Ugoda pozasądowa stanowi jeden z najlepszych sposobów na uniknięcie lub cofnięcie pozwu. Jak ją zawrzeć? Na to pytanie odpowiada radca prawny.
Spis treści:
- Co to jest ugoda pozasądowa?
- Na czym polega ugoda pozasądowa?
- Jak zawrzeć ugodę pozasądową?
- Skutki zawarcia ugody pozasądowej dla postępowania sądowego
- Ugoda pozasądowa – to warto wiedzieć!
Podjęcie decyzji o wejściu na drogę postępowania sądowego zawsze wiąże się z koniecznością – przeważnie długiego – oczekiwania na rozstrzygnięcie sprawy na mocy prawomocnego orzeczenia. Dlatego nierzadko korzystne jest poszukiwanie alternatywnych rozwiązań sporu. Jednym z nich jest ugoda pozasądowa, która pozwala uniknąć postępowania sądowego, a jednocześnie załatwia sprawę w sposób satysfakcjonujący dla obydwu stron. Ugoda pozasądowa jest świetnym sposobem na cofnięcie, a nawet na uniknięcie pozwu. Co warto o niej wiedzieć?
Co to jest ugoda pozasądowa?
Ugoda pozasądowa to po prostu umowa zawierana pomiędzy osobami, które łączy jakiś inny stosunek prawny, z którego pomiędzy stronami wyniknął spór. Przeważnie chodzi tu o niespłacone długi czy o niewypełnienie innych obowiązków, na które umówili się ci, którzy złożyli lub mają zamiar złożyć sprawę do sądu. Ugoda służy temu, aby sprawy sądowej uniknąć i samodzielnie rozwiązać powstały spór.
Jasno na to wskazuje art. 917 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z nim przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego. Dzieje się to po to, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku i zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Czym różnią się od siebie ugoda sądowa a pozasądowa? Pomiędzy tymi rodzajami ugody zachodzi różnica jedynie w trybie ich zawarcia. Ugodę sądową zawiera się przeważnie w trakcie trwającego już postępowania. Natomiast ugoda pozasądowa zachodzi jeszcze przed jego rozpoczęciem. Możliwa jest także ugoda pozasądowa w trakcie procesu, ale bez angażowania w jej zawarcie sądu. Natomiast sama istota ugody pozostaje bez zmian i wyraża ją wskazany powyżej art. 917 Kodeksu cywilnego.
Na czym polega ugoda pozasądowa?
Wzór takiego dokumentu jest co prawda łatwo dostępny. Jednak zawsze należy mieć na względzie to, że treść ugody musi być ściśle dostosowana do okoliczności konkretnego przypadku – jest zawierana z inicjatywy samych stron. W grę wchodzą tu dwa rozwiązania:
- zawarcie ugody przed skierowaniem sprawy do sądu (a więc przed złożeniem pozwu bądź wniosku);
- zawarcie ugody w ramach trwającego postępowania sądowego.
W tym drugim przypadku warto przypomnieć, że zgodnie z aktualnym brzmieniem Kodeksu postępowania cywilnego sąd ma obowiązek – na każdym etapie postępowania – dążyć do ugodowego rozwiązania sprawy. Oznacza to, że przeważnie sąd po prostu pyta strony; czy są one zainteresowane zawarciem ugody. Ważne jest też to, czy podjęły próbę mediacji bądź innych, alternatywnych metod rozwiązywania sporów bądź czy w ogóle są gotowe na zawarcie ugody. Jeżeli strony wyrażą taką chęć, to sąd kieruje je do mediacji. Właśnie tego rodzaju rozwiązanie najczęściej określa się mianem mediacji sądowej.
Nie ma jednak przeszkód, aby strony samodzielnie zawarły ugodę. Nie muszą więc informować o tym fakcie sadu. Dopiero po podpisaniu ugody strony mogą przedstawić ją sądowi prowadzącemu postępowanie. Tu z kolei chodzi o mediację pozasądową, z której korzysta się także wtedy, gdy strony chcą uniknąć sprawy w sądzie. Jest ona więc możliwa przed tym, gdy zostanie złożony pozew bądź wniosek.
Jak zawrzeć ugodę pozasądową?
Ugoda pozasądowa prawie zawsze stanowi najlepsze rozwiązanie sprawy. Dzięki niej strony mogą samodzielnie zakończyć trwający pomiędzy nimi spór w taki sposób, który jest dla nich zadowalający. Tym samym, kiedy dochodzi do zawarcia ugody, przeważnie nie trzeba długo czekać na wydanie przez sąd prawomocnego wyroku kończącego postępowanie w sprawie. To zaś pozwala na sporą oszczędność czasu i pieniędzy. Ugoda pozasądowa, jak wiadomo, stanowi umowę. Z tego powodu do jej zawarcia konieczne są zgodne oświadczenia woli stron.
