Zawieszenie działalności gospodarczej. Poradnik

Biznes nie zawsze idzie tak, jak planowaliśmy. Wówczas z pomocą przychodzi zawieszenie działalności gospodarczej. Jak to zrobić? Ekspert daje kilka istotnych i praktycznych rad. Powinien o nich pamiętać każdy przedsiębiorca, który zastanawia się nad zawieszeniem swojej działalności.

Spis treści:

1. Dlaczego przedsiębiorcy decydują się na zawieszenie działalności gospodarczej?
2. Kiedy dopuszczalne jest zawieszenie działalności gospodarczej?
3. Jak przygotować się do zawieszenia wykonywania działalności?
4. Skutki zawieszenia działalności gospodarczej
5. Jak załatwić formalności związane z zawieszeniem działalności gospodarczej?
6. Zawieszenie działalności gospodarczej prowadzonej w formie spółki cywilnej
7. Zakończenie

Rozpoczęcie prowadzenia własnej działalności gospodarczej zawsze stanowi ważny krok. Jednak – niestety – nie zawsze w biznesie wszystko idzie tak, jak założył to sobie przedsiębiorca. Przy czym pojawiające się problemy nie muszą od razu prowadzić do likwidacji firmy. Nie raz zupełnie wystarczającym jest skorzystanie z innych rozwiązań, chociażby z zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej. Co prawda mechanizm ten dostępny jest pod pewnymi warunkami, które znacznie ograniczają możliwość jej praktycznego wykorzystania. Kiedy więc zawieszenie działalności jest dostępne dla przedsiębiorcy? Co zrobić, aby zawiesić swoją działalność? Zapraszam do lektury tekstu, w którym odpowiem na te pytania.

Dlaczego przedsiębiorcy decydują się na zawieszenie działalności gospodarczej?

Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej to krok, na który decydują się przedsiębiorcy zmagający się z trudnościami w prowadzeniu swojego biznesu. Wówczas jego zawieszenie stanowi okazję, aby „przeczekać” trudny czas, oczekując na pojawienie się bardziej sprzyjających okoliczności. Dlatego właściwie zawsze, gdy pojawia się kryzys gospodarczy, rośnie liczba firm składających wniosek o zawieszenie działalności. Nie inaczej jest i tym razem, gdy właściwie od czasu wybuchu pandemii COVID-19 przedsiębiorcy zmagają się z niekorzystnymi warunkami makroekonomicznymi.

Sytuacja ta przekłada się na wzrastającą popularność zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej. Tylko w pierwszym półroczu 2022 roku ponad 161 tys. firm zdecydowało się na ten krok, co stanowi wzrost o niemal 29 proc. w stosunku do analogicznego okresu roku 2021. Trzeba przy tym pamiętać, że w praktyce o zawieszeniu wykonywania działalności mogą myśleć właściwie jedynie przedsiębiorcy prowadzący biznes w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej oraz niezatrudniający pracowników. Stąd, pomimo tego, że właściwie wszystkie formalności związane z zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej można załatwić online, i tak jest to mechanizm dostępny jedynie dla części przedsiębiorców. Kiedy można z niego skorzystać i jakie warunki należy spełnić, aby do tego doszło?

Kiedy dopuszczalne jest zawieszenie działalności gospodarczej?

Zawieszenie działalności jest dopuszczalne wówczas, gdy przedsiębiorca:

• prowadzi swój biznes w formie jednoosobowej działalności gospodarczej (wykluczone jest zawieszenie działalności spółki prawa handlowego, ale dopuszczalne jest zastosowanie tego rozwiązania w przypadku spółki cywilnej);
• nie zatrudnia pracowników.

Tym samym z tego rozwiązania mają prawo skorzystać jedynie ci przedsiębiorcy, którzy działają na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), a jednocześnie nie nawiązali w ramach swojego biznesu stosunku pracy z żadnym pracownikiem. Nie ma więc przeszkód, aby przedsiębiorca zawiesił swoją działalność, jeżeli zatrudnia pracownika z innego tytułu, np. jako osoba „prywatna” do opieki nad swoimi dziećmi.

Zobacz również: Umorzenie postępowania egzekucyjnego. Co warto o nim wiedzieć?

Co ciekawe działalność gospodarcza może zostać zawieszona równocześnie z jej rejestracją w CEIDG, a nawet z datą wcześniejszą, niż złożenie wniosku o rejestrację. Oczywiście nie ma przeszkód – co, nawiasem mówiąc, jest regułą – aby datę rejestracji określić później niż datę rejestracji. Dopuszczalne jest więc również zawieszenie działalności wstecz. Przy czym zawsze zawieszenie działalności gospodarczej musi nastąpić co najmniej na okres 30 dni. Jednak ustawodawca nie określa maksymalnego terminu takiego zawieszenia, stąd może ono trwać tak długo, jak długo potrzebuje tego przedsiębiorca. Jednocześnie – pod warunkiem spełniania powyższych warunków – działalność gospodarcza można zawiesić dowolną ilość razy.

