Do przeprowadzenia restrukturyzacji niezbędna jest dokładna znajomość struktury zadłużenia. Jednym ze środków do jej ustalenia jest spis wierzytelności. Jego rola ma kluczowe znaczenie dla biegu postępowania restrukturyzacyjnego.
Spis treści
- Spis wierzytelności w postępowaniu restrukturyzacyjnym – jeden z najważniejszych dokumentów
- Spis wierzytelności – najważniejsze zasady
- Treść spisu wierzytelności – co musi zawierać ten dokument?
- Spis wierzytelności w postępowaniu restrukturyzacyjnym – wzór określony przez ustawodawcę
- Spis wierzytelności w postępowaniu upadłościowym
- Zakończone
Spis wierzytelności w postępowaniu restrukturyzacyjnym pozwala ustalić, jakie wierzytelności musi uregulować dłużnik. Jest to podstawowa kwestia, jaką należy wykonać w ramach postępowania restrukturyzacyjnego i upadłościowego. Powinno się to zrobić przynajmniej w podstawowym zakresie, przed ich rozpoczęciem. W istocie spis wierzytelności jest jednym z najważniejszych dokumentów każdego postępowania restrukturyzacyjnego. A w realiach spraw upadłościowych analogiczną funkcję pełni lista wierzytelności. Skoro dokumenty te mają tak istotne znaczenie, powinny być przygotowywane z najwyższą starannością. O czym więc należy pamiętać podczas ich sporządzania?
Spis wierzytelności w postępowaniu restrukturyzacyjnym – jeden z najważniejszych dokumentów
Biorąc pod uwagę fakt, że każde z postępowań restrukturyzacyjnych służy przede wszystkim restrukturyzacji zobowiązań dłużnika w drodze zawarcia przez niego układu z wierzycielami, jasne jest, że do osiągnięcia tego celu niezbędne jest precyzyjne określenie, jakie wierzytelności i wobec jakich podmiotów posiada dłużnik. Warto przy tym przypomnieć, że postępowania restrukturyzacyjne nie są dostępne dla wszystkich dłużników, ale jedynie dla tych, którzy mają zdolność restrukturyzacyjną – a więc przede wszystkim dla prowadzących działalność gospodarczą, czyli dla przedsiębiorców.
Wobec powyższego prawidłowe sporządzenie spisu wierzytelności – a więc, jak sama nazwa wskazuje, dokumentu, w którym dokładnie określa się wierzytelność i jej posiadacza – jest jednym z najważniejszych zadań, jakie należy wykonać w ramach postępowania restrukturyzacyjnego. O jakich więc zasadach nie można zapomnieć, konstruując spis wierzytelności?
Przeczytaj również: Krajowy Rejestr Zadłużonych – wszystko, co musisz o nim wiedzieć
Spis wierzytelności – najważniejsze zasady
Z punktu widzenia przygotowywania dokumentu, jakim jest spis wierzytelności w postępowaniu restrukturyzacyjnym, najważniejsze zasady wynikają z art. 76 Prawa restrukturyzacyjnego. Zgodnie z jego treścią:
- Spis wierzytelności obejmuje wierzytelności osobiste w stosunku do dłużnika powstałe przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego;
- Umieszczenie wierzytelności w spisie wierzytelności określa sumę, z którą wierzyciel uczestniczy w postępowaniu restrukturyzacyjnym.
Wynika z tego, że w spisie wierzytelności należy umieścić wszelkie wierzytelności istniejące w stosunku do dłużnika. Cezurą nie jest tu ich objęcie układem, ale moment powstania. W spisie wierzytelności uwzględnia się wierzytelności osobiste w stosunku do dłużnika, które powstały przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. Wynikają z tego dwie dalsze kwestie.
Otóż spis wierzytelności obejmuje jedynie wierzytelności osobiste przysługujące przeciwko dłużnikowi. Za takie zaś uznaje się te, za które dłużnik ponosi osobistą odpowiedzialność – a więc swoim własnym majątkiem. Warto przy tym podnieść, że spis wierzytelności obejmuje także wierzytelności osobiste zabezpieczone rzeczowo. Datą graniczną dla umieszczenia wierzytelności spełniających te kryteria w spisie jest data otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego (odpowiednio dnia układowego). Wierzytelności powstałe po tym dniu powinny być regulowane zgodne z ich treścią.
Uwzględniają zaś fakt, że umieszczenie wierzytelności w spisie wierzytelności określa sumę, z którą wierzyciel uczestniczy w postępowaniu restrukturyzacyjnym – a tym samym siłę jego głosu – rzetelne sporządzenie tego dokumentu ma kluczowe znaczenie dla biegu postępowania restrukturyzacyjnego. Tym bardziej że ustawodawca nie przewidział instytucji zgłaszania wierzytelności do spisu.