Nie ma konieczności, aby każda ugoda pozasądowa przybrała postać pisemną. Zdarzają się jednak momenty, gdy będzie to niezbędne do wywołania przez nią zamierzonych skutków prawnych. Dobrym przykładem są tu sytuacje, w których na mocy ugody ma dojść do przeniesienia własności nieruchomości. Wówczas potrzebna będzie forma aktu notarialnego bądź zatwierdzenie ugody przez sąd. O takie zatwierdzenie zawsze warto się postarać. Dzięki niemu ugoda zyskuje właściwie taką samą moc, jak wyrok sądu – a więc art. może być egzekwowana przez komornika. O ile więc strony zawsze mogą samodzielnie zawrzeć ugodę, o tyle jej sądowe zatwierdzenie – do czego niezbędny jest specjalny wniosek do sądu, do której dołącza się treść ugody – daje pewność, że będzie ona stanowić faktyczne zakończenie sprawy.
Sąd zawsze bada, czy ugoda jest zgodna z prawem. Chociażby z tego względu przy jej zawieraniu warto skorzystać z pomocy profesjonalnego prawnika – np. radcy prawnego. Pomoże on stronom wypracować kompromis oraz zadbać o wszystkie formalności związane z ugodą. Należy przy tym pamiętać, że jej zawarcie niesie ze sobą daleko idące skutki.
Skutki zawarcia ugody pozasądowej dla postępowania sądowego
Skuteczne zawarcie przez strony ugody kończy spór. Oznacza to, że w zakresie objętym jej treścią niedopuszczalne jest zainicjowanie postępowania sądowego. Jeżeli ono już trwa, to sąd umorzy sprawę. W orzecznictwie przyjmuje się, że zawarcie przez strony ugody powoduje takiego same skutki, jak wycofanie pozwu oraz złożenie wniosku o umorzenie postępowania. Jak więc rozwiązuje się problem sprowadzający się do prostego pytania: ugoda pozasądowa a koszty procesu?
Przede wszystkim należy pamiętać, że nie ma przeszkód, aby strony w samej ugodzie ustaliły, w jaki sposób rozliczą między sobą koszty procesu. Możliwy jest tutaj właściwie dowolny podział. Przy czym – co jasno wynika z art. 104 Kodeksu postępowania cywilnego – koszty procesu, w którym zawarto ugodę, znoszą się wzajemnie.
Zgodnie jednak z ustawą o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, zawarcie ugody otwiera możliwość ubiegania się o zwrot części opłaty od pozwu lub wniosku. Jeżeli ugodę zawarto przed sądem lub mediatorem, zanim rozpoczęło się postępowanie sądowe, opłata zostanie zwrócona w całości. Natomiast, jeżeli ugodę zawarto po rozpoczęciu rozprawy, to zwraca się ¾ opłaty sądowej. Zawarcie ugody po rozpoczęciu rozprawy oznacza zwrot połowy opłaty sądowej. Stąd im wcześniej ugoda zostanie zawarta, tym lepiej.
Jeśli chodzi o pozostałe koszty – o ile strony w ugodzie nie ustaliły inaczej – stosuje się ogólne zasady. Pokrywa je ta strona, która spowodowała ich powstanie. Ponadto nie zwraca się przeciwnikowi koszty zastępstwa procesowego. Wynika to z faktu, że zawarcie ugody właściwie uniemożliwia rozstrzygnięcie, kto wygrał, a kto przegrał sprawę.
Jak prezentuje się sprawa opłat, kiedy następuje cofnięcie pozwu? Ugoda pozasądowa (koszty sprawy) działa na jasnej zasadzie – w przypadku odwołania pozwu przed rozpoczęciem sprawy, opłata zostaje zwrócona w połowie.
Warto także wspomnieć o tym, jak wygląda ugoda pozasądowa z pracownikiem a składki ZUS. Jeśli pracownikowi przysługuje odszkodowanie, trzeba z niego potrącić zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Cała kwota odszkodowania jest wolna od składek ZUS.
Ugoda pozasądowa – to warto wiedzieć!
Ugoda jest umową, na mocy której strony samodzielnie rozwiązują zaistniały pomiędzy nimi spór. Tym samym dzięki niej można uniknąć postępowania sądowego, a także doprowadzić do umorzenia trwającej procedury. Zawierając ugodę, zwłaszcza pozasądową, należy pamiętać, że zawsze musi być ona zgodna z prawem. Warto także zadbać o jej zatwierdzenie przez sąd, co z kolei pozwala przyjąć, że ugoda ma właściwie taką samą moc, jak prawomocne orzeczenie sądu. Dlatego przy podpisywaniu ugody dobrą opcją jest skorzystanie z pomocy profesjonalnego prawnika. Zadba on o to, aby dokument ten spełniał wszystkie przewidziane prawem wymagania.
