Z rozwiązań typowych dla postępowania restrukturyzacyjnego mogą korzystać także konsumenci, chociażby poprzez zawarcie układu z wierzycielami. W jaki sposób zawrzeć układ konsumencki? Na to pytanie odpowiada ekspert.
Spis treści
- Układ konsumencki – podstawowe informacje
- W jaki sposób konsument może zawrzeć układ z wierzycielami?
- Przebieg „restrukturyzacji konsumenckiej”
- Jakie rozwiązania może zawierać układ konsumencki?
- Koszty postępowania
- Zakończenie
Przedsiębiorcy coraz częściej – zwłaszcza w perspektywie trwającego kryzysu gospodarczego – przekonują się o korzyściach płynących z otwarcia i skutecznego przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego. Dzięki niemu możliwe jest uzyskanie oddłużenia, które ratuje przedsiębiorstwo przed upadłością, a tym samym pozwala na dalsze wykonywanie działalności gospodarczej.
Jednak z tego rodzaju rozwiązań – o czym często się zapomina – mogą korzystać także konsumenci, i to nie tylko w ramach upadłości konsumenckiej. Postępowaniem wręcz łudząco przypominającym restrukturyzację jest postępowanie o zawarcie układu na zgromadzeniu wierzycieli przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Można by je nazwać „restrukturyzacją konsumencką”. W jaki sposób zawrzeć układ z wierzycielami w tej procedurze?
Układ konsumencki – podstawowe informacje
Układ jest jedną z centralnych instytucji Prawa restrukturyzacyjnego. Zgodnie z przepisami tej ustawy każde z postępowań restrukturyzacyjnych wszczynane jest w celu zawarcia przez dłużnika układu z wierzycielami, na mocy którego dochodzi do restrukturyzacji jego zobowiązań. Jednak ustawodawca – ani w Prawie restrukturyzacyjnym, ani w Prawie upadłościowym – nie zamieścił definicji układu. Także doktryna – jak dotąd – nie wypracowała jednolicie przyjmowanej definicji układu.
Dokument ten łączy w sobie cechy typowej umowy prawa cywilnego. Na jej podstawie dłużnik i wierzyciele dokonują zmian w treści łączącego ich stosunku prawnego z orzeczeniem sądu. W końcu układ zyskuje moc obowiązującą dopiero wówczas, gdy zostanie zatwierdzony przez sąd. Bez takiego zatwierdzenia po prostu nie wchodzi on w życie.
Układ konsumencki także odpowiada tym cechom. Jest on zawierany w specjalnej procedurze, uregulowanej w Prawie upadłościowym, tj. w postępowaniu o zawarcie układu na zgromadzeniu wierzycieli przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Procedurę tę można określić, jako „restrukturyzację dla konsumentów”. Jest ona bardzo zbliżona do rozwiązań Prawa restrukturyzacyjnego, które są dedykowane – co do zasady – jedynie prowadzącym działalność gospodarczą.
Zobacz też: Rekompensata za koszty odzyskiwania należności. Poradnik
W jaki sposób konsument może zawrzeć układ z wierzycielami?
Konsument może zawrzeć układ z wierzycielami jedynie w ramach wskazanego powyżej postępowania. Do tego zaś niezbędne jest złożenie wniosku do właściwego sądu upadłościowego. Wniosek ten składa się na urzędowym formularzu, którego wzór został określony w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości. Przygotowując się do wypełnienia formularza wniosku, warto pamiętać, że jego treść musi zawierać m.in.:
- Wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;
- Aktualny i zupełny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników;
- Spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty;
- Spis wierzytelności spornych.
Sąd może otworzyć postępowanie o zawarcie przez konsumenta układu z wierzycielami tylko wówczas, gdy dłużnik stał się niewypłacalny, a więc utracił zdolność wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Chodzi tu o rzeczywisty brak możliwości spłaty, a nie tylko jej unikanie przez dłużnika.
Przebieg „restrukturyzacji konsumenckiej”
Po przeprowadzeniu postępowania w przedmiocie wniosku o otwarcie postępowania o zawarcie układu na zgromadzeniu wierzycieli przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej sąd upadłościowy może wydać postanowienie o otwarciu tej procedury bądź o oddaleniu/odrzuceniu wniosku. Skorzystanie z pierwszej ze wskazanych możliwości oznacza rozpoczęcie „restrukturyzacji konsumenckiej”.
