Wielu dłużników zadaje sobie pytanie, co to jest windykacja dopiero wtedy, gdy wierzyciel zacznie już prowadzić przeciwko nim działania windykacyjne. Tymczasem warto tę kwestię wyjaśnić o wiele wcześniej, chociażby po to, aby uniknąć windykacji. Właśnie dlatego na najważniejsze pytania w tym obszarze odpowie radca prawny.
Spis treści:
- Windykacja – co to?
- Na czym polega windykacja? Proces windykacji krok po kroku
- Obowiązki i prawa windykacji – co musisz wiedzieć?
- Proces windykacji nie ma już przed Tobą tajemnic!
Spłata zadłużenia, mimo że jest to jeden z podstawowych obowiązków dłużnika, nie zawsze jest prostym zadaniem. Trudności gospodarcze, nieprzewidziane wydatki, utrata pracy bądź zwykła utrata kontroli nad zadłużeniem, potrafią wygenerować zaległości, które naprawdę ciężko spłacić. Wówczas na horyzoncie pojawia się problem windykacji. Czym ona jest? Na czym polega? Jakie są prawa windykatora? Odpowiedzi na te pytania powinien poznać każdy dłużnik, nawet jeżeli obecnie nie ma problemów z bieżącą spłatą wierzycieli. Zapraszam do lektury tekstu, w którym odpowiem na powyższe pytania.
Windykacja – co to?
W polskich realiach prawnych należy rozróżnić trzy terminy, odpowiadające zupełnie innym instytucjom prawnym:
- windykacja;
- postępowanie egzekucyjne;
- postępowanie egzekucyjne w administracji.
Aby poprawnie odpowiedzieć na pytanie, co to jest windykacja, należy dokładnie rozróżnić powyższe kategorie i stojące za nimi rozwiązania normatywne. W tym kontekście należy pamiętać, że:
- windykacja nie jest procedurą uregulowaną przez przepisy prawa, co oznacza, iż można ją zdefiniować jako dochodzenie należności prowadzone samodzielnie przez dłużnika lub jego pełnomocnika, który nie posiada żadnych uprawnień należnych organom państwowym. Tym samym windykacja jest dopuszczalna jedynie na podstawie ogólnych przepisów, zwłaszcza normujących kwestię zobowiązań i ich wykonywania. W kwestii tego, jak wygląda windykacja, jedno jest pewne – nigdy nie może ona prowadzić do łamania prawa;
- postępowanie egzekucyjne jest procedurą uregulowaną przez Kodeks postępowania cywilnego, której prowadzenie leży przede wszystkim w gestii sądów rejonowych oraz działających przy nich komorników sądowych. Celem tego postępowania jest wyegzekwowanie świadczenia od dłużnika za pomocą przymusu państwowego. Postępowanie egzekucyjne znajduje zastosowanie do wszystkich należności uznawanych za cywilnoprawne oraz tych, do których stosuje się przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. Chodzi tu m.in. o stosunki prawne wynikające z przepisów prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego, prawa pracy oraz sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych;
- postępowanie egzekucyjne w administracji jest procedurą mającą na celu przymusowe odzyskanie należności publicznoprawnych egzekwowanych w trybie administracyjnym. Organem egzekucyjnym jest tu instytucja uprawniona do stosowania w całości lub w części określonej w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji środków służących doprowadzeniu do wykonania przez zobowiązanych ich obowiązków o charakterze pieniężnym, lub obowiązków o charakterze niepieniężnym oraz zabezpieczania wykonania tych obowiązków.
Dowiedz się więcej: Kto pomaga wyjść z długów przedsiębiorcom? Podpowiadamy!
Na czym polega windykacja? Proces windykacji krok po kroku
Windykacja to „prywatne” działanie wierzyciela zmierzające do odzyskania należności od dłużnika. Działania windykacyjne opierają się na podstawowym założeniu, wynikającym z art. 354 § 1 Kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi, że dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje – także w sposób odpowiadający tym zwyczajom.