Jak przygotować się do zawieszenia wykonywania działalności?

Do zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej trzeba się dobrze przygotować, pamiętając zwłaszcza o tym, że:

• nikt nie sprawdza powodów, ze względu na które przedsiębiorca zawiesza działalność. Jest to jego swobodna decyzja;
• w trakcie zawieszenia działalności przedsiębiorca nie może prowadzić swoich interesów;
• jednak w tym okresie ma prawo występować w postępowaniach sądowych dotyczących prowadzonej działalności oraz podejmować wszelkie czynności zmierzające do zabezpieczenia źródła przychodów; 
• w okresie zawieszenia dopuszczalne są także korekty podatku naliczonego;
• w okresie zawieszenia nie trzeba opłacać składek na ubezpieczenia społeczne. Przy czym trzeba pamiętać, że zgodnie z zasadami panującymi w systemie ubezpieczeń społecznych może się to później przełożyć na niższe świadczenia, np. emerytalne;
• podatek dochodowy jest rozliczany z uwzględnieniem faktu zawieszenia działalności;
• wszystkie formalności związane z zawieszeniem działalności można załatwić przez Internet, a więc bez wychodzenia z domu. Nie ma przy tym przeszkód, aby wniosek o zawieszenie złożyć w sposób tradycyjny. 

Wniosek o zawieszenie działalności składa się do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, która funkcjonuje podobnie, jak Krajowy Rejestr Sądowy, choć należy pamiętać, że są to różne systemy, dedykowane załatwianiu innego rodzaju spraw. W każdym razie przed złożeniem wskazanego wniosku, warto zastanowić się nad:

• dniem, od którego ma nastąpić zawieszenie działalności;
• czy zawieszenie ma nastąpić na jakiś określony czas, czy też bezterminowo;
• w razie konieczności dobrym rozwiązaniem jest skonsultowanie się z prawnikiem zajmującym się pomocą prawną na rzecz przedsiębiorców. Jego doświadczenie pozwala nie tylko na przygotowanie wniosku o zawieszenie działalności, ale również na przeanalizowanie sensowności podjęcia takiej decyzji. 

Skutki zawieszenia działalności gospodarczej

Bardzo często przedsiębiorcy zastanawiają się nad pytaniem, które można by krótko streścić w zdaniu: zawieszenie działalności a ubezpieczenie zdrowotne. Rzeczywiście to właśnie w obszarze obowiązków przedsiębiorcy wobec państwa skutki zawieszenia jednoosobowej działalności gospodarczej są najkorzystniejsze. Wynika to z faktu, że na czas zawieszenia przedsiębiorca nie musi:

Z drugiej jednak strony należy pamiętać, że jeżeli przedsiębiorca zawiesił swoją działalność, to nie może osiągać z niej żadnych przychodów. Możliwe to jest dopiero wówczas, gdy działalność zostanie „odwieszona”. Nie ma wątpliwości, że przyjęcie takiej optyki jest wyrazem ochrony przez ustawodawcę interesów majątkowych Skarbu Państwa. W końcu zawieszenie działalności gospodarczej mogłoby być wykorzystywane w celu omijania płacenia podatków lub składek na ZUS.

Nie oznacza to, że przedsiębiorca w okresie zawieszenia działalności nie może podejmować żadnych czynności związanych ze swoim biznesem. Wręcz przeciwnie – tak, jak wspomniałem w grę wchodzi chociażby kontynuowanie postępowań sądowych bądź działania na rzecz zabezpieczenia źródła przychodów. O ile więc przedsiębiorca nie może zarabiać na swoim „zawieszonym” biznesie, to może robić to, co jest niezbędne, aby kontynuowanie działalności gospodarczej po jej wznowieniu było możliwe. Trzeba o tym pamiętać, tym bardziej, gdy weźmie się pod uwagę, że rynek nie lubi próżni. Jeżeli przedsiębiorca nie zadba odpowiednio o swoje interesy, to szybko może okazać się, że po prostu konkurencja go wyprzedzi.

Przeczytaj też: Układ ratalny ZUS. Sposób na pomoc dla zadłużonych przedsiębiorców

Warto podkreślić, że ustawodawca w żaden sposób nie sprecyzował, z jakich powodów może dojść do zawieszenia działalności gospodarczej. Stąd przedsiębiorcy najczęściej korzystają z niego wtedy, gdy w prowadzonym biznesie pojawiają się problemy; nie jest on tak rentowny, jak się spodziewali; planują przyjąć ofertę pracy czy po prostu chcą spróbować swoich sił w innym obszarze aktywności zawodowej. Biorąc pod uwagę, że formalności, z jakimi związane jest zwieszenie działalności gospodarczej, nie są zbyt skomplikowane, skorzystanie z tego mechanizmu nie powinno nastręczać większych trudności. Tym bardziej że niezbędne formularze są łatwo dostępne w Internecie.

