Ugoda to jeden z najszybszych sposobów na zakończenie sprawy, także tej, która już została wniesiona do sądu. Dlatego warto zapoznać się z najważniejszymi informacjami dotyczącymi ugody sądowej. Czym jest ugoda sądowa? Odpowiada radca prawny.
Spis treści:
- Na czym polega ugoda sądowa?
- Jak zawrzeć ugodę?
- Ugoda sądowa – i co dalej?
- Prawomocność ugody sądowej
- Koszty postępowania a ugoda sądowa
- Ugoda sądowa – najważniejsze informacje
Na prowadzenie postępowania przed sądem trzeba mieć przede wszystkim czas. Niestety z roku na rok wydłuża się przeciętny okres trwania postępowań sądowych, co z kolei ma negatywne skutki m.in. dla przedsiębiorców. W końcu w biznesie – zwłaszcza teraz, w czasie kryzysu – mało kto może pozwolić sobie na wieloletnie oczekiwanie na prawomocne rozstrzygnięcie sprawy. Dlatego warto korzystać z alternatywnych metod rozwiązywania sporów, w tym, chociażby z mediacji czy możliwości zawarcia ugody przed sądem. Czym jest ugoda sądowa? Na to pytanie odpowiem w poniższym artykule.
Na czym polega ugoda sądowa?
Zgodnie z art. 10 Kodeksu postępowania cywilnego w sprawach, w których zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd dąży w każdym stanie postępowania do ich ugodowego załatwienia, w szczególności przez nakłanianie stron do mediacji. W związku z tym ugoda sądowa może być rozumiana na dwa sposoby, jako:
- ugoda zawarta przed sądem,
- ugoda zawarta przed mediatorem i jedynie zatwierdzona przez sąd.
Choć warto pamiętać, że niektórzy prawnicy uznają, iż ugoda sądowa to w istocie tylko ta, która została zawarta bezpośrednio przed sądem – a więc w ramach trwającego postępowania cywilnego, bez kierowania stron do mediacji.
Bez względu na te okoliczności istota ugody sądowej jest ta sama – rozwiązanie sporu przez same strony, na podstawie zawartego pomiędzy nimi porozumienia. Jest to podstawowa różnica pomiędzy każdą ugodą a wyrokiem sądu. O ile sąd zawsze rozstrzyga sprawę samodzielnie, o tyle w przypadku ugody o rozwiązaniu sporu decydują sami zainteresowani. To z kolei daje im decydujący wpływ na treść rozstrzygnięcia.
Poza tym, zawarcie ugody to dużo szybsze rozwiązanie, niż prowadzenie – nierzadko przez wiele lat – postępowania sądowego. Ma to szczególne znaczenie zwłaszcza dla przedsiębiorców, dla których liczy się czas. Nawet wygrana sprawa przed sądem, ale po wielu latach od zaistnienia sporu, tak naprawdę ma w biznesie niewielkie znaczenie.
Jak zawrzeć ugodę?
Tematyka ugody zawieranej przed sądem jest – z prawnego punktu widzenia – skomplikowana. Jednak zawsze analizując temat ugody sądowej, trzeba mieć na względzie to, czym w ogóle jest ugoda. Odpowiedź na to pytanie znajduje się w art. 917 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Dlatego istotą każdej ugody jest kompromis. Musi on zostać wypracowany i zaakceptowany przez same strony, gdyż w przeciwnym razie ugoda – będąca umową cywilnoprawną – nie zostanie zawarta. Tym samym wzór ugody sądowej pozwala na zapoznanie się jedynie z jej formalnymi elementami. Najważniejsza zaś jest treść ugody, a ta – jak wiadomo – jest ustalana przez zainteresowanych.
Przeczytaj także: Ugoda pozasądowa – sposób na uniknięcie lub cofnięcie pozwu?
Ugoda sądowa – i co dalej?
Zawarcie ugody sądowej kończy postępowanie w sprawie. Mówiąc inaczej, procesowym skutkiem ugody jest umorzenie postępowania na mocy art. 355 Kodeksu postępowania cywilnego. Podobnie rzecz przedstawia się w przypadku, gdy sąd skieruje strony do mediacji. Gdy zakończy się ona podpisaniem ugody, dalsze postępowanie również jest zbędne.
