Prawo dłużnika do informacji od komornika jest jednym z podstawowych uprawnień, jakie posiada każdy dłużnik, wobec którego prowadzona jest egzekucja. Na czym dokładnie polega do prawo? Na to pytanie odpowie zawodowy prawnik.
Spis treści:
- Prawo dłużnika do informacji od komornika – najważniejsze informacje
- Prawo dłużnika do otrzymania zawiadomienia o dokonanej czynności
- Dodatkowe uprawnienia informacyjne dłużnika
- W jaki sposób komornik udziela informacji dłużnikowi?
- Ochrona praw dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym
- Prawo dłużnika do informacji: to warto wiedzieć
Każdy, kto jest uczestnikiem jakiegokolwiek postępowania prowadzonego przed organami władzy publicznej, powinien zdawać sobie sprawę, że tylko aktywny udział w danej procedurze daje szanse na efektywną ochronę swoich praw. Nie inaczej jest w przypadku egzekucji komorniczej. Bierne zachowanie – zwłaszcza dłużnika – może doprowadzić do tego, że po prostu postępowanie egzekucyjne przybierze dużo gorszy kształt, niż mogłoby mieć. Dlatego dłużnik powinien zadbać o swoje prawa, wśród których jednym z ważniejszych jest prawo do informacji. W końcu bez wiedzy o aktualnym toku egzekucji trudno podejmować właściwe decyzje.
Prawo dłużnika do informacji od komornika – najważniejsze informacje
Prawo dłużnika do informacji od komornika zostało określone przez ustawodawcę przede wszystkim w art. 763 Kodeksu postępowania cywilnego. Według tego przepisu komornik zawiadamia stronę – a także uczestnika postępowania, którego dotyczy czynność komornika – o każdej dokonanej czynności, o której terminie nie była zawiadomiona i przy której nie była obecna, i na jej żądanie udziela wyjaśnień o stanie sprawy. Ponadto w każdym piśmie kierowanym do strony komornik informuje o aktualnej wysokości należności będących przedmiotem egzekucji.
Wskazane powyżej regulacje odnoszą się przede wszystkim do dłużnika i wierzyciela – a więc do najczęściej występujących w praktyce stron postępowania egzekucyjnego. Choć warto pamiętać, że status strony w procedurze egzekucyjnej może przysługiwać także Rzecznikowi Praw Obywatelskich czy prokuratorowi.
W każdym razie z art. 763 KPC w istocie określa różnego rodzaju prawa dłużnika:
- do otrzymania zawiadomienia o dokonanej czynności;
- do otrzymania informacji o aktualnej wysokości należności będących przedmiotem egzekucji;
- do otrzymania pełnych informacji o przebiegu postępowania egzekucyjnego.
Przeczytaj również: Wierzyciel a dłużnik w restrukturyzacji. Omówienie praw i obowiązków.
Prawo dłużnika do otrzymania zawiadomienia o dokonanej czynności
W świetle przytoczonego przepisu Kodeksu postępowania cywilnego komornik musi poinformować dłużnika o dokonanej przez siebie czynności jeżeli zostaną spełnione dwa warunki:
- dłużnik nie został zawiadomiony o terminie czynności i
- nie był obecny przy jej dokonywaniu.
Warunki te muszą zostać spełnione łącznie. Oznacza to, że – przykładowo – jeżeli dłużnik nie został zawiadomiony o terminie czynności, ale pomimo tego był przy niej obecny, to komornik nie ma obowiązku go informować o jej dokonaniu. Aczkolwiek może to uczynić z własnej inicjatywy.
Dłużnik ma prawo do otrzymania w każdym kierowanym do niego piśmie informacji o aktualnej wysokości należności będącej przedmiotem egzekucji – a więc o sumie, jaka jeszcze pozostała do wyegzekwowania. Chodzi tu zarówno o należność główną, jak i odsetki i koszty postępowania komorniczego. Dopiero ich suma daje wysokość należności do wyegzekwowania. W każdym razie komornik powinien przekazać tę informację bez względu na jakiekolwiek dodatkowe okoliczności – nawet wówczas, gdy dłużnik faktycznie zdaje sobie sprawę z wysokości tej sumy.
