Ogłoszenie upadłości firmy – wyjaśniamy, jak i kiedy to zrobić

Ogłoszenie upadłości firmy to radykalna, choć czasem najlepsza decyzja. Trwający kryzys otwiera coraz więcej pytań o upadłość – po prostu problemy, z którymi obecnie borykają się przedsiębiorcy, nieraz trudno rozwiązać w inny sposób. Kiedy więc i jak ogłosić upadłość? Na te pytania odpowiada ekspert od spraw upadłościowych. 

Spis treści:

1. Kiedy możliwe jest ogłoszenie upadłości?
2. Wniosek o ogłoszenie upadłości
3. Gdzie złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości?
4. Skutki ogłoszenia upadłości
5. Jak uniknąć ogłoszenia upadłości?
6. Ogłoszenie upadłości firmy: warto pamiętać!

Kiedy kryzys w działalności firmy przeradza się w długotrwałe trudności, to przed przedsiębiorcą pojawia się widmo upadłości. Zawsze rozwiązanie to powinno być traktowane, jako ostateczny środek, ustępujący miejsca zwłaszcza restrukturyzacji, służącej rozwiązywaniu problemów przedsiębiorców. Niekiedy jednak – niestety – upadłości nie da się uniknąć. Kiedy więc i w jaki sposób się ją ogłasza? Warto, aby każdy przedsiębiorca – i nie tylko – poznał odpowiedzi na te pytania. Jednocześnie ten, kto prowadzi własny biznes ,nigdy nie powinien się poddawać. Upadłość to ostateczność, stosowana wtedy, gdy firmy nie da się już uratować. 

Kiedy możliwe jest ogłoszenie upadłości?

Zgodnie z Prawem upadłościowym, aby ogłoszenie upadłości było możliwe, muszą zostać spełnione dwa warunki:

• dłużnik musi posiadać zdolność upadłościową;
• i jednocześnie być niewypłacalny. 

Każda z tych przesłanek została określona przez ustawodawcę. Zdolność upadłościową – a więc samą możliwość ogłoszenia upadłości – posiadają wszyscy przedsiębiorcy, spełniający kryteria przewidziane dla przedsiębiorców w Kodeksie cywilnym.

Ponadto z upadłości mogą skorzystać:

• spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, proste spółki akcyjne i spółki akcyjne nieprowadzących działalności gospodarczej;
• wspólnicy osobowych spółek handlowych, ponoszący odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem;
• wspólnicy spółek partnerskiej. 

Natomiast niewypłacalność to sytuacja, w której dłużnik stał się niewypłacalny – a więc utracił zdolność wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. asadę tę stosuje się także do upadłości konsumenckiej. Przy czym domniema się, że niewypłacalność nastąpiła, gdy opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. Poza tym do osób prawnych i jednostek organizacyjnych posiadających jedynie zdolność prawną stosuje się domniemanie zakładające, że stają się one niewypłacalne, kiedy ich zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.

W każdym razie ogłoszenie upadłości firmy powinno nastąpić wtedy, gdy biznes stanie się niewypłacalny. Jednak warto pamiętać nawet wówczas możliwe jest przeprowadzenie postępowania restrukturyzacyjnego, które daje szanse na oddłużenie przedsiębiorstwa – a tym samym na jego zachowanie i kontynuowanie prowadzenia działalności gospodarczej. 

Wniosek o ogłoszenie upadłości

Sąd ogłasza upadłość na podstawie wniosku, który może złożyć dłużnik lub każdy z jego wierzycieli osobistych, a także inne podmioty wprost wskazane w ustawie, np. kurator osoby prawnej czy każdy ze wspólników spółki jawnej ponoszący odpowiedzialność za jej zobowiązania całym swoim majątkiem. Ogłoszenie bankructwa zawsze stanowi wynik rozpoznania wniosku o ogłoszenie upadłości.

Wniosek ten powinien spełniać wszystkie wymagania przewidziane dla pisma procesowego oraz zawierać:

• imię i nazwisko dłużnika albo jego nazwę oraz numer PESEL, albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym;
• NIP, jeżeli dłużnik ma taki numer;
• wskazanie miejsca, w którym znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika;
• wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;
• informację, czy dłużnik jest uczestnikiem podlegającego prawu polskiemu lub prawu innego państwa członkowskiego systemu płatności, lub systemu rozrachunku papierów wartościowych;
• informację, czy dłużnik jest spółką publiczną.