Proces windykacyjny przeważnie wygląda następująco:
- stwierdzenie przez wierzyciela opóźnień w wypełnieniu zobowiązania. Rozpoczęcie naliczania odsetek;
- wezwanie dłużnika do spełnienia świadczenia. W przypadku świadczeń pieniężnych wierzyciel powinien od razu wskazać maksymalny termin na ich spełnienie oraz podać numer konta, na który ma zostać zrealizowany przelew;
- ewentualne ponowienie wezwania;
- skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego.
Oczywiście to tylko schemat możliwego przebiegu windykacji. Zawsze powinien on zostać dostosowany do okoliczności konkretnego przypadku, zwłaszcza do charakteru świadczenia oraz dotychczasowych relacji między dłużnikiem a wierzycielem. Doświadczenie pokazuje, że im te relacje są lepsze, tym większe szanse na to, że stronom stosunku zobowiązaniowego uda się dojść do porozumienia w kwestii sposobu spłaty należności.
Przeczytaj również: Rejestracja fundacji rodzinnej – jak to zrobić?
Obowiązki i prawa windykacji – co musisz wiedzieć?
Windykacja – co to jest? Powinieneś już znać odpowiedź na to pytanie. Nigdy nie może przebiegać tak, jak postępowanie egzekucyjne. Jest to po prostu niedopuszczalne. W związku z tym dłużnik czy też specjalistyczna firma prowadząca na jego rzecz windykację nigdy nie może:
- zajmować mienia należącego do dłużnika;
- sprzedać składników majątku dłużnika;
- domagać się przekazania wynagrodzenia za pracę od pracodawcy dłużnika;
- żądać wyjawienia majątku dłużnika;
- rozmawiać z osobami trzecimi na temat sytuacji związanej z zadłużeniem;
- zakłócać miru domowego dłużnika czy go zastraszać – oczywiście tego rodzaju czynności są niedopuszczalne również w przypadku postępowań egzekucyjnych.
Natomiast prawa windykacji obejmują np.:
- skierowanie do dłużnika wezwania do zapłaty;
- poinformowanie dłużnika o skutkach braku spłaty zadłużenia w terminie, w tym zwłaszcza o możliwości skierowania sprawy do sądu oraz wszczęcia przeciwko niemu postępowania egzekucyjnego;
- pozwanie dłużnika do sądu;
- prowadzenie mediacji mającej doprowadzić do rozwiązania problemów ze spłatą zadłużenia;
- wpisanie dłużnika do rejestrów zadłużenia;
- przekazanie danych dłużnika przedsiębiorcy zajmującemu się skupywaniem wierzytelności.
Niestety zdarza się, że windykacja jest prowadzona w sposób przekraczający ramy wyznaczane przez ustawodawcę. Wówczas dłużnik ma możliwość chronić swoje uprawnienia. W niektórych najbardziej rażących przypadkach w grę wchodzi nawet zainicjowanie postępowania karnego przeciwko prowadzącemu windykację. Jest to dopuszczalne wówczas, gdy istnieją przesłanki do uznania, że mogło dojść do popełnienia przestępstwa.
Proces windykacji nie ma już przed Tobą tajemnic!
Windykacja oznacza, w najprostszym ujęciu, działania podejmowane samodzielnie przez organ lub uprawniony przez niego podmiot w celu odzyskania należności od dłużnika. Od egzekucji różni się przede wszystkim tym, że windykator nie może podejmować żadnych czynności mających na celu przymusowe wykonanie świadczenia przez dłużnika. Nie może na przykład zajmować jego majątku czy dążyć do jego sprzedaży. Gdyby do tego doszło, to dłużnik ma prawo dochodzić swoich uprawnień. Łącznie ze wszczęciem postępowania karnego z tytułu możliwości popełnienia przestępstwa przez windykatora. Natomiast w ramach windykacji można np. kierować do dłużnika wezwanie do zapłaty, informować go o skutkach braku płatności (w tym o wszczęciu postępowania cywilnego) czy też wpisać dłużnika do rejestru zadłużonych.