Dodatkowe uprawnienia informacyjne dłużnika
Oczywiście, aby dokładnie określić, jakie są prawa dłużnika w ramach postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika, trzeba by przeanalizować szereg różnego rodzaju przepisów Kodeksu postępowania cywilnego oraz innych ustaw mających zastosowanie w tego rodzaju sprawach. Z punktu zaś widzenia prawa dłużnika do informacji od komornika należy zwrócić uwagę na prawo do:
- przeglądania akt postępowania egzekucyjnego oraz otrzymania z nich odpisów lub wyciągów;
- doręczenia – najpóźniej na trzy dni przed rozpoczęciem tej czynności – obwieszczenia o licytacji;
- powiadomienia o terminie sporządzenia opisu i oszacowania majątku.
Przeczytaj również: Niewypłacalny dłużnik. Wyjaśniamy, co dokładnie to oznacza.
W jaki sposób komornik udziela informacji dłużnikowi?
Przepisy prawa nie regulują sposobu, w jaki dłużnik będący stroną postępowania egzekucyjnego powinien realizować swoje uprawnienia „informacyjne”. Nie odpowiadają także na pytanie, w jaki sposób komornik ma informować dłużnika – oczywiście za wyjątkiem przypadków tych czynności, których forma została wprost określona w przepisach. Najczęściej będzie tu chodzić o prawidłowe doręczanie pism dłużnikowi – na właściwy adres, przeważnie za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.
Natomiast w przypadkach, w których dłużnik kieruje różnego rodzaju zapytania do komornika, może to uczynić w dowolnej formie – ustnie, pisemnie, za pośrednictwem maila itp. W ten sam sposób komornik może udzielić na nie odpowiedzi. Choć oczywiście – zwłaszcza z dowodowego punktu widzenia warto korzystać z rozwiązań pozostawiających po sobie jakiś ślad. Może to okazać się bardzo pomocne, jeżeli pojawiają się wątpliwości co do przebiegu egzekucji komorniczej.
W tym kontekście warto przypomnieć, że zadaniem komornika sądowego nie jest udzielanie porad prawnych dłużnikowi, wobec którego prowadzi on postępowanie egzekucyjne. Informacji nie należy mylić z poradą prawną – jeżeli dłużnik jej potrzebuje, powinien udać się do zawodowego prawnika, np. do radcy prawnego.
Ochrona praw dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym
W praktyce prawo dłużnika do informacji jest jednym z najważniejszych uprawnień, jakie posiada on w trakcie postępowania egzekucyjnego. Powinno być ono odpowiednio chronione – zresztą analogicznie, jak pozostałe prawa dłużnika. Ochrona praw dłużnika w ramach postępowania egzekucyjnego następuje w pierwszym rzędzie poprzez złożenie skargi na czynność komornika. Dotyczy ona zarówno czynności, jak i zaniechań.
Skargę tę co do zasady składa się do sądu rejonowego właściwego ze względu na siedzibę kancelarii komornika. Powinna ona:
- spełniać wymagania przewidziane dla pisma procesowego;
- określać zaskarżoną czynność lub czynność, której zaniechano;
- zawierać wniosek o zmianę, uchylenie lub dokonanie czynności;
- być odpowiednio uzasadniona (pod względem prawnym i faktycznym).
Oczywiście treść skargi na czynność komornika zawsze należy dostosować do okoliczności konkretnego przypadku. Można ją także złożyć na urzędowym formularzu, który jest łatwo dostępny również w każdej kancelarii komorniczej. Poza tym nie zawsze musi trafić ona do sądu. Otóż skargę składa się za pośrednictwem komornika, który dzięki temu ma możliwość samodzielnego usunięcia swoich uchybień. Jeżeli do tego dojdzie, nie trzeba inicjować postępowania przed sądem: w końcu skarga zostanie w całości uwzględniona przez samego komornika. To z kolei wyłącza sens orzekania w jej przedmiocie przez sąd.
Prawo dłużnika do informacji: to warto wiedzieć
Prawo dłużnika do informacji od komornika jest jednym z jego podstawowych uprawnień, z których może on korzystać w ramach prowadzonego wobec niego postępowania egzekucyjnego. Prawo to obejmuje przede wszystkim informowania dłużnika przez komornika o podejmowanych czynnościach; wskazywanie ich terminu oraz umożliwienie dłużnikowi przeglądania akt postępowania.
Warto pamiętać, że komornik powinien udzielać dłużnikowi informacji o stanie sprawy za każdym razem, gdy ten zwróci się o ich udzielenie. Może to uczynić zarówno ustnie – w tym telefonicznie – jak i pisemnie. Jednak wówczas, gdy dłużnik potrzebuje porady prawnej dotyczącej sprawy egzekucyjnej, powinien skorzystać z pomocy zawodowego prawnika, przykładowo radcy prawnego.
