Czym jest postępowanie sanacyjne? Wady i zalety

Zastanawiasz się, czy postępowanie sanacyjne to odpowiedni rodzaj restrukturyzacji dla Twojego przedsiębiorstwa? Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się, jak przebiega sanacja, kiedy można z niej skorzystać oraz jakie są wady i zalety tego postępowania. Z tego artykułu dowiesz się:

• co to jest postępowanie sanacyjne oraz jakie etapy obejmuje ten proces;
• co oznacza postępowanie sanacyjne dla wierzyciela i jakie działania są podejmowane w ramach sanacji spółki;
• jakie są definicje oraz procedury sanacyjne i jakie kroki składają się na program sanacyjny przedsiębiorstwa.

Postępowanie sankcyjne – co warto wiedzieć?

• Postępowanie sanacyjne to najbardziej kompleksowa forma restrukturyzacji – łączy układ z wierzycielami oraz działania naprawcze, których nie ma w innych procedurach.
• Sanację może przeprowadzić każdy przedsiębiorca zagrożony niewypłacalnością,  bez względu na strukturę swojego zadłużenia.
• Po otwarciu postępowania zarząd nad majątkiem przejmuje zarządca – egzekucje komornicze zostają zawieszone.
• To proces długotrwały i kosztowny – ale daje realną szansę na oddłużenie i uratowanie firmy przed upadłością.

Spis treści

1. Postępowanie sanacyjne a inne postępowania restrukturyzacyjne
2. Postępowanie sanacyjne – co to jest?
3. Działania sanacyjne – jak oddłużyć przedsiębiorstwo?
4. Postępowanie sanacyjne – kiedy można z niego skorzystać?
5. Postępowanie sanacyjne – etapy sprawy
6. Postępowanie sanacyjne – co oznacza dla wierzyciela i dłużnika?
7. Kto odpowiada za prowadzenie sanacji?
8. O czym warto pamiętać, planując sanację?
9. Q&A – najczęściej zadawane pytania
10. Zakończenie – co warto wiedzieć o sanacji?

Przepisy polskiego prawa stwarzają wiele możliwości wyjścia z trudnej sytuacji, w jakiej znajduje się zadłużony przedsiębiorca. Jedną z ważniejszych jest wdrożenie postępowania restrukturyzacyjnego. Najbardziej kompleksową formą oddłużenia przedsiębiorstwa jest sanacja. Restrukturyzacja w tym wariancie obejmuje nie tylko układ z wierzycielami, lecz także działania naprawcze.

Jednak wybór tego postępowania zależy od wielu uwarunkowań – zarówno prawnych, jak i faktycznych, związanych z dokładnym położeniem przedsiębiorcy.

Znajomość podstawowych zasad rządzących sanacją oraz ważniejszych aspektów tego postępowania – które przybliżymy w tym wpisie – jest nieodzowna przy analizowaniu sensowności skorzystania właśnie z tej procedury. A od trafności decyzji może zależeć dalszy byt przedsiębiorcy.

Postępowanie sanacyjne a inne postępowania restrukturyzacyjne

Bardzo często pojawiają się pytania o postępowanie sanacyjne. Co to? Jest to proces mający na celu poprawę sytuacji finansowej firmy zagrożonej upadłością. Zgodnie z przepisami ustawy – Prawo restrukturyzacyjne, restrukturyzację przeprowadza się w następujących postępowaniach restrukturyzacyjnych:

• postępowaniu o zatwierdzenie układu;
• przyspieszonym postępowaniu układowym;
• postępowaniu układowym;
• postępowaniu sanacyjnym.

W związku z tym postępowanie sanacyjne jest jedną z procedur, z której dłużnik – o ile spełnia szczegółowe warunki – może skorzystać. Procedura sanacyjna to formalny zestaw kroków mających na celu restrukturyzację przedsiębiorstwa w trudnej sytuacji finansowej. Wybór rodzaju restrukturyzacji zawsze powinien być podyktowany szczegółową analizą okoliczności faktycznych, w których znalazł się dłużnik oraz struktury jego zadłużenia. Nieprzeprowadzenie takiej analizy może słono kosztować dłużnika. W końcu jej brak nierzadko prowadzi do podjęcia błędnej decyzji co do wyboru formy restrukturyzacji.

