Dewizy, nie bez racji, w potocznym rozumieniu kojarzą się z walutami obcymi. Obrót oraz inwestowanie w nie jest ściśle unormowany, przede wszystkim w przepisach ustawy – Prawo dewizowe. Regulacje te mają na celu zapewnienie stabilności i bezpieczeństwa obrotu gospodarczego. W poniższym tekście wyjaśnię przede wszystkim:
– jaki jest zakres regulacji Prawa dewizowego;
– kiedy można uzyskać zezwolenie na niestosowanie niektórych przepisów tej ustawy;
– czym są tzw. lokaty dewizowe;
– prawo dewizowe – co to jest?
Spis treści:
- Prawo dewizowe – co to jest i jak działa?
- Wartości dewizowe – czym są i jak wpływają na gospodarkę?
- Zezwolenie dewizowe – kiedy jest potrzebne
- Lokaty dewizowe – jak optymalnie zarządzać środkami w obcych walutach?
- Prawo dewizowe – pigułka z najważniejszymi informacjami
Poszukiwanie optymalnych metod inwestycji niejednokrotnie skłania inwestorów ku zainteresowaniu walutami obcymi. To nierzadko naprawdę dobry wybór, zwłaszcza gdy lokata ma dotyczyć „twardych” walut, jak euro, dolar amerykański, funt brytyjski czy frank szwajcarski. Aczkolwiek inwestowanie czy obrót obcymi walutami jest precyzyjnie uregulowany przez ustawodawcę zwłaszcza w Prawie dewizowym. Co zawiera ta ustawa? Warto znać odpowiedź na to pytanie!
Prawo dewizowe – co to jest i jak działa?
Ustawa z dnia 27 lipca 2002 roku – Prawo dewizowe określa obrót dewizowy z zagranicą oraz obrót wartościami dewizowymi w kraju, a także działalność gospodarczą w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwa w ich kupnie i sprzedaży.
Prawo dewizowe jest to więc kluczowy zbiór przepisów, regulujących właściwie cały obrót dewizowy. Aby dobrze je zrozumieć i stosować – niezbędne jest zapoznanie się z definicjami kluczowych pojęć używanych przez ustawodawcę w tym akcie:
- wartości dewizowe – zagraniczne środki płatnicze oraz złoto dewizowe i platyna dewizowa;
- dewiza – papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące funkcję środka płatniczego, wystawione w walutach obcych;
- papier wartościowy – papiery wartościowe udziałowe, w szczególności akcje i prawa poboru nowych akcji oraz papiery wartościowe dłużne, w szczególności obligacje, wyemitowane lub wystawione na podstawie przepisów państwa, w którym emitent lub wystawca ma swoją siedzibę albo w którym dokonano ich emisji, lub wystawienia;
- obrót dewizowy – obrót dewizowy z zagranicą oraz obrót wartościami dewizowymi w kraju.
Przeczytaj również: Zakończenie i umorzenie postępowania restrukturyzacyjnego. Najważniejsze informacje
Wartości dewizowe – czym są i jak wpływają na gospodarkę?
W praktyce jedną z najważniejszych definicji dla stosowania przepisów Prawa dewizowego pozostaje ustalenie czym są wartości dewizowe. Zgodnie z przywołanym już powyżej art. 2 ust. 1 pkt 8 Prawa dewizowego są to zagraniczne środki płatnicze oraz złoto dewizowe i platyna dewizowa. Pojęcia to zostały doprecyzowane w ten sposób, że:
- złotem dewizowym i platyną dewizową jest kruszec w stanie nieprzerobionym oraz w postaci sztab, monet bitych po 1850 r., a także półfabrykatów. Wyjątkiem stosowanych w technice dentystycznej;
- papierami wartościowymi są papiery wartościowe udziałowe, w szczególności akcje i prawa poboru nowych akcji oraz papiery wartościowe dłużne, w szczególności obligacje, wyemitowane lub wystawione na podstawie przepisów państwa, w którym emitent lub wystawca ma swoją siedzibę albo w którym dokonano ich emisji, lub wystawienia.
