Zasadą jest, że koszty windykacji – zarówno komorniczej, jak i prowadzonej w innym trybie – obciążają dłużnika, który nie spłacił swoich wierzytelności. Przeważnie jednak wierzyciel musi postarać się o odzyskanie tych kosztów. Jak to zrobić? Wyjaśni to radca prawny, który nie raz skutecznie pomógł wierzycielom w takich sprawach.
Spis treści:
- Koszty windykacji – komu przysługuje ich zwrot?
- Co to jest transakcja handlowa?
- Rekompensata za koszty odzyskiwania należności?
- Zwrot kosztów windykacji – jak go uzyskać?
- Koszty postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika
- Jak odzyskać koszty windykacji? Najważniejsze wskazówki
Zatory płatnicze to prawdziwa zmora przedsiębiorców. Zwłaszcza teraz, gdy problemy gospodarcze, takie jak, chociażby inflacja, znacznie utrudniają prowadzenie biznesu. Tymczasem windykacja zaległych faktur i rachunków zawsze generuje siły i środki. Jednak ich pokrycia można żądać od dłużnika, który nie wywiązał się ze swoich obowiązków. Jak to zrobić? Wszystko zależy od okoliczności konkretnego przypadku. Zapraszam do zapoznania się z tekstem, w którym odpowiem na to pytanie.
Koszty windykacji – komu przysługuje ich zwrot?
Koszty windykacji nieraz opiewają na wysokie sumy. W końcu, aby odzyskać swoje należności, wierzyciel musi podjąć szereg czynności, nierzadko korzystając z pomocy prawnika. W końcu profesjonalna pomoc prawna zawsze zwiększa szanse powodzenia windykacji. Dlatego warto pamiętać, że zasadniczo koszty windykacji – zwłaszcza prowadzonej przez komornika sądowego – obciążają dłużnika i mogą być dochodzone na różne sposoby.
Ciekawy mechanizm pozwalający na zwrot kosztów windykacji został przewidziany w ustawie z dnia 8 marca 2013 roku o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Jej przepisy znajdują zastosowanie m.in. do:
- przedsiębiorców;
- zajmujących się działalnością wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego;
- prowadzących agroturystykę;
- osób wykonujących wolny zawód;
- oddziałów i przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych;
- przedsiębiorców z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej.
Jedno jest pewne: windykacja należności na koszt dłużnika zawsze jest możliwa. Pytanie tylko, w jaki sposób wierzyciel może dochodzić kosztów windykacji.
Co to jest transakcja handlowa?
Ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych – jak sama nazwa wskazuje – odnosi się do transakcji handlowych. Na potrzeby tej ustawy transakcję tę zdefiniowano jako umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością. Oczywiście chodzi tu o strony, do których stosuje się przedmiotową ustawę.
Przeczytaj też: Czy można unieważnić licytację komorniczą?
Rekompensata za koszty odzyskiwania należności?
Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, wierzycielowi przysługuje od dłużnika rekompensata za koszty odzyskiwania należności. Stanowi ona równowartość:
- 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5000 złotych;
- 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5000 złotych, ale niższa niż 50 000 złotych;
- 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 złotych.
Co istotne, wierzyciel nie ma obowiązku wzywać dłużnika do zapłaty powyższych kwot. Przysługują mu one z mocy samego prawa, a więc po prostu automatycznie – teoretycznie to sam dłużnik powinien zadbać o uregulowanie wskazanych należności względem wierzyciela. Ponadto przedmiotowe roszczenie nie może zostać zbyte przez wierzyciela.
Wskazane tu kwoty, to nie maksymalne koszty windykacji. Oprócz tych kwot wierzycielowi przysługuje również zwrot, w uzasadnionej wysokości, poniesionych kosztów odzyskiwania należności przewyższających tę kwotę. W tym przypadku jednak wierzyciel musi wezwać dłużnika do zapłaty, co oznacza, że wskazane koszty windykacji muszą być dochodzone na zasadach ogólnych. Jak to zrobić?
Zwrot kosztów windykacji – jak go uzyskać?