Zanim precyzyjnie wyjaśnię, co to jest sanacja, już teraz chciałbym zaznaczyć, że z jednej strony jest to najbardziej rozbudowane spośród postępowań restrukturyzacyjnych, z drugiej zaś sanacja jest dostępna dla każdego przedsiębiorcy, który stał się niewypłacalny lub znalazł się w stanie zagrożenia niewypłacalnością – bez względu na strukturę zadłużenia. Jednak w praktyce sanacja to przeważnie szansa dla przedsiębiorców, których sytuacja ekonomiczna i finansowa jest naprawdę bardzo trudna. 

Postępowanie sanacyjne – co to jest?

Jednym z narzędzi restrukturyzacji przedsiębiorstwa jest postępowanie sanacyjne. Ustawa reguluje jego zasady, etapy oraz cele, które mają prowadzić do uniknięcia upadłości. Postępowanie sanacyjne jest jednym z czterech postępowań, uregulowanych w Prawie restrukturyzacyjnym. Jego podstawowym celem jest uniknięcie przez dłużnika upadłości poprzez jego oddłużenie. Co to sanacja? Definicja mówi, że jest to proces restrukturyzacji mający na celu uniknięcie upadłości i przywrócenie przedsiębiorstwa do stabilności finansowej. „Sanacyjny” to termin określający działania mające na celu poprawę sytuacji finansowej i operacyjnej przedsiębiorstwa.

Istotę tego, czym jest postępowanie sanacyjne, najlepiej oddaje jego definicja, zawarta w art. 3 ust. 5 Prawa restrukturyzacyjnego. Zgodnie z tym przepisem postępowanie sanacyjne umożliwia dłużnikowi przeprowadzenie działań sanacyjnych oraz zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności. Tym samym sanacja firmy to nie tylko dążenie do zawarcia układu między dłużnikiem a wierzycielami, ale również przeprowadzanie działań sanacyjnych, których nie realizuje się w pozostałych typach procedur restrukturyzacyjnych. Jak przebiega postępowanie sanacyjne? Etapy obejmują zgłoszenie wniosku, ocenę sytuacji finansowej, zatwierdzenie planu restrukturyzacyjnego oraz realizację działań restrukturyzacyjnych.

Sprawdź również: Postępowanie o zatwierdzenie układu. Najważniejsze informacje

Z tego względu – w stosunku do innych typów restrukturyzacji – sanacja charakteryzuje się z jednej strony dążeniem do zawarcia układu, z drugiej zaś przeprowadzeniem tzw. działań sanacyjnych. Jest to więc postępowanie restrukturyzacyjne, w którym oferuje się dłużnikowi kompleksowe rozwiązanie problemów jego przedsiębiorstwa, co z kolei stanowi podstawową zaletę każdej sanacji.

Wobec tego można zaryzykować twierdzenie, że postępowanie sanacyjne pozwala najpełniej zrealizować cele restrukturyzacji – nie tylko poprzez samo uniknięcie upadłości, ale także poprzez przywrócenie przedsiębiorstwu dłużnika dobrej kondycji ekonomicznej. Właśnie temu służą działania sanacyjne. Restrukturyzacja sanacyjna charakteryzuje się przede wszystkim podejmowaniem w stosunku do dłużnika działań sanacyjnych. Czym więc one są? Jak je definiuje prawodawca w ustawie – Prawo restrukturyzacyjne?

Działania sanacyjne – jak oddłużyć przedsiębiorstwo?

Ustawodawca w Prawie restrukturyzacyjnym stanowi, że działania sanacyjne to czynności prawne i faktyczne, które zmierzają do poprawy sytuacji ekonomicznej dłużnika. Mają one na celu przywrócenie dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań, przy jednoczesnej ochronie przed egzekucją.

Warto pamiętać, że prawodawca nie sprecyzował żadnego katalogu działań sanacyjnych. Dlatego zalicza się do nich wszystkie czynności prawne i faktyczne, służące poprawie sytuacji ekonomicznej dłużnika oraz ochronie przed egzekucją.

W praktyce wśród działań sanacyjnych najczęściej spotyka się:

• redukcję zatrudnienia,
• zbycie zbędnych składników majątku,
• zmniejszenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej (chociażby poprzez rozwiązanie niekorzystnych umów czy pozyskanie nowych kontrahentów).

