Restrukturyzacja majątku (majątkowa) – co musisz wiedzieć?

Restrukturyzacja majątku jest procedurą służącą oddłużeniu przedsiębiorstwa, pozwalającą przy tym na zabezpieczenie majątku przed komornikiem. Stąd restrukturyzacja – bez względu na to, jaką dokładnie przybierze formę – zawsze stanowi użyteczne narzędzie walki z zadłużeniem. W poniższym artykule wyjaśniamy:

• na czym może polegać restrukturyzacja majątku;
• co zrobić, aby oddłużyć przedsiębiorstwo;
• jak restrukturyzacja wpływa na postępowania egzekucyjne.

Restrukturyzacja majątku – co musisz wiedzieć? 

• Restrukturyzacja chroni majątek przed komornikiem – rozpoczęcie postępowania zawiesza egzekucję i blokuje nowe działania komornicze.
  
• Restrukturyzacja majątku ma różne formy – obejmuje 4 rodzaje postępowań, dostosowane do sytuacji firmy.
  
• Działa legalnie i skutecznie – to lepsze rozwiązanie niż unikanie spłaty lub pozbywanie się majątku.

Spis treści

1. Czym jest restrukturyzacja majątku?
2. Jakie są rodzaje restrukturyzacji majątkowej?
3. Zajęcie majątku przez komornika – co to dla Ciebie oznacza?
4. Jak zabezpieczyć majątek przed komornikiem?
5. Restrukturyzacja majątku a działania komornika – jak te procesy się łączą?
6. Jakie są korzyści z przeprowadzenia restrukturyzacji majątku?

Sprzedaż nieruchomości i ruchomości, zajęcie rachunków bankowych oraz wynagrodzenia za pracę to tylko najważniejsze z problemów, z jakimi musi liczyć się dłużnik, gdy zostanie wobec niego zainicjowane postępowanie egzekucyjne. Jest to także problem dla drugiego małżonka, z którym dłużnik pozostaje w związku. Odpowiedzią na wyzwania związane z egzekucją komorniczą może okazać się restrukturyzacja majątku. Na czym ona polega?

Czym jest restrukturyzacja majątku?

Restrukturyzacja majątku jest pojęciem, które występuje w co najmniej dwóch znaczeniach:

• działań podejmowanych w ramach jednego z czterech postępowań restrukturyzacyjnych, określonych w ustawie – Prawo restrukturyzacyjne, których celem jest oddłużenie przedsiębiorstwa oraz uniknięcie konieczności ogłoszenia upadłości przez prowadzącego własną działalność gospodarczą;
• specyficznej procedury dedykowanej dla przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu dla rynku pracy.

Zarówno dla postępowania restrukturyzacyjnego, jak i dla innych mechanizmów, w których w grę wchodzi restrukturyzacja majątku, jest to z jednej strony zapewnienie realizacji praw, jakie wobec dłużnika posiada każdy wierzyciel, z drugiej zaś nieograniczanie się do inicjatyw podejmowanych jedynie na rzecz wierzycieli. Istotą restrukturyzacji pozostaje raczej zharmonizowanie interesów dłużnika i jego wierzycieli.

Sprawdź również: Czym jest postępowanie sanacyjne? Wady i zalety

Analizując temat restrukturyzacji, nie powinno się abstrahować od tego, że brak spłaty długu najczęściej – prędzej czy później – prowadzi do rozpoczęcia postępowania egzekucyjnego. Egzekucja komornicza z punktu widzenia dłużnika stanowi jedno z najgorszych rozwiązań, nieodłącznie wiążących się z zajęciem nieruchomości i ruchomości oraz środków, jakie przechowuje konto bankowe. Zabezpieczenie majątku przed komornikiem najlepiej osiągnąć właśnie przez restrukturyzację zadłużenia.

Jakie są rodzaje restrukturyzacji majątkowej?

Tak, jak wspomniałem, rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych są cztery:

• postępowanie o zatwierdzenie układu;
• przyspieszone postępowanie układowe;
• postępowanie układowe;
• postępowanie sanacyjne.

Przebieg tych procedur jest zróżnicowany, ale ich cel pozostaje wspólny. Został on jasno określony w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne, zgodnie z którym celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego – również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli.

Dla prawidłowego przebiegu postępowania restrukturyzacyjnego kluczowe znaczenie ma doradca restrukturyzacyjny, pełniący w jego ramach funkcję nadzorcy albo zarządcy. Zawsze zainicjowanie restrukturyzacji w praktyce oznacza, że przedsiębiorca zaczął dążyć do systemowego rozwiązania problemu swojego zadłużenia. Jeżeli zaś on sam nie złoży wniosku restrukturyzacyjnego, ma prawo zrobić to określona grupa wierzycieli.

Zobacz także: Restrukturyzacja spółki kapitałowej – czym się charakteryzuje?

