Pozytywne i negatywne skutki restrukturyzacji. Lista, którą warto znać

Postępowanie restrukturyzacyjne w zdecydowanej większości przypadków jest najlepszym sposobem na rozwiązanie problemów zadłużonego przedsiębiorcy. Jakie są inne skutki restrukturyzacji? Na to pytanie odpowiada ekspert. Po zapoznaniu się z poniższym tekstem będziesz wiedział:

• jakie korzyści i trudności wiążą się z restrukturyzacją,
• co można osiągnąć dzięki restrukturyzacji w perspektywie długoterminowej,
• w jaki sposób uniknąć perturbacji, jakie mogą pojawić się podczas restrukturyzacji.

Pozytywne i negatywne skutki restrukturyzacji – to musisz wiedzieć:

• Przeprowadzenie restrukturyzacji przedsiębiorstwa pozwala uniknąć konieczności ogłoszenia upadłości przez zadłużonego przedsiębiorcę, przy jednoczesnym zaspokojeniu interesów wierzycieli.
• Restrukturyzacja wiąże się z koniecznością zaangażowania zasobów adekwatnych do skali zadłużenia. Może wiązać się także z dekompozycją załogi przedsiębiorstwa czy z zachwianiem zaufaniem klientów oraz kontrahentów.
• Korzyści wynikające z przeprowadzenia restrukturyzacji zdecydowanie przewyższają wszelkie trudności, jakie mogą pojawić się w jej trakcie.
• Restrukturyzacja zawsze jest najlepszą odpowiedzią na zadłużenie przedsiębiorstwa.

Spis treści:

• Najważniejsze skutki restrukturyzacji
• Czy restrukturyzacja zawsze się opłaca?
• Efekty restrukturyzacji – jak mierzyć skuteczność zmian?
• Restrukturyzacja – pozytywne i negatywne skutki na tle długofalowym
• Skutki restrukturyzacji – zakończenie

Wzrastająca liczba przedsiębiorców borykających się z nadmiernym zadłużeniem wpływa na zwiększające się zainteresowanie regulacjami Prawa restrukturyzacyjnego. I nie ma w tym nic dziwnego – restrukturyzacja w zdecydowanej większości przypadków stanowi najlepsze rozwiązanie dla zadłużonych firm. Jednak niektórzy wskazują na jej negatywny skutki. Rzeczywiście, postępowanie restrukturyzacyjne wiąże się z pewnymi ograniczeniami, ale przeważnie korzyści płynące z tej procedury są o wiele większe. Kluczem do ich osiągnięcia jest odpowiedni dobór postępowania, a następnie jego właściwe przeprowadzenie. O czym w związku z tym powinien pamiętać przedsiębiorca rozważający sięgnięcie po postępowanie restrukturyzacyjne?

Najważniejsze skutki restrukturyzacji

Zakończenie postępowania restrukturyzacyjnego z sukcesem – a więc poprzez sądowe zatwierdzenie układu zawartego przez dłużnika z wierzycielami – powoduje przede wszystkim oddłużenie, a więc restrukturyzację zobowiązań. Oczywiście zatwierdzenie układu przez sąd nie powoduje wygaśnięcia zobowiązań. Dłużnik musi je uregulować, jednak na warunkach wynikających z układu.

Przeczytaj również: Plan restrukturyzacji gospodarstwa rolnego. Jak powinien wyglądać?

Z tego względu precyzyjne skutki restrukturyzacji w danym przypadku są ściśle uzależnione od tego, co udało się wynegocjować w ramach prac nad układem. A więc od momentu złożenia propozycji układowych, aż do przegłosowania układu przez wierzycieli. Ustawodawca daje bardzo szerokie możliwości przeprowadzenia restrukturyzacji zobowiązań w ramach postępowań wynikających z Prawa restrukturyzacyjnych. W praktyce zaś do najczęściej stosowanych zalicza się:

• rozłożenie spłaty zaległości na raty;
• odroczenie terminu wykonania zobowiązań;
• umorzenie części (a niekiedy nawet całości) zobowiązań;
• konwersję wierzytelności na udziały lub akcje przedsiębiorstwa;
• zmianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność.

Ponadto w przypadku, gdy dłużnik zdecyduje się na wdrożenie najbardziej rozbudowanego spośród wszystkich postępowań restrukturyzacyjnych – a więc sanacji – może liczyć na kompleksowe rozwiązanie problemów swojej firmy. 

W końcu celem sanacji – obok zawarcia układu – jest także przeprowadzenie działań mających na celu poprawę sytuacji ekonomicznej dłużnika i przywrócenie mu zdolności do bieżącego wykonywania zobowiązań. Przy jednoczesnej ochronie przed egzekucją.

