O finanse trzeba zadbać. W przeciwnym razie prędzej czy później należy spodziewać się poważnego kryzysu. Jak zabezpieczyć transakcje finansowe oraz co zrobić, aby w firmowym i domowym budżecie w jak najmniejszym stopniu odczuć skutki kryzysu gospodarczego? Na te pytania odpowie radca prawny.
Spis treści:
- Jakie są zabezpieczenia finansowe?
- Na czym polega hipoteka?
- Zastaw rejestrowy – najważniejsze informacje
- Przewłaszczenie na zabezpieczenie wierzytelności – co warto wiedzieć?
- Umowa o ustanowienie zabezpieczenia finansowego
- Jak osiągnąć bezpieczeństwo finansowe w czasach kryzysu?
- Zabezpieczenie finansowe – najważniejsze wskazówki
Pytanie o bezpieczeństwo finansowe powraca szczególnie często, teraz gdy wszyscy borykamy się z wysoką inflacją oraz niesprzyjającą sytuacją gospodarczą. Pytanie to można postawić przynajmniej w dwóch kontekstach: jak zabezpieczyć transakcje finansowe oraz co zrobić, aby uniknąć poważnych skutków kryzysu? Na każde z tych pytań można odpowiedzieć na wiele różnych sposobów. Postaram się wskazać najważniejsze z możliwości.
Jakie są zabezpieczenia finansowe?
Zabezpieczenia finansowe mogą przybrać bardzo różne postacie. Do najczęściej spotykanych zalicza się:
- hipotekę;
- poręczenie majątkowe;
- zastaw rejestrowy;
- weksel (w tym weksel in blanco);
- przewłaszczenie na zabezpieczenie;
- cesję wierzytelności;
- umowę o ustanowienie zabezpieczenia finansowego
Każdy z wymienionych tu rodzajów zabezpieczeń ma charakter prawny i odnosi się przede wszystkim do uzyskania pewności, że dane zobowiązanie zostanie wypełnione. W praktyce formy zabezpieczenia finansowego, które są najczęściej wybierane, to hipoteka, zastaw rejestrowy oraz przywłaszczenie na zabezpieczenie.
Na czym polega hipoteka?
Hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym ustanawianym na nieruchomości. Jej istotą jest to, że wierzyciel ma prawo zaspokoić swoje roszczenie z danej nieruchomości – w praktyce najczęściej chodzi tu o sprzedaż i pozyskanie pieniędzy na spłatę należności – bez względu na to, kto będzie jej właścicielem. Właśnie z tego względu hipoteka daje tak duże bezpieczeństwo finansowe. W końcu nawet sprzedaż działki, domu czy mieszkania obciążonego hipoteką nie blokuje wierzycielowi możliwości egzekucji.
Warto podkreślić, że skuteczność hipoteki zależy od tego, czy została ona wpisana do księgi wieczystej prowadzonej dla danej nieruchomości. Jest to niezbędny warunek do tego, aby w pełni korzystać z tej formy zabezpieczenia.
Przeczytaj także: Restrukturyzacja kredytu – co to jest i jak działa?
Zastaw rejestrowy – najważniejsze informacje
Każdy zastanawiający się jak uzyskać zabezpieczenie finansowe powinien wziąć pod uwagę zastaw rejestrowy. Również jest to ograniczone prawo rzeczowe, z tym że – w przeciwieństwie do hipoteki – obciąża ono ruchomości, np. samochód, sprzęt gospodarstwa domowego. Na mocy zastawu rejestrowego wierzyciel ma prawo zaspokoić swoją wierzytelność bez względu na to, kto jest właścicielem ruchomości objętej tym zastawem oraz z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi dłużnika. Tym samym zastaw rejestrowy daje podobny do hipoteki poziom bezpieczeństwa.
Ustanowienie zastawu rejestrowego jest uzależnione od spełnienia dwóch warunków:
- zawarcia umowy zastawu;
- wpisania zastawu do rejestru zastawów.
W przypadku zastawu rejestrowego – co z kolei odróżnia go od zastawu zwykłego – dłużnik nadal może władać zastawioną rzeczą. Nie musi być ona przekazana wierzycielowi czy innej osobie bądź podmiotowi. Wynika to z faktu, że nawet jej sprzedaż w żaden sposób nie tamuje przeprowadzenia egzekucji.
Przewłaszczenie na zabezpieczenie wierzytelności – co warto wiedzieć?
Przewłaszczenie na zabezpieczenie wierzytelności jest umową, na mocy której dłużnik przenosi własność jakiejś rzeczy na wierzyciela, a ten zobowiązuje się przenieść ją z powrotem na rzecz dłużnika, gdy ten spełni świadczenie. Przewłaszczenie na zabezpieczenie może dotyczyć zarówno nieruchomości, jak i ruchomości.
