Przyjęty i zatwierdzony układ powinien zostać zrealizowany. Aby zwiększyć szanse na osiągnięcie tego celu, ustawodawca przewidział funkcję, jaką jest nadzorca wykonania układu. Jakie są jego zadania? Na to pytanie odpowiada ekspert od postepowania restrukturyzacyjnego.
Spis treści
- Nadzorca wykonania układu – podstawa prawna jego działalności
- Skutki ustanowienia nadzorcy wykonania układu
- Zasady działania nadzorcy wykonania układu
- „Odpowiednie” stosowanie przepisów o nadzorcy układu
- Obowiązki nadzorcy wykonania układu
- Zakończenie
Z punktu widzenia przepisów Prawa restrukturyzacyjnego przyjęcie układu przez wierzycieli oraz jego zatwierdzenie przez sąd kończy postępowanie restrukturyzacyjne. Jednocześnie otwiera to tym samym etap wykonywania układu. Nad jego przebiegiem czuwa nadzorca wykonania układu. Jednym z jego podstawowych zadań jest monitorowanie czy układ – zgodnie z założonym harmonogramem – rzeczywiście jest wdrażany. Nie ma więc wątpliwości, że rola nadzorcy wykonania układu może mieć decydujące znaczenie zarówno dla wierzycieli, jak i dłużnika. Jakie więc kompetencje posiada taki nadzorca i jakimi środkami może je realizować?
Nadzorca wykonania układu – podstawa prawna jego działalności
Zgodnie z art. 171 ust. 1 Prawa restrukturyzacyjnego z dniem uprawomocnienia się postanowienia zatwierdzającego układ nadzorca albo zarządca obejmują funkcję nadzorcy wykonania układu, chyba że układ stanowi inaczej. O objęciu funkcji nadzorcy wykonania układu obwieszcza się. W związku z tym nadzorca wykonania układu zajmuje się przede wszystkim dbaniem o to, żeby układ rzeczywiście został zrealizowany. W tym celu posiada on szereg kompetencji, przede wszystkim do pozyskiwania informacji dotyczących wykonywania planu restrukturyzacyjnego oraz układu.
Polecamy też: Kategorie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Omówienie
Warto podkreślić, że nadzorca wykonania układu zostaje ustanowiony na jeden z dwóch sposobów. Zasadniczo funkcja ta przypada podmiotom, które w postępowaniu restrukturyzacyjnym pełniły funkcję nadzorcy albo zarządcy. Jednak reguła ta nie ma charakteru absolutnego. W treści układu można w inny sposób ustalić zasady powoływania nadzorcy wykonania układu. Biorąc zaś pod uwagę znaczenie, jakie nadzorca może wywrzeć na prawidłowy tok realizacji układu, warto uwzględnić w układzie omawiane tu zagadnienia.
Z drugiej strony nadzorca układu w postępowaniu restrukturyzacyjnym bądź zarządca w tej procedurze, mają bardzo dobrą orientację w sprawie. Stąd z pewnością łatwiej im nadzorować wykonanie układu niż osobie powołanej do sprawowania tej funkcji niejako „z zewnątrz”. Aczkolwiek należy pamiętać, że decyzja w tym zakresie pozostaje w gestii wierzycieli. Są oni uczestnikami postępowania, decydującymi o przyjęciu lub odrzuceniu układu.
Skutki ustanowienia nadzorcy wykonania układu
Powołanie nadzorcy wykonania układu pociąga za sobą pewne obowiązki dla dłużnika. Przede wszystkim zobowiązuje się go do udzielenia nadzorcy wszelkich informacji niezbędnych do sprawowania nadzoru nad realizacją układu. Dotyczy to także udostępniania mu wszelkich dokumentów dotyczące swojego majątku i zobowiązań. Dłużnik udziela tych informacji pod rygorem odpowiedzialności karnej. Grozi ona zarówno za dostarczanie nieprawdziwych informacji w celu wykorzystania w postępowaniu restrukturyzacyjnym, jak i za zatajanie informacji mających istotne znaczenie dla przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego. O fakcie tym nadzorca układu musi pouczyć dłużnika.
Jednocześnie nadzorca wykonania układu nie ponosi odpowiedzialności za prawdziwość danych przekazywanych mu przez dłużnika. Z drugiej jednak strony nie oznacza to zwolnienia go z obowiązku ich rzetelnej weryfikacji, co powinno być standardem przy sprawowaniu nadzoru nad wykonywaniem układu. Zresztą bez rzetelnych i zgodnych z prawdą informacji przekazywanych przez dłużnika oraz ich fachowej oceny przez nadzorcę wykonania układu, właściwie nie ma on możliwości należytego pełnienia funkcji, do której został powołany.