Jak załatwić formalności związane z zawieszeniem działalności gospodarczej?

Odpowiadając na pytanie, jak zawiesić działalność trzeba pamiętać o tym, że zawsze niezbędne tu jest złożenie stosownego wniosku do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Można to uczynić na dwa sposoby: tradycyjnie i za pomocą Internetu. Oczywiście obecnie najpopularniejszym rozwiązaniem jest zawieszenie działalności online, dzięki któremu można załatwić niezbędne formalności w tym zakresie bez wychodzenia z domu, otrzymując jednocześnie potwierdzenie ich spełnienia.

W takich sprawach właściwie zawsze pojawia się pytanie dotyczące relacji, jaka zachodzi pomiędzy zawieszenie działalności a ZUS. Jak już zostało wspomniane, w okresie zawieszenia działalności przedsiębiorcy nie musi opłacać składek na ubezpieczenie społecznego. Jednak, czy fakt zawieszenia działalności trzeba osobno zgłosić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych? Otóż nie ma takiej konieczności. Zawiadomienie do ZUS o tym fakcie zostanie wygenerowane automatycznie, co z kolei oznacza znaczne ułatwienie dla prowadzącego własną działalność gospodarczą, który zdecydował się na jej zawieszenie.

Polecamy także: Zarządca masy sanacyjnej. Zadania i uprawnienia

Zawieszenie działalności gospodarczej prowadzonej w formie spółki cywilnej

Jak już zostało zasygnalizowane, nie ma możliwości zawieszenia działalności gospodarczej prowadzonej w ramach spółki prawa handlowego – a więc w ramach spółek handlowych lub osobowych. Jednak ograniczenie to nie dotyczy spółki cywilnej, która nie jest osobnym od wspólników podmiotem prawa, a jedynie łączącą ich umową. Tym samym status przedsiębiorcy w tym wypadku przysługuje samym wspólnikom, a nie spółce. To z kolei oznacza, że tak prowadzony biznes można zawiesić. Trzeba jednak pamiętać o pewnych odmiennościach.

Przede wszystkim „zawieszenie” spółki cywilnej jest skuteczne tylko wówczas, gdy na taki krok zdecydują się wszyscy wspólnicy. W przeciwnym razie działalność gospodarcza po prostu nie zostanie zawieszona. Ponadto zgłoszenie tego faktu jest wymagane nie tylko do CEIDG, ale również do Głównego Urzędu Statystycznego oraz do właściwego Urzędu Skarbowego. Formalności w tym przypadku muszą zostać dopełnione niezależnie od siebie.

Zainteresuj się: Co to jest rachunek zysków i strat (RZIS)? Wyjaśnia ekspert

Także w przypadku spółki cywilnej tworzący ją przedsiębiorcy – jeżeli chcą zawiesić swoją działalność gospodarczą – nie mogą zatrudniać pracowników. Jeżeli są oni pracodawcami, przed „zawieszeniem” muszą rozwiązać wszystkie stosunki pracy, bez względu na to, na jakiej podstawie zostały one zawarte. Oczywiście znajdą tu zastosowanie wszystkie zasady dotyczące tej kwestii, a zwłaszcza unormowania Kodeksu pracy.

Zakończenie

Z zawieszenia działalności gospodarczej mogą skorzystać wszyscy przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniający pracowników. Fakt ten należy zgłosić do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Warto pamiętać, że istnieje możliwość zawieszenia działalności z datą wsteczną. Nigdy jednak – w okresie „zawieszenia” – nie wolno osiągać przychodów z działalności. W tym czasie przedsiębiorca nie ma obowiązku m.in. do regulowania składek na ZUS.

Nieco bardziej rozbudowane formalności dotyczą zawieszania działalności gospodarczej prowadzonej w formie spółki cywilnej. W tym przypadku na ten krok muszą zdecydować się wszyscy wspólnicy, a stosowne obowiązki należy dokonać także w Głównym Urzędzie Statystycznym oraz we właściwym Urzędzie Skarbowym. Bez tego zawieszenie działalności gospodarczej prowadzonej w ramach spółki cywilnej po prostu nie będzie skuteczne.  Zawsze w czasie zawieszenia działalności przedsiębiorca może podejmować działania na rzecz zachowania swojego biznesu, tak aby po wznowieniu działalności móc nadal go prowadzić. Należy jednak uważać, aby takie działania nie przerodziły się w normalne prowadzenie działalności gospodarczej. Wówczas trzeba od razu dopełnić stosownych formalności w CEIDG.