Wydając postanowienie o otwarciu postępowania, sąd ustanawia w sprawie nadzorcę sądowego, którym może być jedynie osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Podstawowym zadaniem syndyka jest pomoc dłużnikowi w sformułowaniu propozycji układowych; sporządzenie spisu wierzytelności i spisu wierzytelności spornych oraz zwołanie zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem.
Przeczytaj także: Postępowanie upadłościowe. Etapy i przebieg
Zgromadzenie wierzycieli musi odbyć się w terminie trzech miesięcy od dnia otwarcia postępowania o zawarcie układu na zgromadzeniu wierzycieli. Jedynie w przypadku, gdy dłużnik został skierowany przez sąd do omawianego tu postępowania, termin ten może wynieść cztery miesiące. Natomiast łączna długość trwania postępowania nie może przekroczyć sześciu miesięcy.
Układ konsumencki zostaje przyjęty, jeżeli opowie się za nim większość wierzycieli, posiadających łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wszystkich wierzytelności. W przypadku, gdy układ zostanie przyjęty, nadzorca układu składa do sądu wniosek o jego zatwierdzenie – dopiero jego uzyskanie umożliwia rozpoczęcie wykonywania układu.
Jakie rozwiązania może zawierać układ konsumencki?
Podobnie, jak w przypadku układu zawieranego w ramach postępowania restrukturyzacyjnego, ustawodawca nie wprowadził zamkniętego katalogu propozycji układowych, jakie mogą stać się podstawą do głosowania nad samym układem. Oczywiście nie mogą być one sprzeczne z obowiązującym prawem, które wyznacza ramy określające możliwości restrukturyzacji zadłużenia.
Jednak doświadczenie podpowiada, że najczęściej konsumenci składają takie propozycje układowe, jak:
- Rozłożenie spłaty na raty;
- Odroczenie spłaty zadłużenia;
- Umorzenie części zobowiązań.
Składając propozycje układowe, zawsze należy pamiętać, że muszą być one przekonujące dla wierzycieli. W końcu bez zgody ich wymaganej większości nie dojdzie do zawarcia układu, co z kolei oznacza fiasko „restrukturyzacji konsumenckiej”. Warto pamiętać, że układ – co do zasady – nie może zostać zawarty na okres dłuższy, niż pięć lat.
Polecamy również: Wyjawienie majątku dłużnika. O co w tym chodzi?
Koszty postępowania
Z punktu widzenia dłużnika jedną z podstawowych korzyści płynących z omawianej tu procedury jest ochrona majątku. W końcu zawarcie i zatwierdzenie układu przez sąd pozwala na restrukturyzację zobowiązań, co niejednokrotnie stanowi jedyny sposób na ochronę majątku konsumenta przed egzekucją komorniczą. Jednak trzeba pamiętać, że z procedurą tą łączy się także konieczność poniesienia odpowiednich kosztów, na które składa się opłata sądowa oraz zaliczka na koszty postępowania.
Od wniosku o otwarcie „restrukturyzacji konsumenckiej” trzeba uiścić opłatę wynoszącą 30 złotych. Poza tym dłużnik musi wnieść zaliczkę na koszty postępowania. Wysokość tej zaliczki odpowiada równowartości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (bez wypłat nagród z zysku) w trzecim kwartale roku poprzedniego niż rok złożenia wniosku. Przy czym dane te ustala się na podstawie komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Niedopuszczalne jest skorzystanie w tym obszarze z innych źródeł.
Zainteresuj się: Ustawa o ARiMR – omówienie najnowszych poprawek
Zakończenie
Układ konsumencki – wzorowany na układzie zawieranym przez dłużnika-przedsiębiorcę w ramach postępowań restrukturyzacyjnych – można zawrzeć w ramach uregulowanego w Prawie upadłościowym postępowania o zawarcie układu na zgromadzeniu wierzycieli przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Procedura ta jest świetnym sposobem na oddłużenie konsumenta, które realizuje się w ramach wykonywania układu. Do jego zawarcia – a następnie zatwierdzenia warunkującego wejście w życie układu – niezbędne jest złożenie przez dłużnika propozycji układowych wierzycielom. Przy czym mogą obejmować wszelkie z niezabronionych przez prawo sposobów restrukturyzacji zobowiązań. Natomiast sformułowanie propozycji układowych może przesądzić o zawarciu układu, do czego niezbędne jest poparcie propozycji przez odpowiednią większość wierzycieli.