Treść spisu wierzytelności – co musi zawierać ten dokument?
Stosownie do przepisów Prawa restrukturyzacyjnego w spisie wierzytelności odrębnie umieszcza się wierzytelności objęte układem z mocy prawa oraz wierzytelności objęte układem za zgodą wierzyciela. Ustawodawca zdefiniował także, z jakich elementów musi składać się spis wierzytelności. Należy do nich przede wszystkim:
- imię i nazwisko wierzyciela albo jego nazwę oraz jego dane identyfikacyjne (np. numer PESEL czy KRS);
- sumę wierzytelności i sumę, według której będzie obliczany głos wierzyciela w głosowaniu nad układem;
- informację o istnieniu i rodzaju zabezpieczenia wierzytelności, a także od ewentualnego istnienia uzależnienia wierzytelności od warunku;
- sumę wszystkich wierzytelności umieszczonych w spisie wierzytelności, a jeżeli w spisie wierzytelności jest uwzględniony podział wierzycieli na grupy – również sumę wierzytelności dla każdej grupy;
- uzasadnienie.
W przypadku uzasadnienia należy pamiętać, że obowiązkiem sporządzającego spis wierzytelności jest wskazanie stanu faktycznego, z którego wynika wierzytelność, oraz wskazanie dokumentów jej dotyczących.
Natomiast spis wierzytelności w postępowaniu sanacyjnym otwartym na podstawie uproszczonego wniosku obejmuje sporządzona się przede wszystkim na mocy spisu sporządzonego we wcześniejszym postępowaniu restrukturyzacyjnym.
Spis wierzytelności w postępowaniu restrukturyzacyjnym – wzór określony przez ustawodawcę
Sporządzenie spisu wierzytelności należy do obowiązków nadzorcy lub zarządcy. Oczywiście wypełniając to zadanie, muszą oni przestrzegać zasad, w zakresie pozyskiwania informacji o wierzytelnościach. Stosowanie do przepisów Prawa restrukturyzacyjnego spis wierzytelności jest opracowywany na podstawie ksiąg rachunkowych, innych dokumentów dłużnika, wpisów w księgach wieczystych oraz rejestrach. Z tych względów zasadne jest przyjęcie, iż źródłem spisu wierzytelności mogą być jedynie urzędowe dokumenty i rejestry poświadczające istnienie danej wierzytelności.
Polecamy także: Masa sanacyjna i masa układowa. Omówienie
Nadzorca lub zarządca, przygotowując spis wierzytelności, nie mogą postępować dowolnie nie tylko w zakresie źródła informacji o wierzytelnościach. Dotyczy to również samej struktury spisu. Jego wzór został określony w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 2015 roku w sprawie określenia wzoru spisu wierzytelności oraz wzoru spisu wierzytelności spornych. Z tego względu w praktyce sporządzenie spisu wierzytelności polega na prawidłowym wypełnieniu odpowiednich rubryk we wzorze.
Spis wierzytelności w postępowaniu upadłościowym
Warto wspomnieć, że spis wierzytelności w postępowaniu upadłościowym pełni analogiczną funkcję, jak w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Choć należy pamiętać, że w Prawie upadłościowym ustawodawca posługuje się terminem „lista wierzytelności”. Aczkolwiek jej zawartość jest zbieżna ze spisem wierzytelności w sensie Prawa restrukturyzacyjnego. Przedmiotową listę sporządza się po upływie terminu do zgłoszenia wierzytelności i sprawdzeniu zgłoszonych wierzytelności syndyk niezwłocznie sporządza listę wierzytelności. Nie później jednak niż w terminie dwóch miesięcy od upływu okresu przewidzianego do zgłaszania wierzytelności.
Zakończenie
Spis wierzytelności w ramach postępowania restrukturyzacyjnego jest dokumentem, dzięki któremu możliwe jest dokładne poznanie struktury zadłużenia restrukturyzowanego przedsiębiorcy. W spisie uwzględnia się wierzytelności osobiste powstałe wobec dłużnika przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego lub przed dniem układowym. Jednocześnie ustawodawca jednoznacznie zdefiniował zarówno zakres spisu, jak i jego wzór. Spis wierzytelności może zostać sporządzony jedynie na podstawie urzędowych dokumentów. W tym przede wszystkim ksiąg przedsiębiorstwa oraz treści wpisów w państwowych rejestrach. Warto pamiętać, że umieszczenie wierzytelności w spisie wierzytelności określa sumę, z którą wierzyciel uczestniczy w postępowaniu restrukturyzacyjnym.