Natomiast zgodnie z art. 33 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o pomocy publicznej dla przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu dla rynku pracy restrukturyzacja majątku może polegać na przeniesieniu własności składników majątku przez przedsiębiorcę objętego restrukturyzacją na rzecz Skarbu Państwa, a także podjęciu innych czynności dotyczących jego majątku, przewidzianych w planie restrukturyzacji. Według przepisów tej ustawy:

• przeniesienie własności może dotyczyć składników majątku, które nie są i nie będą wykorzystywane w działalności gospodarczej przedsiębiorcy i są zbędne dla prawidłowego przeprowadzenia i zakończenia postępowania restrukturyzacyjnego zgodnie z planem restrukturyzacji;
• przeniesienie własności składników majątku następuje w drodze umowy zawartej między przedsiębiorcą i Skarbem Państwa reprezentowanym przez ministra właściwego do spraw aktywów państwowych, w terminie określonym w decyzji o restrukturyzacji;
• wartość przeniesionych składników majątku przez przedsiębiorcę na rzecz Skarbu Państwa na podstawie ustawy stanowi koszt uzyskania przychodu przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych.

Jasne jest, że dla stanu majątku dłużnika forma, jaką przybiera tu restrukturyzacja majątkowa, oznacza daleko idące zmiany, ale są one podyktowane realizacją celu, jakim jest przywrócenie przedsiębiorcy długookresowej zdolności do konkurowania na rynku.

Zajęcie majątku przez komornika – co to dla Ciebie oznacza?

Jeżeli restrukturyzacja majątkowa nie zostanie podjęta na czas lub nie przyniesie zakładanych rezultatów, to można spodziewać się, że ściągać dług będzie komornik. Do momentu przedawnienia długu może on rozpocząć postępowanie egzekucyjne. Pierwszą czynnością komornika jest skierowanie wezwania do dobrowolnej spłaty długu, a następnie – w razie, gdy dłużnik nie ureguluje dobrowolnie swoich należności wobec wierzycieli – dokonanie zajęcia komorniczego.

W jego wyniku dłużnik traci możliwość swobodnego rozporządzania tymi składnikami majątku, które zostały zajęte. Mogą nimi być zarówno nieruchomości, ruchomości, jak i oszczędności bądź część wynagrodzenia za pracę podlegająca egzekucji (część wynagrodzenia dłużnika równa, co do zasady, wysokości płacy minimalnej nie podlega egzekucji).

Komornik sądowy zajmuje na poczet długu wszystko, z czego dopuszczalne jest prowadzenie egzekucji, a samo postępowanie egzekucyjne trwa, aż nastąpi odzyskanie długu i kosztów postępowania. Inną ewentualnością jest umorzenie egzekucji komorniczej, gdy zostanie stwierdzony brak majątku dłużnika, z którego da się egzekwować dług.

Wraz z umorzeniem zajęcie majątku przez komornika przestaje mieć jakikolwiek sens, a więc dochodzi do „zwolnienia” składników majątku objętych zajęciem. Brak majątku a komornik to temat szczególnie trudny dla wierzycieli, którzy w takich przypadkach muszą liczyć się z tym, że egzekucja w ogóle nie zostanie rozpoczęta.

Jak zabezpieczyć majątek przed komornikiem?

Głównym celem egzekucji komorniczej pozostaje odzyskanie należności wierzycieli. Z tego względu najprostszym zabezpieczeniem majątku przed tym, co robi komornik, pozostaje bieżące spłacanie należności i niezaciąganie długów w wysokości przekraczającej realne możliwości ich spłaty. Kiedy zaś takie problemy się pojawią, należy jak najszybciej przejść do ich rozwiązywania, chociażby poprzez negocjacje z wierzycielami, poszukiwanie dodatkowych możliwości sfinansowania spłaty czy rozpoczęcie restrukturyzacji.

Dowiedz się więcej: Firma w restrukturyzacji, a prawa pracownika – o czym pamiętać?

Natomiast dobrym rozwiązaniem nie jest celowe pozbywanie się majątku. W obszarze brak majątku a komornik nie ma automatyzmu. Wierzyciele mogą skorzystać, chociażby ze skargi pauliańskiej i doprowadzić do tego, że osoba trzecia, która przejęła w takich okolicznościach majątek dłużnika, nie uniknie egzekucji. 

Restrukturyzacja majątku a działania komornika – jak te procesy się łączą?

Warto podkreślić, że głównym celem egzekucji komorniczej jest przymusowe odzyskanie wierzytelności. Jeżeli dłużnik posiada majątek pozwalający mu na oddłużenie, koniecznie powinien – o ile znajduje się w stanie niewypłacalności lub zagrożenia niewypłacalnością – spróbować przeprowadzić postępowanie restrukturyzacyjne. W istocie to najlepsze zabezpieczenie majątku przed komornikiem.

W przypadku większości postępowań restrukturyzacyjnych ich rozpoczęcie wiąże się z zawieszeniem trwających postępowań egzekucyjnych oraz z zakazem wszczynania nowych procedur egzekucyjnych. Dlatego, zamiast podejmować próby uniknięcia egzekucji, lepiej rozpocząć postępowanie restrukturyzacyjne.

Jakie są korzyści z przeprowadzenia restrukturyzacji majątku?

Biorąc pod uwagę powyższe zasadne, pozostaje przyjęcie, że najważniejsze korzyści, jakie pociąga za sobą restrukturyzacja majątku, to powrót do pełnej płynności finansowej oraz uniknięcie egzekucji komorniczej. Restrukturyzacja jest także efektywnym sposobem na zabezpieczenie majątku przed komornikiem. Stąd przedsiębiorcy spełniający warunki do jej zainicjowania, powinni bez wahania korzystać z możliwości pozostawionych im przez ustawodawcę.