Zwarcie układu w upadłości – dawniej będące upadłością układową – stanowi możliwość zakończenia postępowania upadłościowego w sposób zbliżony do restrukturyzacji. Upadłość układowa – co jeszcze warto o niej wiedzieć? Na to pytanie w poniższym artykule odpowie zawodowy prawnik specjalizujący się w tego rodzaju sprawach.
Spis treści:
- Upadłość układowa w poprzednim stanie prawnym?
- Zawarcie układu w ramach postępowania upadłościowego – podstawowe wymogi
- Upadłość układowa a restrukturyzacja – najważniejsze zagadnienia
- Upadłość układowa – kto reprezentuje dłużnika?
- Zakończenie
W zdecydowanej większości przypadków najlepszym sposobem na odzyskanie należności przez wierzycieli jest „dogadanie się” z dłużnikiem. Pozwala to uniknąć procesu cywilnego, a następnie postępowania egzekucyjnego, którego skuteczność – zwłaszcza gdy wielu wierzycieli kieruje swoje roszczenia do tego samego majątku – stoi pod dużym znakiem zapytania. To właśnie z tych względów restrukturyzacja stanowi tak dobry sposób na oddłużenie przedsiębiorstwa. Dzięki niej dłużnik i wierzyciele poszukują wspólnego rozwiązania problemu nadmiernego zadłużenia firmy, jednocześnie działając „zbiorowo” – a więc przy uwzględnieniu całości uprawnień wierzycieli. Pozytywnym efektem tych prac jest układ, na mocy którego – po jego zatwierdzeniu przez sąd – dochodzi do restrukturyzacji zobowiązań dłużnika. Jednak warto pamiętać, że układ może zostać zawarty również w ramach postępowania upadłościowego. Co warto wiedzieć o tym rozwiązaniu?
Upadłość układowa w poprzednim stanie prawnym?
Upadłość układowa weszła do polskiej terminologii prawniczej już dość dawno, choć obecnie nie funkcjonuje, jako odrębny rodzaj postępowania upadłościowego. Inaczej sprawa przedstawiała się w poprzednim stanie prawnym, a więc na gruncie nieobowiązującej już ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze. Celem upadłości układowej było zawarcie porozumienia – a więc układu – pomiędzy upadłym dłużnikiem a jego wierzycielami. Dzięki temu przed dłużnikiem otwierała się możliwość dalszego prowadzenia działalności gospodarczej – pomimo tego, że ogłoszono jego upadłość.
Polecamy też: Jaka jest odpowiedzialność prokurenta za brak złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości? Wyjaśniamy
Upadłość układowa – zgodnie z Prawem upadłościowym i naprawczym – mogła zostać wdrożona tylko wówczas, gdy dłużnik uprawdopodobnił, że w wyniku jej przeprowadzenia wierzycieli zyskiwali szanse na zaspokojenie w wyższym stopniu, niż poprzez upadłość likwidacyjną. Przyjęcie układu było uzależnione od poparcia go przez odpowiednią większość wierzycieli; wchodził on w życie dopiero po zatwierdzeniu przez sąd upadłościowy.
Nawet to bardzo pobieżne przypomnienie, na czym polegała upadłość układowa, pozwala przyjąć, że dała ona podstawę obowiązującym postępowaniom restrukturyzacyjnym. W związku z tym dalszą część tego artykułu poświęcimy przede wszystkim analizie tego, jak przedstawia się upadłość układowa a restrukturyzacja. Jest to tym bardziej uzasadnione, gdy weźmie się pod uwagę, że obowiązujące Prawo upadłościowe również umożliwia zawarcie układu w ramach postępowania upadłościowego.
Zawarcie układu w ramach postępowania upadłościowego – podstawowe wymogi
Sednem każdego postępowania restrukturyzacyjnego jest dążenie do zawarcia układu, na mocy którego dochodzi do restrukturyzacji zobowiązań dłużnika. Jednak – choć cel tego rozwiązania jest nieco inny – układ może zostać zawarty także w czasie postępowania upadłościowego. Możliwość taką wprost dopuszcza art. 266a Prawa upadłościowego. Propozycje układowe w tym przypadku mogą zostać złożone przez:
- upadłego;
- wierzyciela;
- syndyka.
Zawsze złożenie wniosku o zawarcie układu w ramach postępowania upadłościowego poważnie wpływa na bieg samej upadłości. Wynika to przede wszystkim z dwóch czynników:
- wraz ze złożeniem propozycji układowych można wnioskować o całkowite lub częściowe wstrzymanie likwidacji masy upadłości do czasu zatwierdzenia układu. Wstrzymania tego może dokonać sędzia-komisarz;
- prawomocne zatwierdzenie układu kończy postępowanie upadłościowe.