Oczywiście samą treść wniosku należy dostosować do tego, z jakim „rodzajem” dłużnika mamy do czynienia. Nieco inaczej będzie on wyglądał wówczas, gdy będzie chodzi o ogłoszenie upadłości spółki, a inaczej w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej. Choć zawsze należy pamiętać, że w jednym i drugim przypadku podstawą upadłości pozostaje niewypłacalność: także wówczas, gdy na wokandzie staje wniosek o ogłoszenie upadłości firmy jednoosobowej. 

Ogłosić upadłość firmy, która nie jest faktycznie niewypłacalna, po prostu nie można. Tym samym, gdy sąd – w toku rozpoznawania wniosku upadłościowego – dojdzie do przekonania, że dłużnik jest wypłacalny, a więc zachowuje zdolność regulowania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, to wniosek o ogłoszenie upadłości zostanie oddalony. Prawo upadłościowe stanowi o tym w sposób jednoznaczny. Dlatego złożyć wniosek o upadłość mogą tylko ci – o ile oczywiście nie chcą tylko stracić czasu, który można by poświęcić przykładowo na restrukturyzację – którzy faktycznie nie są w stanie regulować swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. 

Gdzie złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości?

Wniosek o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sąd upadłościowy w składzie trzech sędziów zawodowych. Warto pamiętać, że w praktyce sąd upadłościowy to sąd rejonowy – sąd gospodarczy. Wniosek o ogłoszenie upadłości działalności gospodarczej nie może zostać złożony do dowolnego sądu upadłościowego. Składać go należy jedynie do tego, który jest właściwy do rozpoznania danej sprawy. 

Według Prawa upadłościowego sprawy o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sąd właściwy dla głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika. Sąd ten wyznacza się według następujących zasad:

• głównym ośrodkiem podstawowej działalności jest miejsce, w którym dłużnik regularnie zarządza swoją działalnością o charakterze ekonomicznym i które jako takie jest rozpoznawalne dla osób trzecich;
• w  przypadku osoby prawnej oraz jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, domniemywa się, że głównym ośrodkiem jej podstawowej działalności jest miejsce siedziby;
• w przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą lub zawodową domniemywa się, że głównym ośrodkiem jej podstawowej działalności jest główne miejsce wykonywania działalności gospodarczej lub zawodowej; w przypadku każdej innej osoby fizycznej domniemywa się, że głównym ośrodkiem podstawowej działalności jest miejsce zwykłego pobytu tej osoby.

Skutki decyzji o upadłości

Ogłoszenie upadłości pociąga za sobą daleko idące skutki – przede wszystkim dla samego upadłego dłużnika. Jednak ze zmianami muszą liczyć się także jego wierzyciele, dla których postępowanie upadłościowe staje się podstawowym sposobem na odzyskanie swoich należności.

Najważniejsze skutki ogłoszenia upadłości to:

• utrata przez upadłego dłużnika – na rzecz syndyka masy upadłości – prawa zarządu swoim majątkiem;
• wejście prawie całości majątku dłużnika w skład masy upadłości;
• konieczność dodawania do nazwy przedsiębiorstwa określenia „w upadłości”;
• zobowiązanie dłużnika do wydania majątku i dokumentów związanych z prowadzoną działalnością syndykowi;
• natychmiastowa wymagalność zobowiązań pieniężnych upadłego;

Ogłoszenie upadłości wpływa także na możliwość prowadzenia spraw sądowych, administracyjnych i sądowoadministracyjnych przez upadłego lub przeciwko niemu. Jeżeli dotyczą one majątku, który wszedł do masy upadłości mogą być one prowadzone wyłącznie przez syndyka lub przeciwko niemu. Praktyka – upadłość spółki zoo jest tu doskonałym przykładem – jest także, że dana sprawa jest zawieszana i podejmowana do nowo już po wstąpieniu do niej syndyka. 