Konsekwencje otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego

Pozytywne skutki restrukturyzacji niekiedy można zaobserwować już po otwarciu samego postępowania. A więc na długo przed ewentualnym zawarciem i zatwierdzeniem układu. Do najważniejszych skutków zainicjowania restrukturyzacji – przy założeniu, że ich precyzyjne określenie możliwe jest jedynie w stosunku do konkretnego rodzaju postępowania – zalicza się:

• zawieszenie postępowań egzekucyjnych i zabezpieczających dotyczących wierzytelności objętych z mocy prawa układem;
• zakaz wszczynania nowych postępowań egzekucyjnych i zabezpieczających;
• możliwość uchylenia dokonanych przez komornika zajęć;
• zakaz spłacania przez dłużnika wierzytelności objętych z mocy prawa układem;
• zakaz wypowiadania dłużnikowi umów kluczowych dla funkcjonowania jego przedsiębiorstwa (np. najmu bądź dzierżawy)

Biorąc pod uwagę tego rodzaju okoliczności, bez ryzyka błędu można stwierdzić, że zainicjowanie postępowania restrukturyzacyjnego daje dłużnikowi swego rodzaju oddech. Pozwala on a spokojne dążenie do rozwiązania problemu nadmiernego zadłużenia. Warto więc wykorzystać tę szansę, przeprowadzając postępowanie restrukturyzacyjne w sposób dający jak najwięcej perspektyw na wyjście przez przedsiębiorcę z kryzysu zadłużenia.

Warto przeczytać: Wierzyciel a dłużnik w restrukturyzacji. Omówienie praw i obowiązków

Czy restrukturyzacja zawsze się opłaca?

Postępowanie restrukturyzacyjne nie stanowi panaceum na wszelkie problemy, z którymi boryka się przedsiębiorca. Zawsze przed wyborem rozwiązań uregulowanych w Prawie restrukturyzacyjnym należy wziąć pod uwagę pozytywne i negatywne skutki restrukturyzacji. Co prawda w przypadku zadłużonych przedsiębiorców najczęściej bardzo trudno znaleźć lepsze rozwiązanie, niż wdrożenie jednego z czterech postępowań restrukturyzacyjnych. Jednak zawsze należy ściśle dostosować rodzaj prowadzonego postępowania do sytuacji, w której znalazł się dłużnik.

Rozpoczynając procedurę restrukturyzacyjną, dłużnik powinien liczyć się przede wszystkim z możliwością ograniczenia jego prawa w zarządzie własnym majątkiem. Najdalej idące ograniczenia w tej sprawie występują w postępowaniu sanacyjnym, w którym dłużnik właściwie traci prawo zarządu swoim przedsiębiorstwem na rzecz ustanowionego w sprawie zarządcy. Choć trzeba pamiętać, że w większości przypadków jest to możliwość, a nie obowiązek.

W pozostałych rodzajach restrukturyzacji – a więc w postępowaniu o zatwierdzenie układu, w przyspieszonym postępowaniu układowym oraz w postępowaniu układowym – istnieje możliwość częściowego ograniczenia osoby zadłużonej w prawie zarządu poprzez powołanie nadzorcy sądowego. Wówczas jego zgoda potrzebna jest dłużnikowi do dokonania czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu. 

W każdym razie każda restrukturyzacja – przyczyny i skutki tego postępowania zawsze oscylują wokół kwestii zadłużenia przedsiębiorcy – stwarza unikatowe szanse dla rozwiązania trudności, z którymi boryka się prowadzący własną działalność gospodarczą.

Polecamy także: Restrukturyzacja spółek. Jak przebiega i ile trwa? Odpowiada ekspert

Następstwa zmian gospodarczych – jak znaleźć remedium na ich negatywne skutki?

W związku z tym rzeczywiście negatywne skutki restrukturyzacji dotyczą sfer właściwie w ogóle niezwiązanych z Prawem restrukturyzacyjnym. Otóż sam termin „restrukturyzacja” może występować w wielu różnych znaczeniach, w tym odnoszącym się do zróżnicowanych form zmian rynkowych czy związanych ze strukturą przemysłową. Nie ma wątpliwości, że żyjemy w czasach dynamicznych zmian gospodarczych. Pandemia COVID-19 czy konieczność transformacji energetycznej są obecnie głównymi czynnikami determinującymi przekształcenia ekonomiczne – określane przez niektórych „restrukturyzacją” gospodarki.

W czasach charakteryzujących się dużą dynamiką zmian zawsze przedsiębiorcy muszą stawiać czoła wielu zagrożeniom. Z drugiej jednak strony nierzadko pojawiają się okazje pozwalające na dynamiczny rozwój biznesu. „Restrukturyzacja” określonych działów gospodarki często wiąże się z koniecznością elastyczności i łatwego dostosowywania się do zmian przez przedsiębiorców prowadzących biznes w tych obszarach. W tym kontekście postępowanie restrukturyzacyjne – pozwalające na kompleksowe rozwiązanie biznesowych problemów, zwłaszcza z płynnością finansową – otwiera możliwość zostawienia za sobą zadłużenia i skupienia się na rozwoju działalności. To zaś jest najważniejsze zadanie, na którym powinien skupić się przedsiębiorca.

Efekty restrukturyzacji – jak mierzyć skuteczność zmian?

