Czy wierzyciele mogą zapłacić za upadłość dłużnika?

Czy wierzyciele mogą zapłacić za upadłość dłużnika?

Nieudana inwestycja Palikota pokazuje, jak skomplikowane i trudne mogą być postępowania upadłościowe. Procedurę tę wszczyna się przede wszystkim po to, aby doprowadzić do zaspokojenia wierzycieli. Jeżeli już na początku wiadomo, że w ramach procesu cel nie jest osiągalny, to postępowanie w ogólnie nie powinno zostać rozpoczęte.

Janusz Palikot – upadłość jego biznesu jest tego najlepszym przykładem. Były polityk prowadził spółkę, której upadłość generuje koszty niedające się pokryć z dostępnego syndykowi majątku. W związku z tym syndyk masy upadłości postanowił obciążyć wierzycieli kosztami procedury. To jednak wymaga doprecyzowania, ponieważ: 

• Prawo upadłościowe stanowi, że koszty procesu powinny zostać pokryte z funduszów masy upadłości.
  • Jeżeli stan majątku pozostawionego przez dłużnika nie rokuje na możliwość pokrycia postępowania, sąd nie powinien ogłaszać jego upadłości. 
  • Jednocześnie koszty postępowania są pokrywane w pierwszej kolejności, przed wierzytelnościami,
• w wyjątkowych przypadkach ustawodawca zezwala na zobowiązanie wierzycieli do wpłaty zaliczki na poczet kosztów postępowania.

Zgodnie z art. 232 ust. 1 Prawa upadłościowego w przypadku potrzeby, w szczególności w przypadku braku płynnych funduszów masy upadłości, sędzia-komisarz:

• zwoła zgromadzenie wierzycieli w przedmiocie podjęcia uchwały co do wpłacenia przez wierzycieli zaliczki na pokrycie kosztów postępowania, 
• zobowiąże wierzycieli mających największe wierzytelności, których łączna wysokość wynosi co najmniej 30% sumy wierzytelności przypadających wierzycielom uprawnionym do uczestniczenia w zgromadzeniu, do złożenia zaliczki na koszty postępowania.

Od wpłaty tych zaliczek zależy dalsze procedowanie upadłości. Jeżeli wierzyciele ich nie wpłacą, to postępowanie zostanie umorzone. Powyższy mechanizm powinien być stosowany tylko, gdy w masie upadłości znajduje się majątek, którego wartość pozwala na pokrycie kosztów postępowania, ale nie jest on „łatwo dostępny”, przykładowo niezbędny jest czas na jego spieniężenie.

Niestety wierzyciele mają szanse na odzyskanie zaliczki tylko wówczas, gdy ostatecznie okaże się, że fundusze masy upadłości wystarczają na jej pokrycie. Gdyby natomiast okazało się, że nie ma takich środków, to pieniądze wierzycieli przepadną. Przepisy prawa nie przewidują żadnego trybu ubiegania się o ich zwrot.

Sprawdź także: Restrukturyzacje i upadłości firm w 2024r . – podsumowanie

Jakie są przyczyny upadłości firm w Polsce?

Palikot Janusz jest przykładem przedsiębiorcy, który ogłosił upadłość. Nie jest to jednak tak rzadki przypadek, jakby mogło się wydawać. 

Do najważniejszych przyczyn upadłości firm w Polsce można zaliczyć:

• wysokie koszty prowadzenia działalności gospodarczej,
• zatory płatnicze,
• niekorzystne zmiany podatkowe,
• częste nowelizacje przepisów oraz nakładanie na przedsiębiorców nowych obowiązków,
• nietrafione inwestycje,
• błędy w zarządzaniu oraz w doborze kadr,
• trudności z pozyskaniem inwestorów.

Inwestycja Palikota w produkcję napojów alkoholowych może być przykładem właściwie każdego z tych problemów.

Zobacz też: Postępowanie upadłościowe. Etapy i przebieg

Przykład Janusza Palikota – upadłość biznesowa i inwestycje

Na obecnym etapie, obok postępowania upadłościowego spółki o nazwie Manufaktura Piwa Wódki i Wina, toczy się proces karny wobec samego Janusza Palikota. 