Warto pamiętać, że ustanowienie nadzorcy wykonania układu nie ogranicza dłużnika w prawie do zarządu swoim majątkiem. Tym samym zgoda nadzorcy wykonania układu nie jest konieczna do dokonania przez dłużnika żadnej czynności prawnej dotyczącej jego majątku. Jednak nigdy nie powinien on podejmować działań, które prowadziłyby do zmniejszenia szans wykonania układu lub zupełnie pogrzebałyby perspektywy na jego realizację.
Zasady działania nadzorcy wykonania układu
Zgodnie z przepisami Prawa restrukturyzacyjnego do nadzorcy wykonania układu stosuje się odpowiednio regulacje dotyczące nadzorcy układu, jednak z wyjątkiem określających zasady zawierania umowy z nadzorcą oraz jego wynagrodzenia. Wynika to z faktu, że dłużnik nie wybiera, kim będzie nadzorca wykonania układu. Z tego więc względu nie ponosi on odpowiedzialności za jego działalność.
Przeczytaj także: Rejestr Dłużników Niewypłacalnych. Co warto o nim wiedzieć?
Nie ma przeszkód, aby wynagrodzenie nadzorcy wykonania układu zostało określone w samym układzie. Wówczas decyzja w tym zakresie pozostaje przede wszystkim w gestii wierzycieli, którzy decydują o przyjęciu bądź odrzuceniu układu. W przypadku, gdy kwestia ta nie została uregulowana w układzie, nadzorca wykonania układu pobiera wynagrodzenie w wysokości odpowiadającemu – odpowiednio – 10% lub 15% wynagrodzenia nadzorcy sądowego, lub zarządcy.
„Odpowiednie” stosowanie przepisów o nadzorcy układu
Odpowiednie stosowanie do nadzorcy wykonania układu przepisów art. 28-30 Prawa restrukturyzacyjnego oznacza m.in., że:
- Dłużnik wspólnie z wierzycielami posiadającymi min. 30% wierzytelności, mają prawo wnioskować o zmianę nadzorcy. Zostaje on odwołany przez sąd także na swój wniosek lub w przypadku utraty licencji doradcy restrukturyzacyjnego;
- W przypadku zaniedbywania swoich obowiązków sąd może go upomnieć, nałożyć na niego grzywnę, a także odwołać go z pełnionej funkcji;
- W razie śmierci nadzorcy, utraty przez niego zdolności do czynności prawnych lub zajście w osobie prawnej pełniącej tę funkcję braków uniemożliwiających jej normalne działanie, sąd stwierdza wygaśnięcie funkcji.
Obowiązki nadzorcy wykonania układu
Jednym z ważniejszych obowiązków nadzorcy układu jest składanie – raz na trzy miesiące – sprawozdania do sądu. Sprawozdanie nadzorcy wykonania układu dotyczy wykonywania planu restrukturyzacyjnego oraz samego układu. Informacja o jego złożeniu podlega obwieszczeniu, dzięki czemu właściwie wszyscy zainteresowani mogą się z nim zapoznać. Jednak należy pamiętać, że sprawozdania te nie podlegają zatwierdzeniu przez sąd. Mają one charakter informacyjny i są składane przede wszystkim dla wierzycieli.
Warto przeczytać: Wierzyciel a dłużnik w restrukturyzacji. Omówienie praw i obowiązków
Jeżeli okaże się, że wskutek powziętych tą drogą informacji wierzyciele nabiorą wątpliwości co do możliwości wykonania układu, zawsze mogą złożyć wniosek o jego zmianę lub uchylenie. Oczywiście uprawnienie to jest właściwie zupełnie niezależne od składania sprawozdań przez nadzorcę wykonania układu. Jednak informacje w nim zawarte – o ile przedmiotowe sprawozdania zostały prawidłowo sporządzone – stanowią istotne źródło wiedzy. Pozwala ona prognozować dalszy przebieg realizacji układu oraz planu restrukturyzacyjnego.
Zakończenie
Podstawowym zadaniem nadzorcy wykonania układu jest czuwanie nad tym, aby w założonych termin zarówno układ, jak i plan restrukturyzacyjny zostały wdrożone w życie. Nadzorca ma obowiązek składać sądowi raport o przebiegu tych czynności. Warto przy tym pamiętać, że ustanowienie nadzorcy wykonania układu nie wiąże się z ograniczeniem dłużnika w prawie zarządu jego majątkiem. Tym samym nadzorca nie musi wyrażać zgody na żadne czynności prawne dokonywane przez dłużnika.
Z drugiej jednak strony jego zadaniem jest przekazywanie nadzorcy wszelkich informacji mających wpływ na wykonanie układu. Niewywiązanie się lub nieprawidłowe wywiązanie się z tych obowiązków jest zagrożone odpowiedzialnością karną. Jednocześnie nadzorca układu nie został wyposażony przez ustawodawcę w poważniejsze środki nacisku na dłużnika. Jeżeli jednak pod wpływem jego sprawozdań wierzyciele dojdą do przekonania, że realizacja układu jest zagrożona, zawsze mogą wnioskować o jego uchylenie lub zmianę.