Skutki restrukturyzacji to przede wszystkim oddłużenie przedsiębiorstwa, a tym samym uniknięcie ogłoszenia upadłości. To najważniejszy miernik skuteczności postępowania restrukturyzacyjnego. Jego kluczowym, pozytywnym, efektem powinno być zawarcie i zatwierdzenie układu przez sąd restrukturyzacyjny. Właśnie w układzie zawierają się wypracowane przez dłużnika i wierzycieli metody restrukturyzacji. 

Ustawodawca opracował jedynie przykładowy katalog rozwiązań, jakie mogą zostać wdrożone w układzie. Należy do nich:

• odroczenie terminu wykonania,
• rozłożenie spłaty na raty,
• zmniejszenie wysokości wierzytelności,
• konwersję wierzytelności na udziały lub akcje,
• zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność.

Konsekwencje restrukturyzacji w realiach konkretnej sprawy mogą być także inne. Jednak do układu z wierzycielami nigdy nie wolno wprowadzać rozwiązań, które byłyby sprzeczne z prawem.

Sam proces restrukturyzacji nie powinien być postrzegany jako wydarzenie jednorazowe. Ważne jest, aby stale monitorować wprowadzone w jego trakcie zmiany oraz na bieżąco reagować na nowe trudności, które mogą się pojawić w funkcjonowaniu firmy.

Pozytywne skutki restrukturyzacji – co można zyskać?

Dobrze przeprowadzona restrukturyzacja – pozytywne i negatywne skutki tego postępowania, jeżeli się je zbilansuje, przeważnie wykazują zdecydowaną przewagę korzyści nad kosztami – pozwala osiągnąć wiele strategicznych celów, przenosząc przedsiębiorstwo na wyższym poziom działalności. W tym kontekście pozytywne skutki restrukturyzacji to przede wszystkim:

• redukcja kosztów prowadzonej działalności,
• wzrost elastyczności w działaniu,
• zwiększenie efektywności zarządzania posiadanymi zasobami,
• poprawa jakości obsługi klienta,
• podniesienie poziomu konkurencyjności.

Osiągnięte efekty restrukturyzacji pozwalają na zdecydowany rozwój przedsiębiorstwa dłużnika. W restrukturyzacji nie chodzi wyłącznie o oddłużenie, ale właśnie o rozwój. Mimo że w sytuacji zadłużenia wydaje się to trudno osiągalne.

Negatywne skutki restrukturyzacji – cena wprowadzanych zmian

Restrukturyzacja jest procesem, który wymaga zaangażowania odpowiednich zasobów – w tym finansowych. Koszty, jakie trzeba ponieść w związku z restrukturyzacją, niekiedy określane są jako negatywne skutki restrukturyzacji. Wśród nich zdarza się:

• odejście z pracy najbardziej doświadczonych i najlepiej wykwalifikowanych pracowników,
• utrata zaufania załogi,
• trudności z przekonaniem klientów do posiadania przez firmę wiarygodności finansowej,
• konieczność wyjaśniania partnerom biznesowym położenia przedsiębiorstwa.

Restrukturyzacja – pozytywne i negatywne skutki na tle długofalowym

Postępowanie restrukturyzacyjne, nawet najszybciej przeprowadzone, zawsze powinno być analizowane w długiej perspektywie czasowej. W końcu jedynie w takim horyzoncie można ocenić, co przyniosła restrukturyzacja. Pozytywne i negatywne skutki tej procedury bilansują się, jednakże przeważnie to pozytywne aspekty restrukturyzacji przeważają nad jej negatywami. Dlatego w momencie, gdy przedsiębiorca popadnie w zadłużenie, które zacznie zagrażać jego wypłacalności, należy jak najszybciej działać. Restrukturyzacja zaś zawsze stanowi adekwatną odpowiedź na tego rodzaju problemy.

W długiej, wieloletniej perspektywie restrukturyzacja pozwala:

• osiągnąć stabilną pozycję na rynku,
• zyskać przewagę nad konkurencją,
• zapewnić dobre warunki funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Skutki restrukturyzacji – zakończenie

Postępowanie restrukturyzacyjne zawsze ma na celu oddłużenie przedsiębiorcy, a więc jednocześnie uratowanie jego firmy przed bankructwem. Prawo restrukturyzacyjne – przewidujące cztery rodzaje postępowań – stwarza więc unikatowe możliwości na efektywne rozwiązanie kryzysu nadmiernego zadłużenia. 

Bez wątpienia jest to podstawowa korzyść płynąca z każdego postępowania restrukturyzacyjnego, oczywiście o ile jest ono profesjonalnie przygotowane i przeprowadzone. Należy przy tym pamiętać, że dobór środków rozwiązania problemów przedsiębiorcy zawsze musi zostać dostosowany do sytuacji, w jakiej znalazł się prowadzący własną działalność gospodarczą. Bez tego może okazać się, że restrukturyzacja nie tylko nie przyniesie pozytywnych zmian, ale wręcz pogłębi już istniejące trudności.