Warto podkreślić, że ugoda będąca wynikiem mediacji prowadzonej z inicjatywy samych stron, a najczęściej jeszcze przed skierowaniem sprawy do sądu, również może uzyskać moc wyroku sądowego. Do tego konieczne jest, aby przynajmniej jedna ze stron wystąpiła do sądu z wnioskiem o zatwierdzenie ugody. Zresztą zgodnie z przepisami sam fakt podpisania ugody zawartej przed mediatorem oznacza wyrażenie zgody na wystąpienie do sądu z wnioskiem o jej zatwierdzenie.
Złożenie takiego wniosku powoduje rozpoczęcie postępowania w sprawie zatwierdzenia ugody. Jeżeli nadaje się ona do egzekucji, sąd zatwierdza ją poprzez nadanie klauzuli wykonalności, natomiast w pozostałych przypadkach wydaje stosowne postanowienie. Oczywiście pod warunkiem, że ugoda jest zgodna z prawem. Zawsze jednak takie zatwierdzenie oznacza, że niedotrzymanie warunków ugody sądowej pozwala na rozpoczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko temu, kto nie wywiązał się ze swoich obowiązków.
Prawomocność ugody sądowej
Ugoda sądowa – i co dalej zostało wskazane powyżej – nie od razu staje się prawomocna. Tak, jak już zasygnalizowałem, zawarcie ugody przed sądem powoduje umorzenie postępowania. Tym samym taka ugoda staje prawomocna dopiero wówczas, gdy uprawomocni się postępowanie o umorzeniu postępowania. Stąd to kiedy ugoda sądowa jest prawomocna, zależy od rodzaju sprawy, w której została zawarta. Najczęściej jednak będzie to tydzień liczony od dnia doręczenia postanowienia wraz z uzasadnieniem. Jeżeli przy wydaniu postanowienia sąd odstąpił od jego uzasadnienia, termin liczy się od dnia ogłoszenia postanowienia, a jeżeli podlegało ono doręczeniu – od dnia jego doręczenia.
W tym czasie ugoda sądowa może zostać zaskarżona. Jest to także najlepszy okres na reakcję, którą powinien wywołać każdy błąd w ugodzie sądowej. Jeżeli jest to jedynak tylko zwykła pomyłka, to można ją skorygować w drodze sprostowania ugody. Aczkolwiek w praktyce nierzadko powstają wątpliwości dotyczące tego, czy rzeczywiście dany błąd może ulec sprostowaniu. Przy czym nigdy sprostowanie nie może prowadzić do zmiany treści samej ugody. Służy ono jedynie korekcje technicznych aspektów porozumienia pomiędzy stronami.
Przeczytaj także: Zawezwanie do próby ugodowej a przedawnienie – nowelizacja przepisów
Koszty postępowania a ugoda sądowa
Bardzo ważnym pytaniem dla wszystkich rozważających możliwość polubownego załatwienia sprawy jest ustalenie, kto ponosi koszty sądowe przy ugodzie? Zawsze kwestia ta powinna zostać rozstrzygnięta w jej treści. Dzięki temu strony unikają trudności czy zaskoczeń przy rozliczaniu kosztów postępowania, które – przeważnie – opiewają na niemałe sumy. Jeżeli takie rozstrzygnięcie nie zostanie zawarte w ugodzie, to trzeba liczyć się z tym, że sąd rozliczy koszty zgodnie z zasadami wynikającymi z przepisów prawa.
Stosownie do art. 104 Kodeksu postępowania cywilnego – jeżeli strony nie postanowiły inaczej – to koszty procesu, w którym zawarto ugodę, znoszą się wzajemnie. Oznacza to, że żadna ze stron nie zwraca kosztów postępowania drugiej stronie, co z kolei jest zasadą przy wygraniu sprawy. Tym samym każda strona postępowania sama poniesie koszty związane ze swoim udziałem w nim. Jeżeli nie da się w ten sposób ustalić kosztów, to będą one musiały zostać pokryte w równych częściach przez strony.
Ugoda sądowa – najważniejsze informacje
Ugoda jest umową, na mocy której strony czynią sobie wzajemne ustępstwa po to, aby zakończyć trwający pomiędzy nimi spór bądź zabezpieczyć się przed takim sporem w przyszłości. Natomiast ugoda sądowa charakteryzuje się tym, że zostaje ona zawarta w toku postępowania sądowego. Niekiedy jednak takim mianem określa się także ugodę zawartą przed mediatorem, która następnie została zatwierdzona przez sąd. Ugoda sądowa powoduje wydanie przez sąd postanowienia o umorzeniu postępowania. Uprawomocnienie się tego postanowienia – które przeważnie następuje w terminie tygodniowym – oznacza także uprawomocnienie się samej ugody.