Postępowanie sanacyjne – kiedy można z niego skorzystać?

To, w jaki sposób zostanie przeprowadzone postępowanie restrukturyzacyjne, co do zasady zależy od dłużnika. Nie oznacza to jednak, że wybór ten może zostać dokonany zupełnie dowolnie. W końcu w Prawie restrukturyzacyjnym ustawodawca określił przesłanki definiujące, w jakich okolicznościach można skorzystać z danego typu postępowania.

W przypadku postępowania o zatwierdzenie układu, przyspieszonego postępowania układowego oraz postępowania układowego, kluczowe znaczenie ma poziom wierzytelności spornych. Natomiast w przypadku postępowania sanacyjnego ustawodawca nie sprecyzował tego rodzaju przesłanek.

Zobacz również: Postępowanie układowe – na czym ono polega? Odpowiada specjalista

W obecnym stanie prawnym – z punktu widzenia możliwości rozpoczęcia procedury sanacyjnej – nie ma znaczenia, w jakim zakresie wierzytelności dłużnika mają charakter sporny. Stąd postępowania sanacyjne mogą zostać wybrane właściwie przez każdego dłużnika, posiadającego zdolność restrukturyzacyjną, a więc objętego przepisami Prawa restrukturyzacyjnego.

Ze względu na charakter sanacji – zaleca się jej stosowanie do dłużników wymagających kompleksowej i daleko idącej restrukturyzacji. Dzieje się tak wówczas, gdy niewystarczające dla poprawy stanu przedsiębiorstwa jest np. samo zawarcie układu. W innych okolicznościach można przeprowadzić inne rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych.  

Postępowanie sanacyjne – etapy sprawy

Procedura sanacyjna rozpoczyna się od złożenia do właściwego sądu restrukturyzacyjnego wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego. Wniosek ten ma prawo złożyć dłużnik lub jego pełnomocnik procesowy, a także kurator i wierzyciel osobisty. Oczywiście przedmiotowy wniosek musi spełniać wszystkie warunki pisma procesowego. W przypadku jakichkolwiek braków formalnych sąd wezwie do ich uzupełnienia – określając w tym celu odpowiedni, najczęściej tygodniowy termin.

Natomiast samo rozpoznanie wniosku powinno nastąpić w ciągu dwóch tygodni od dnia jego wpływu do sądu bądź uzupełnienia ewentualnych braków formalnych. Jeżeli zaistnieje konieczność wyznaczenia rozprawy, przedmiotowy termin ulegnie wydłużeniu do sześciu tygodni.

Po rozpoznaniu wniosku o otwarcie sanacji sąd wydaje merytoryczne postanowienie, w którym może zdecydować o rozpoczęciu właściwego postępowania sanacyjnego (o tym fakcie obwieszcza się) lub oddala wniosek. Jeżeli sąd odmówił otwarcia sanacji, dłużnik ma prawo zaskarżyć to postanowienie.

Analogiczne prawo przysługuje także wierzycielowi, jednak jedynie w zakresie dotyczącym jurysdykcji sądów polskich. W każdym razie właściwe postępowanie sanacyjne rozpoczyna się od dnia uprawomocnienia się postanowienia o jego otwarciu. Wówczas możliwe jest wdrożenie wybranych działań sanacyjnych, a jednocześnie doprowadzenie do zawarcia układu.

Wyróżniamy następujące etapy postępowania sanacyjnego:

1. Otwarcie.
2. Wdrożenie działań sanacyjnych.
3. Sporządzenie spisu wierzytelności.
4. Zwołanie zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem.
5. Rozpoznanie układu przez sąd (w przypadku jego przyjęcia).

W wyniku ostatniej z tych czynności sąd może wydać postanowienie o zatwierdzeniu układu, odmowie zatwierdzenia układu lub umorzeniu postępowania sanacyjnego. Postanowienia te są zaskarżalne, a po ich uprawomocnieniu się właściwe postępowanie sanacyjne dobiega końca, przechodząc – pod warunkiem przyjęcia i zatwierdzenia układu – w etap jego wykonywania.