W tych dwóch punktach można by także streścić najważniejsze różnice, jakie zachodzą w temacie „upadłość układowa a likwidacyjna”. Trzeba przy tym pamiętać, że – zgodnie z Prawem upadłościowym – niedopuszczalne jest wstrzymanie likwidacji masy upadłości, jeżeli propozycje układowe nie przewidują zaspokojenia wierzytelności nieobjętych układem niezwłocznie po zatwierdzeniu układu i prawomocnym zakończeniu postępowania na tej podstawie.
Przeczytaj również: Opłata od wniosku o uzasadnienie – najważniejsze informacje
Poza tym sędzia-komisarz wstrzymuje likwidację masy upadłości wyłącznie w zakresie, jaki jest niezbędny do wykonania układu. W pozostałym zakresie likwidacja majątku dłużnika, który wszedł w skład masy upadłości, toczy się nadal. Przy czym nigdy nie można wstrzymać likwidacji masy, gdy sprzeciwi się temu wierzyciel upadłego zabezpieczony rzeczowo (np. hipoteką bądź zastawem).
Zawarcie i zatwierdzenie układu kończy postępowanie upadłościowe. Tym samym należności wobec wierzycieli są regulowane na zasadach przyjętych w układzie. To z kolei w praktyce zdecydowanie upodabnia upadłość układową do restrukturyzacji. Przy czym – co warto jeszcze raz podkreślić – analizując, co to jest upadłość układowa w obowiązującym stanie prawnym, trzeba podkreślić, iż nie jest to jakaś odrębna procedura, ale możliwość, jaką ustawodawca pozostawił uczestnikom postępowania upadłościowego.
Upadłość układowa a restrukturyzacja – najważniejsze zagadnienia
Stosownie do przepisu art. 266f Prawa upadłościowego – w zakresie nieuregulowanym w tej ustawie – do zawierania układu w czasie trwania upadłości odpowiednio stosuje się regulacje Prawa restrukturyzacyjnego. Trudno stworzyć kompleksową listę zagadnień, do których w omawianych tu przypadkach należałoby stosować Prawo restrukturyzacyjne. Jednak – z praktycznego punktu widzenia – należy wskazać przede wszystkim na:
- dopuszczalną treść układu, a co za tym idzie także propozycji układowych;
- zakres wierzytelności objętych układem;
- wykonywanie prawa głosu przez wierzycieli;
- podział wierzycieli na grupy;
- sposób zwoływania i przeprowadzania zgromadzenia wierzycieli;
- większość wymaganą do przyjęcia układu i tryb jego zatwierdzania.
Zobacz też: Polityka Nowej Szansy – na czym ona polega? Najważniejsze informacje
Upadłość układowa – kto reprezentuje dłużnika?
„Odpowiednie” stosowanie przepisów Prawa restrukturyzacyjnego do zawierania układu w upadłości, pozwala także na ustalenie, kto reprezentuje dłużnika w ramach upadłości układowej. Otóż w postępowaniu tym zawsze czynność zastrzeżone w Prawie restrukturyzacyjnym dla nadzorcy sądowego lub zarządcy wykonuje syndyk. Tym samym to do syndyka będzie należała reprezentacja upadłego także w omawianych tu przypadkach.
Rozwiązanie to jest jednym z przejawów zabezpieczenia praw wierzycieli przez ustawodawcę. Otóż rolą syndyka w każdym postępowaniu upadłościowym jest zachowanie obiektywizmu – nigdy nie może on działać na rzecz któregokolwiek uczestników, a jedynie w celu osiągnięcia założeń stawianych postępowaniu upadłościowemu. Należy do nich dążenie do zaspokojenia roszczeń wierzycieli w jak najwyższym stopniu, przy jednoczesnym – o ile pozwolą na to racjonalne względy – zachowaniu przedsiębiorstwa dłużnika. To właśnie realizacji tych celów ma być podporządkowane także ewentualne zawarcie układu w ramach postępowania upadłościowego.
Zainteresuj się: Na czym polega konwersja wierzytelności na udziały, akcje lub kapitał? Odpowiada ekspert
Zakończenie
Na gruncie ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze funkcjonowało postępowanie określane mianem układu w upadłości, które ewoluowało w aktualnie obowiązujące procedury restrukturyzacyjne. Nie zmienia to faktu, że także teraz istnieje możliwość, aby dłużnik i wierzyciele zawarli układ w ramach trwającego postępowania upadłościowego. W tym celu konieczne jest wyjście z odpowiednią inicjatywą przez co najmniej jeden z uprawnionych podmiotów – tj. upadłego dłużnika, wierzycieli lub syndyka – przyjęcie układu, a następnie zatwierdzenie go przez sąd. Pozytywne przejście tej ścieżki oznacza zakończenie postępowania upadłościowego oraz obowiązek spłaty wierzycieli na zasadach określonych w układzie. To z kolei zdecydowanie upodabnia układ w upadłości do restrukturyzacji.