Ogłoszenie upadłości firmy nie jest ani jedynym, ani nawet najważniejszym sposobem na rozwiązanie problemów z wypłacalnością przedsiębiorstwa. Co więcej – złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości należy postrzegać, jako swego rodzaju ostateczność, z której korzystanie ma sens wówczas, gdy wszystkie inne możliwości oddłużenia firmy zawiodą. W jaki więc sposób można uniknąć ogłoszenia upadłości, nie narażając się jednocześnie na zarzuty niedopełnienia obowiązków związanych z niewypłacalnością firmy? 

Jak uniknąć ogłoszenia upadłości?

Warto pamiętać, że ogłosić upadłość firmy można tylko wówczas, gdy stanie się ona niewypłacalna. Jednak w takich okolicznościach równie dobrze można skorzystać z restrukturyzacji, uregulowanej w Prawie restrukturyzacyjnym. Zresztą restrukturyzację można zainicjować już w monecie, gdy pojawi się zagrożenie niewypłacalnością.

Przy restrukturyzacji majątek niewypłacalnego dłużnika lub dłużnika zagrożonego niewypłacalnością nie podlega spieniężeniu. Oddłużenie w tym przypadku polega na zawarciu układu z wierzycielami, przy założeniu dalszego prowadzenia działalności gospodarczej.

Zgodnie z Prawem restrukturyzacyjnym procedura restrukturyzacyjna może przybrać postać jednego z czterech postępowań:

• postępowania o zatwierdzenie układu;
• przyspieszonego postępowania układowego;
• postępowania układowego;
• postępowania sanacyjnego.

Mechanizmy to są dostępne jedynie dla przedsiębiorców – a więc osób  fizycznych i innych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. W przypadku konsumentów w grę wchodzi zawarcie układu z wierzycielami, które dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej przewiduje Prawo upadłościowe. 

W każdym razie o ile ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku stanowi standardowe rozwiązanie – choć Prawo upadłościowe także przewiduje możliwość zawarcia układu przez upadłego dłużnika ze swoimi wierzycielami – to o tyle udana restrukturyzacja zawsze pozwala zachować przedsiębiorstwo dłużnika. Jest to jej podstawowy cel.

Dlatego zadłużony przedsiębiorca nigdy nie powinien się poddawać, rezygnując z walki o uratowanie swojego biznesu. W pełni profesjonalne przeprowadzenie restrukturyzacji, przy pomocy prawników specjalizujących się w oddłużaniu firm, daje duże szanse na to, że przedsiębiorca będzie mógł utrzymać się na rynku. 

Jednak, aby restrukturyzacja otworzyła realne szanse na oddłużenie, trzeba ją zainicjować odpowiednio wcześniej. Najlepiej już wtedy, gdy pojawią się pierwsze oznaki zagrożenia niewypłacalnością. Zwłoka z zainicjowaniem postępowania restrukturyzacyjnego znacznie obniża szanse na jego skuteczność.

Ogłoszenie upadłości firmy: warto pamiętać!

Upadłość firmy należy ogłosić, gdy stanie się ona niewypłacalna – a więc utraci możliwość regulowania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Kiedy do tego dojdzie otwiera się droga do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, co z kolei jest obowiązkiem dłużnika. Choć wniosek ten może zostać złożony także przez inne podmioty, a zwłaszcza przez wszystkich wierzycieli osobistych upadłego. 

Wniosek o ogłoszenie upadłości należy złożyć we właściwym sądzie upadłościowym. A jeżeli zostanie pozytywnie rozpatrzony, sąd wyda postanowienie o ogłoszenie upadłości. Jego podstawowym skutkiem jest utrata przez dłużnika – na rzecz syndyka – prawa zarządu swoim majątkiem. Jednocześnie następuje wejście tegoż majątku w skład masy upadłości, służącej zaspokojeniu roszczeń wierzycieli.

Jednocześnie upadłość zawsze należy postrzegać, jako ostateczność, wdrażaną wówczas, gdy wszystkie inne metody rozwiązania problemów z wypłacalnością okażą się nieskuteczne. Chodzi tu zwłaszcza o postępowanie restrukturyzacyjne, które jest dedykowane zadłużonym przedsiębiorcom. Dzięki niemu możliwe jest uratowanie firmy, oddłużenie jej poprzez spłatę wierzycieli na zasadach wynikających z układu, a tym samym dalsze prowadzenie działalności gospodarczej. Restrukturyzacja zainicjowana odpowiednio wcześniej prawie zawsze pozwala na oddłużenie i uratowanie firmy.