Polecamy też: Postępowanie naprawcze a restrukturyzacyjne – jakie są różnice?

Postępowanie sanacyjne – co oznacza dla wierzyciela i dłużnika?

Analizując wady i zalety postępowania sanacyjnego, trzeba odnieść się do skutków otwarcia tej procedury zarówno dla dłużnika, jak i wierzycieli. Z punktu widzenia dłużnika kluczowe znaczenie ma utrata na rzecz zarządcy prawa zarządu swoim majątkiem, który staje się masą sanacyjną.

Dłużnik może – jedynie za zezwoleniem sądu – wykonywać czynności nieprzekraczające zakresu zwykłego zarządu. Obowiązkiem dłużnika jest także udzielanie organom postępowania wszystkich niezbędnych wyjaśnień oraz przekazanie im stosownych dokumentów. Wraz z otwarciem sanacji wygasają pełnomocnictwa udzielone przez dłużnika, a wierzyciele zyskują prawo do zakwestionowania skuteczności czynności prawnych, dokonanych przez niego nawet przed otwarciem postępowania.

Jaki wpływ ma postępowanie sanacyjne? Co oznacza dla wierzyciela? Oznacza, że wierzyciel może spodziewać się restrukturyzacji zadłużenia, co może prowadzić do częściowej spłaty należności lub odroczenia terminów płatności. Jednocześnie w ramach postępowania sanacyjnego wierzyciele – przede wszystkim za pośrednictwem Rady Wierzycieli – mogą sprawować nadzór zarówno nad biegiem sprawy, jak i czynnościami podejmowanymi przez dłużnika.

Kto odpowiada za prowadzenie sanacji?

Tak, jak wspomniałem wcześniej, postępowanie sanacyjne rozpoczyna się z dniem otwarcia postępowania – a więc w dniu, w którym sąd restrukturyzacyjny wyda stosowne postanowienie. Jednym ze standardowych skutków zainicjowania sanacji jest przejście majątku dłużnika pod zarząd – ustanowionego przez sąd restrukturyzacyjny – zarządcy. Co prawda z dniem otwarcia postępowania sanacyjnego dłużnik może zachować swoje prawo zarządu, ale jest to możliwe wyłącznie na podstawie zezwolenia sądu. 

Jednocześnie to zarządca odpowiada za to, aby postępowanie sanacyjne toczyło się zgodnie z regulacjami Prawa restrukturyzacyjnego. Swoje obowiązki zarządca wykonuje pod nadzorem sędziego-komisarza. Sanacyjne postępowanie jest przy tym najbardziej rozbudowaną z procedur restrukturyzacyjnych, o czym warto pamiętać zwłaszcza, rozważając zależność na linii postępowanie sanacyjne, a układowe.

O czym warto pamiętać, planując sanację?

Planując sanację, koniecznie należy pamiętać, że ten rodzaj spraw restrukturyzacyjnych przeważnie generuje wysokie koszty. Natomiast czas jego trwania może obejmować nawet kilka lat. Kluczem do sukcesu pozostaje właściwe przygotowanie samego wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego, a następnie wypracowanie układu, który zyska akceptację wierzycieli.

Podjęcie decyzji o tym, czy w ogóle warto korzystać z sanacji, jest możliwe tylko po wnikliwej analizie sytuacji, w której znalazł się dłużnik. Bez precyzyjnego uwzględnienia okoliczności konkretnego przypadku i skonfrontowania ich z wiedzą oraz doświadczeniem specjalisty od restrukturyzacji nie sposób podjąć właściwiej decyzji w tej sprawie.

Zawsze dobry program sanacyjny to szansa na sukces w postaci pełnego oddłużenia przedsiębiorstwa oraz przywrócenia go do dobrej kondycji ekonomicznej, pozwalającej na skuteczne prowadzenie biznesu. Dlatego nigdy nie warto żałować sił i środków do tego, aby sanacja została dobrze zaplanowana i przeprowadzona. Doświadczenie, jakie wykazuje sanacja w Polsce, udowadnia, że tylko poprawne przygotowanie tego postępowania prowadzi do oddłużenia.