Biorąc pod uwagę wskazane powyżej uwarunkowania, odzyskując koszt windykacji, trzeba pamiętać, że:
- najpierw ustala się, w jakiej wysokości przysługują wierzycielowi koszty „ustawowe”, a więc 40, 70 bądź 100 euro. Jednocześnie wierzyciel może dochodzić te koszty dopiero wówczas, gdy nabędzie uprawnienie do odsetek. Do zapłaty takich kosztów nie trzeba wzywać dłużnika, ale w praktyce często jest to niezbędne;
- jeżeli faktyczne koszty windykacji przewyższają wskazane powyżej sumy, to wierzyciel może je dochodzić od dłużnika na zasadach ogólnych.
Jeżeli koszty odzyskiwania długu przewyższają maksymalne koszty windykacji, to – jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia sygn. akt – stosuje się następujące zasady:
- sąd orzekający w sprawie ma obowiązek oceny zgłoszonego żądania wierzyciela z perspektywy celowości ponoszenia kosztów odzyskiwania należności oraz racjonalności ustalania wysokości tychże kosztów;
- tym samym sąd może w całości oddalić zgłoszone żądania wobec stwierdzenia, że dochodzone roszczenie obejmuje w pełnym zakresie poniesione przez wierzyciela w sposób niecelowy i nieracjonalny koszty odzyskiwania należności albo dokonać zasądzenia w części adekwatnej do stwierdzonych w okolicznościach faktycznych konkretnej sprawy celowych i racjonalnych kosztów związanych z odzyskaniem przez wierzyciela należności z transakcji handlowej;
- to na wierzycielu spoczywa obowiązek wykazania szkody oraz jej wysokości, a także wywiedzenie adekwatnego związku przyczynowego między poniesionymi kosztami odzyskiwania należności a zwłoką pozwanego w spełnieniu świadczenia pieniężnego z transakcji handlowej.
Koszty postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika
Jeszcze inaczej przedstawia się zwrot kosztów windykacji prowadzonej przez komornika sądowego. Jego zasady normuje ustawa z dnia 28 lutego 2018 roku o kosztach komorniczych oraz Kodeks postępowania cywilnego. Zasada jest tu prosta: koszty komornicze obciążają dłużnika, wobec którego prowadzone jest postępowanie egzekucyjne. Komornik potrąca te koszty z sum wyegzekwowanych z majątku dłużnika.
Jednak zanim się to stanie, wierzyciel bądź wnioskodawca niekiedy musi ponieść określone koszty postępowania. Sumy te są rozliczane dopiero wówczas, gdy komornikowi uda się odzyskać pieniądze od dłużnika. Wierzyciel zawsze powinien zadbać o to, aby zwrot kosztów windykacji komorniczej nastąpił na jego rzecz we właściwej wysokości. W tym celu niezbędne jest przeprowadzenie stosownych obliczeń, najlepiej pod okiem doświadczonego i zawodowego prawnika (np. radcy prawnego), zajmującego się odzyskiwaniem należności. Bez jego wsparcia, wierzyciel może mieć trudności w prawidłowym zastosowaniu przepisów regulujących koszty komornicze i zasady ich rozliczania.
Zobacz także: Wstrzymanie egzekucji komorniczej na rok? 10 zmian w Prawie restrukturyzacyjnym, które zaproponowano w lipcu 2022 roku
Jak odzyskać koszty windykacji? Najważniejsze wskazówki
Sposób odzyskiwania kosztów windykacji zależy od tego, w jakim trybie była ona prowadzona oraz czy wierzytelność wynika z transakcji handlowej, czy też z jakiegoś innego źródła. W przypadku przedsiębiorców zawsze warto wziąć pod uwagę przepisy następujących ustaw: o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, o kosztach komorniczych oraz Kodeksu postępowania cywilnego. W praktyce najczęściej w grę wchodzą dwa rozwiązania: domaganie się zwrotu kosztów windykacji bezpośrednio od dłużnika lub rozliczenie ich w ramach postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika. W każdym razie wierzyciel nigdy nie powinien rezygnować z dochodzenia kosztów windykacji. Ich pokrycie jest po prostu obowiązkiem dłużnika.