Czyny zarzucone Palikotowi mają charakter typowo biznesowy, dotyczący nieuczciwego prowadzenia działalności gospodarczej. Według informacji dostępnych w mediach były polityk oskarżony jest o siedem zarzutów, które dotyczą oszustwa oraz jeden o przywłaszczenia mienia.  Łącznie jest to aż osiem oskarżeń. W sprawie usłyszeli zarzuty także niektórzy współpracownicy Janusza Palikota.

Aktualnie Palikot ma orzeczone wolnościowe, które zostało zastosowane po wpłaceniu kaucji. Działanie to pozwoliło na opuszczenie przez oskarżonego aresztu śledczego. Czyny zarzucane Palikotowi są na tyle poważne, że sąd ustalił wysokość kaucji aż na 8 mln złotych.

Nie wolno przy tym zapominać, że upadłość spółki oraz sprawa karna, w której oskarżonym jest Palikot Janusz, to dwie odrębne procedury. Choć tak naprawdę dotyczą one – najprawdopodobniej – tysięcy osób, to ewentualne skazanie podejrzanego dłużnika nigdy nie prowadzi do zwiększenia efektywności prowadzonego wobec niego postępowania upadłościowego. Sytuacja może diametralnie się zmienić, jeśli Janusz Palikot lub jego współpracownicy zdecydują się ujawnić informacje, które dotąd były nieznane syndykowi masy upadłości.

Jakie skutki ma upadłość dłużnika dla wierzycieli?

Po ogłoszeniu upadłości przez dłużnika prawie cały jego majątek staję się masą upadłości, nad którą osoba zadłużona traci zarząd na rzecz syndyka. Nie może on także samodzielnie regulować swoich wierzytelności, gdyż są one pokrywane na zasadach ustalonych w Prawie upadłościowym – przede wszystkim w odniesieniu do podziału sum, jakie syndykowi uda się pozyskać w wyniku spieniężenia majątku upadłego.

Ogłoszenie upadłości prowadzi do zawieszenia postępowań egzekucyjnych. Tym samym, przynajmniej przez czas trwania procedury upadłościowej, wierzyciele nie mogą egzekwować swoich długów na dotychczasowych zasadach. Dlatego w praktyce jedyną szansą na odzyskanie należności staje się dla nich udział w upadłości. Czy mogą natomiast zrobić coś, aby przeciwdziałać upadłości dłużnika?

Co mogą zrobić wierzyciele, aby zmniejszyć ryzyko upadłości dłużnika?

Janusz Palikot – biznes przez niego prowadzony mógł w pewnym okresie pochwalić się sukcesami. Może być on jednak przykładem tego, że wierzyciele nie mają zbyt wielu instrumentów pozwalających im zminimalizować ryzyko upadłości dłużnika. Ich działania zachowawcze powinny obejmować m.in. sprawdzenie wiarygodności finansowej osoby zadłużonej, przynajmniej poprzez badanie wpisów w Krajowym Rejestrze Zadłużonych czy w Krajowym Rejestrze Sądowym, które odnoszą się do rzeczywistej kondycji finansowej spółek.

Natomiast, gdy dojdzie do ogłoszenia upadłości dłużnika, wierzyciele powinni aktywnie wziąć udział w postępowaniu upadłościowym, korzystając ze wszystkich przysługujących im uprawnień. To najlepszy sposób na zminimalizowanie negatywnych skutków, jakie zawsze pociąga za sobą niewypłacalność dłużnika. 

Może Cię również zainteresować: Upadłość spółki z o.o. – kiedy i jak ją ogłosić?

Jakie wnioski możemy wyciągnąć z sytuacji Janusza Palikota?

Janusz Palikot to były polityk, który usłyszał zarzuty oszustwa oraz przywłaszczenia mienia. Jego sprawa karna toczy się – jak w każdym tego rodzaju przypadku – niezależnie od postępowania upadłościowego. 

Niestety w tym drugim przypadku pojawia się sporo problemów, do tego stopnia, że syndyk chce, aby wierzyciele wpłacili zaliczki na poczet kosztów upadłości. Z tej historii płyną dwie lekcje: 

1. przy wszelkich inwestycjach oraz transakcjach trzeba być bardzo ostrożnym, 
2. jeżeli dojdzie do ogłoszenia upadłości dłużnika, to najlepszą postawą wierzycieli jest aktywny udział w postępowaniu upadłościowym.