Q&A – najczęściej zadawane pytania

1. Z jakich etapów składa się postępowanie sanacyjne?

Postępowanie sanacyjne składa się z dwóch etapów – postępowania w przedmiocie rozpoznania wniosku o otwarcie postępowania oraz „właściwej” sanacji. Samo złożenie wniosku do sądu nie przesądza o tym, że postępowanie dojdzie do skutku. Dlatego tak istotną kwestią jest właściwe opracowanie wniosku restrukturyzacyjnego. W tym kontekście warto przypomnieć, że sanacja jest jednym z rodzajów postępowania restrukturyzacyjnego. W tym twierdzeniu zawiera się odpowiedź dla zastanawiającego się nad zależnością na linii postępowanie sanacyjne a restrukturyzacyjne.

2. Czy każdy zadłużony przedsiębiorca może skorzystać z sanacji?

Aby rozpocząć postępowanie sanacyjne, przedsiębiorca musi znaleźć się w stanie niewypłacalności lub zagrożenia niewypłacalnością. Nie jest konieczne spełnienie innych warunków, dotyczących, chociażby stosunku między wierzytelnościami spornymi a niespornymi. Postępowanie sanacyjne, a układowe znacznie się w tym zakresie od siebie różnią.

3. Kiedy sanacja jest najlepszym postępowaniem restrukturyzacyjnym?

Zawsze wybór rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego powinien zostać podyktowany indywidualnymi czynnikami. Postępowanie sanacyjne najczęściej okazuje się najlepszym rozwiązaniem dla dłużników znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji, związanej z rozmiarami zadłużenia.

4. W jaki sposób sanacja wpływa na postępowanie egzekucyjne?

Postępowanie sanacyjne, a egzekucja komornicza przedstawia się w szczególnie korzystny sposób. Otóż rozpoczęcie sanacji prowadzi do zawieszenia postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika oraz do zakazu wszczynania nowych egzekucji.

5. Postępowanie sanacyjne – co oznacza dla wierzyciela?

Z punktu widzenia wierzycieli sanacja najczęściej okazuje się o wiele efektywniejszym sposobem odzyskiwania swoich należności niż prowadzenie egzekucji komorniczej wobec dłużnika. Wierzyciele powinni więc wziąć aktywny udział w procedurze sanacyjnej.

Zakończenie – co warto wiedzieć o sanacji?

Podsumowując – najważniejszą zaletą postępowania sanacyjnego jest możliwość wdrożenia w jego ramach różnorodnych inicjatyw. Działania sanacyjne obejmują różne kroki mające na celu restrukturyzację długu, optymalizację kosztów oraz poprawę zarządzania firmą. Sanacja spółki to proces naprawczy, który przywraca rentowność firmy. Ich celem jest nie tylko samo oddłużenie przedsiębiorcy, ale także znalezienie kompleksowych rozwiązań trudności, w których się on znalazł. Sprawia to, że sanacja jest najbardziej rozbudowanym i skomplikowanym ze wszystkich postępowań restrukturyzacyjnych.

W związku z tym zajmuje też najwięcej czasu i generuje najwyższe koszty. W jego ramach dłużnik doznaje daleko idących ograniczeń w możliwości swobodnego prowadzenia spraw przedsiębiorstwa, a wierzyciele zyskują różnorodne instrumenty nadzoru. Wybierając sanację, koniecznie trzeba wziąć pod uwagę te okoliczności, odnosząc je do realiów konkretnej sprawy.

Specjalizujemy się w restrukturyzacji spółek i firm w całej Polsce!

Restrukturyzacja Warszawa | Restrukturyzacja Kraków | Restrukturyzacja Szczecin | Restrukturyzacja Katowice | Restrukturyzacja Wrocław | Restrukturyzacja Lublin | Restrukturyzacja Poznań | Restrukturyzacja Gdańsk | Restrukturyzacja Kielce | Restrukturyzacja Rzeszów | Restrukturyzacja Gdynia | Restrukturyzacja Bydgoszcz | Restrukturyzacja Częstochowa | Restrukturyzacja Łódź | Restrukturyzacja Toruń | Restrukturyzacja Opole | Restrukturyzacja Białystok | Restrukturyzacja Gliwice | Restrukturyzacja Siedlce | Restrukturyzacja Płock | Restrukturyzacja Zabrze | Restrukturyzacja Lubin | Restrukturyzacja Limanowa