Jest to forma zabezpieczenia zdobywająca sobie coraz większą popularność. Jednak – zwłaszcza gdy przedmiotem zabezpieczenia ma być nieruchomość – może okazać się, że w praktyce przewłaszczenie będzie polegało na zawarciu dwóch umów. W ramach pierwszej z nich własność nieruchomości zostanie bezwarunkowo przeniesiona na wierzyciela, natomiast po spełnieniu świadczenia wierzyciel zawrze z dłużnikiem kolejną umowę z powrotem przenoszącą na niego własność nieruchomości. Mechanizm ten jest związany z ogólnym zakazem przenoszenia własności nieruchomości pod jakimkolwiek warunkiem.
Umowa o ustanowienie zabezpieczenia finansowego
Ciekawy instrument zabezpieczenia finansowego został ustanowiony w ustawie z dnia 2 kwietnia 2004 roku o niektórych zabezpieczeniach finansowych. Na mocy tej ustawy można zawrzeć umowę o ustanowienie zabezpieczenia finansowego. Polega ona na:
- przeniesieniu – także z zastrzeżeniem odkupu – przez ustanawiającego zabezpieczenie na przyjmującego zabezpieczenie prawa do środków pieniężnych, wierzytelności kredytowych lub instrumentów finansowych albo
- ustanowieniu przez ustanawiającego zabezpieczenia na rzecz przyjmującego zabezpieczenie zastawu na prawach do środków pieniężnych, na wierzytelnościach kredytowych lub na instrumentach finansowych (zastaw finansowy), albo
- ustanowieniu blokady na rachunku papierów wartościowych, na rachunku zbiorczym lub na innym rachunku, na którym zapisywane są instrumenty finansowe niebędące papierami wartościowymi, albo na koncie depozytowym papierów wartościowych.
Ustanowienie zastawu finansowego nie wymaga zawarcia umowy z datą pewną ani umowy z podpisami notarialnie poświadczonymi. Jednocześnie fakt zawarcia tej umowy odnotowuje się, w zależności od tego czy zastaw jest ustanowiony na:
- środkach pieniężnych – na rachunku środków pieniężnych będących przedmiotem zabezpieczenia;
- wierzytelnościach kredytowych – w wykazie wierzytelności przedłożonym przyjmującemu zabezpieczenie;
- instrumentach finansowych – na rachunku papierów wartościowych, na rachunku zbiorczym, na innym rachunku, na którym są zapisywane niebędące papierami wartościowymi instrumenty finansowe dopuszczone do obrotu zorganizowanego, na koncie depozytowym lub w innym systemie rejestracji osób uprawnionych z instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi, prowadzonym przez uprawnione podmioty.
Jak osiągnąć bezpieczeństwo finansowe w czasach kryzysu?
Jednak bezpieczeństwo finansowe może – i powinno – być rozważane w szerszym kontekście niż tylko zabezpieczenie samych transakcji. Polega ono na zapewnieniu sobie płynności finansowej, przygotowanie się na ewentualne trudności a tym samym osiąga się je, gromadząc majątek oraz budując odpowiednią pozycję zawodową czy biznesową. Dążąc do zapewnienia bezpieczeństwa finansowego należy pamiętać o:
- racjonalnym korzystaniu z kredytów i pożyczek tak, aby zawsze zachować możliwość ich spłaty w terminie wynikającym z umowy;
- minimalizacji wydatków i rezygnacja z tych, które mogą poczekać;
- stałe podnoszenie swoich kompetencji zawodowych;
- przeznaczanie przynajmniej części swoich dochodów na inwestycje;
- korzystanie z adekwatnych instrumentów ubezpieczeniowych.
Dbanie o bezpieczeństwo finansowe jest szczególnie ważne w czasach kryzysu gospodarczego, z którym mamy obecnie do czynienia.
Przeczytaj także: Czym jest kredyt konsumencki? Kompendium wiedzy
Zabezpieczenie finansowe – najważniejsze wskazówki
Właściwie każdą transakcję finansową warto odpowiednio zabezpieczyć, zwłaszcza gdy dotyczy sporych sum. Do najpopularniejszych sposobów zabezpieczenia należy hipoteka, zastaw rejestrowy a ostatnio także przewłaszczenie na zabezpieczenie. Przy czym forma zabezpieczenia powinna zostać ściśle dostosowana do rodzaju i charakteru transakcji. Niezależnie od tego warto pomyśleć o bezpieczeństwie finansowym w kontekście trwającego kryzysu gospodarczego. Rozsądne inwestycje, racjonalizacja wydatków oraz przemyślane zaciąganie nowych zobowiązań do najprostsze środki do tego, aby zminimalizować wpływ obecnego kryzysu na nasze portfele – zarówno służbowe, jak i prywatne.