Zezwolenie dewizowe – kiedy jest potrzebne
Prawo dewizowe określa różnego rodzaju obowiązki związane z obrotem dewizowym w kraju i za granicą. Jednak możliwe jest uzyskanie pozwolenia na nieprzestrzeganie niektórych norm ustalonych w tej ustawie. Na tym właśnie polega zezwolenie dewizowe. Na jego podstawie można uzyskać koncesje od ograniczeń, z którymi wiążę się m.in.:
- wywóz, wysyłanie oraz przekazywanie przez rezydentów do krajów trzecich lub zagranicznych środków płatniczych, z przeznaczeniem na podjęcie lub rozszerzenie w tych krajach działalności gospodarczej;
- zbywanie w kraju przez nierezydentów z krajów trzecich, a także przez organizacje międzynarodowe, do których nie należy Rzeczpospolita Polska, zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem innych podmiotów papierów wartościowych dłużnych o terminie wykupu krótszym niż rok, z wyjątkiem nabytych w kraju;
- nabywanie przez rezydentów, zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem innych podmiotów udziałów i akcji w spółkach mających siedzibę w krajach trzecich, a także obejmowanie udziałów i akcji w takich spółkach;
- otwieranie przez rezydentów, zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem innych podmiotów, rachunków w bankach i oddziałach banków, mających siedzibę w krajach trzecich.
Zezwolenie dewizowe może mieć charakter:
- ogólny;
- indywidualny.
Zezwolenia ogólne są wydawane przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych w drodze rozporządzenia. Natomiast indywidualne są tworze w drodze decyzji administracyjnej – Prezes Narodowego Banku Polskiego. Obejmują one zakres, którego nie dotyczy ogólne zezwolenie.
Lokaty dewizowe – jak optymalnie zarządzać środkami w obcych walutach?
Obrót dewizowy co prawda jest ściśle normowany, ale nie zawsze to, co potocznie wydawałoby się, że wchodzi w przedmiot ustawy – Prawo dewizowe rzeczywiście znajduje się w tym zakresie. Przykładem mogą tu być lokaty dewizowe. Jest to potoczna nazwa inwestycji zakładanych w walutach obcych, np. z euro, dolarze, funcie brytyjskim czy franku szwajcarskim. Zgodnie z polskim prawem:
- nie ma przeszkód prawnych do lokowania środków pieniężnych w różnych walutach;
- szczegóły funkcjonowania inwestycji walutowej określa umowa zawierana z bankiem;
- oczywiście takie porozumienie musi mieścić się w ramach wyznaczonych przez ustawodawcę.
Najczęściej banki oferują lokaty walutowe, które swoją treścią wzorują się na lokatach w polskich złotych. Są to więc terminowe instrumenty inwestycyjne, obejmujące – przykładowo – okres miesiąca, trzech miesięcy, pół roku lub roku.
Niekiedy instytucje te oferują również automatyczne odnowienie lokaty po upływie terminu związania pierwotną umową oraz swobodne podjęcie decyzji co do dalszego lokowania odsetek uzyskanych z pierwotnej inwestycji.
Co niezwykle istotne z praktycznego punktu widzenia lokaty dewizowe objęte są gwarancjami złożonymi przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny. To zaś oznacza, że do wysokości sum gwarantowanych przez ten Fundusz są one w pełni bezpieczne.
Przeczytaj także: Plan restrukturyzacji – czym jest i co powinien zawierać?
Prawo dewizowe – pigułka z najważniejszymi informacjami
Prawo dewizowe stanowi jeden z najważniejszych aktów normatywnych określających obrót dewizowy z zagranicą oraz obrót wartościami dewizowymi w kraju, a także działalność gospodarczą w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwa w ich kupnie i sprzedaży.
Zresztą sam ustawodawca w Prawie dewizowym określa przedmiot tej ustawy. W każdym razie ustawodawca we wskazanym akcie ustalił stosunkowo surowe zasady regulujące zagadnienia objęte zakresem przedmiotowym Prawa dewizowego. Możliwe jest jednak uzyskanie, właściwie przez każdego zainteresowanego, zezwolenia na nieprzestrzeganie ściśle wskazanych przez ustawodawcę obowiązków związanych z obrotem dewizowym. Koncesje tą udziela Minister Finansów w drodze rozporządzenia (tzw. zezwolenie ogólne) lub Prezes Narodowego Banku Polskiego wydając decyzję administracyjną (tzw. zezwolenie indywidualne).
