w związku trwającą wojną oraz deklaruje chęć pozostania w Polsce.
Legalnie zatrudnianie osób z Ukrainy może nastąpić na podstawie:
- powiadomienia;
- oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi;
- zezwolenia na pracę obcokrajowca.
W przypadku obywateli Ukrainy legalność ich pobytu potwierdza stempel w paszporcie. Natomiast w przypadku osób, które przybyły do Polski przed 24 lutego 2022 roku – ich pobyt w RP jest dozwolony od dnia złożenia wniosku o:
- udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy;
- przedłużenie wizy Schengen lub wizy krajowej;
- udzielenie zezwolenia na pobyt stały i zgody na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej.
Jak zgłosić zatrudnienie cudzoziemca w urzędzie?
Zatrudnianie cudzoziemca wiąże się z koniecznością dokonania odpowiednich zgłoszeń do właściwych urzędów. Najczęściej składa się je w Powiatowym Urzędzie Pracy. Zgłoszenie zatrudnienia cudzoziemca w urzędzie pracy dotyczy pracodawców, którzy dokonali zatrudnienia na podstawie oświadczenia, o ile zostało ono wpisane do ewidencji oświadczeń.
Urząd pracy – zatrudnienie cudzoziemca bez dopełnienia tych formalności jest nielegalne. Instytucja musi zostać powiadomiona podjęciu pracy lub o ewentualnym jej niepodjęciu. W pierwszym przypadku powiadomienie musi zostać dokonane najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy, natomiast w drugim w terminie 7 dni licząc od dnia, w którym praca miała zostać rozpoczęta.
Nie wolno przy tym zapominać, że urząd pracy nie jest jedyną instytucją, w której dokonuje się właściwego zgłoszenia. Jeżeli praca została rozpoczęta na podstawie zezwolenia, organem właściwym w sprawach powiadomień jest wojewoda. Powiadomienie należy dokonać w ciągu 7 dni, między innymi, od dnia, w którym pracownik rozpoczął pracę na innym stanowisku niż objęte zezwoleniem.
Zobacz też: Na czym polega umowa zlecenia – rozwiewamy wątpliwości!
Zatrudnienie cudzoziemca – pigułka najważniejszych informacji
Legalność zatrudnienia cudzoziemców zależy od szeregu czynników. Bez wątpienia jednym z najważniejszych jest to, czy obcokrajowiec przybywa do Polski z Unii Europejskiej Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Ważny jest również okres wykonywania pracy, posiadanie na zezwolenia na pobyt czasowy, ochrony czasowej, czy innych dokumentów warunkujących legalność pobytu cudzoziemca.
Powierzenie pracy obcokrajowcowi, który nie przebywa w Polsce legalnie lub jego dokumenty pobytowe nie przewidują możliwości świadczenia pracy, nie jest zgodne z prawem. Poza tym jego warunki zatrudnienia nigdy nie mogą być niższe niż standardy obowiązujące w Polsce na podstawie umowy, która została wybrana przez pracodawcę i pracownika.
