Syndyk a doradca restrukturyzacyjny – jaka jest różnica?

Syndyk a doradca restrukturyzacyjny – jak należy rozumieć tę relację? Odpowiedź na to pytanie jest możliwa tylko po przeanalizowaniu odpowiednich przepisów prawa. Pomoże w tym radca prawny specjalizujący się w sprawach restrukturyzacyjnych i upadłościowych. 

Spis treści:

• Syndyk a doradca restrukturyzacyjny – co stanowią przepisy?
• Kto może uzyskać licencję doradcy restrukturyzacyjnego?
• Co może doradca restrukturyzacyjny?
• Wynagrodzenie syndyka – jak się je ustala?
• Czym się różni syndyk od doradcy restrukturyzacyjnego? Podsumowanie

Zarówno upadłość, jak i restrukturyzacja stanowi postępowanie toczące się pod nadzorem sądu. Nie oznacza to jednak, że każdą czynność w sprawie podejmuje sąd. Wręcz przeciwnie – w praktyce znaczącą rolę w tego rodzaju sprawach odgrywają pozasądowe organy postępowania. Aby móc pełnić te funkcje, niezbędne jest posiadanie licencji doradcy restrukturyzacyjnego. Co to oznacza? Na to pytanie odpowiem w poniższym artykule. Serdecznie zapraszam do lektury!

Syndyk a doradca restrukturyzacyjny – co stanowią przepisy?

Zastanawiając się nad relacją, jaka zachodzi na linii syndyk a doradca restrukturyzacyjny, trzeba sięgnąć do przepisów ustawy o licencji doradcy restrukturyzacyjnego. Zgodnie z jej przepisami licencja doradcy restrukturyzacyjnego uprawnia do wykonywania czynności:

• syndyka na podstawie Prawa upadłościowego oraz nadzorcy i zarządcy na mocy Prawa restrukturyzacyjnego;
• zarządcy w egzekucji przez zarząd przymusowy w myśl przepisów Kodeksu postępowania cywilnego;
• doradztwa restrukturyzacyjnego, w tym do udzielania porad, opinii i wyjaśnień oraz świadczenia innych usług z zakresu restrukturyzacji i upadłości.

W związku z tym każdy syndyk masy upadłości musi być doradcą restrukturyzacyjnym, ale nie każdy doradca restrukturyzacyjny zawsze jest syndykiem – ma on o wiele szersze kompetencje. W praktyce najczęściej korzysta z nich w ramach postępowań restrukturyzacyjnych. 

Zobacz też: Plan restrukturyzacji – czym jest i co powinien zawierać?

Kto może uzyskać licencję doradcy restrukturyzacyjnego?

Nie ma wątpliwości, że doradca restrukturyzacyjny pełni niezwykle odpowiedzialną funkcję w procedurach związanych z niewypłacalnością bądź zagrożeniem niewypłacalnością dłużnika. Dlatego ustawodawca stawia wysokie wymagania osobom, które chcą zdobyć licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Ustawa o licencji doradcy restrukturyzacyjnego stanowi, że licencję doradcy restrukturyzacyjnego może uzyskać osoba fizyczna, która:

• ma obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;
• zna język polski w zakresie niezbędnym do wykonywania czynności syndyka, nadzorcy lub zarządcy;
• ma pełną zdolność do czynności prawnych;
• ukończyła wyższe studia i uzyskała tytuł magistra lub równorzędny;
• posiada nieposzlakowaną opinię;
• w okresie 15 lat przed złożeniem wniosku o licencję doradcy restrukturyzacyjnego przez co najmniej 3 lata zarządzała majątkiem upadłego, przedsiębiorstwem lub jego wyodrębnioną;
• nie była karana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe;
• nie jest podejrzana albo oskarżona o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe;
• nie jest wpisana do rejestru dłużników niewypłacalnych Krajowego Rejestru Sądowego;
• złożyła z pozytywnym wynikiem egzamin przed Komisją Egzaminacyjną, powołaną przez Ministra Sprawiedliwości.

Warunki te mają gwarantować, że doradca restrukturyzacyjny będzie spełniał swoje zadania na najwyższym poziomie merytorycznym. Warto więc zastanowić się, co może doradca restrukturyzacyjny? 

Co może doradca restrukturyzacyjny? 

Zakres czynności, do których uprawniony jest doradca restrukturyzacyjny, zależy od tego, w jakim postępowaniu on występuje. W przypadku, gdy obejmuje on funkcję syndyka masy upadłości, jego zadaniem jest zarząd masą upadłości, a więc mówiąc w pewnym uproszczeniu, majątkiem dłużnika, który ma posłużyć do spłaty wierzycieli. W sprawie upadłościowej syndyk dokonuje czynności w imieniu własnym, ale na rachunek upadłego – w praktyce syndyk najczęściej dąży do spieniężenia masy upadłości, aby pozyskać środki na spłatę wierzycieli.

Rola doradcy restrukturyzacyjnego nieco inaczej wygląda w przypadku postępowania restrukturyzacyjnego. Tu wszystko zależy od rodzaju procedury, z którą mamy do czynienia. Przykładowo w postępowaniu sanacyjnym doradca przejmuje zarząd nad przedsiębiorstwem dłużnika. Natomiast w postępowaniu o zatwierdzenie układu – z którego obecnie najchętniej korzystają dłużnicy – doradca restrukturyzacyjny pełni funkcję nadzorcy układu, a do jego zadań należy m.in.:

• przygotowanie propozycji układowych;
• przeprowadzenie samodzielnego zbierania głosów;
• złożenie wniosku o zatwierdzenie układu do sądu restrukturyzacyjnego. 

Przeczytaj także: Przyspieszone postępowanie układowe – wyjaśniamy, na czym ono polega

Wynagrodzenie syndyka – jak się je ustala?

Wynagrodzenie syndyka ustala się, odwołując się do pięciu części. Zgodnie z przepisami Prawa upadłościowego chodzi tu o:

• część zależną od sumy wypłaconej wierzycielom w ramach wykonania planów podziału powiększonej o koszty rozwiązania stosunków pracy z pracownikami pozostającymi w zatrudnieniu w dniu ogłoszenia upadłości;
• część zależną od liczby pracowników zatrudnionych w dniu ogłoszenia upadłości;
• część zależną od liczby wierzycieli biorących udział w postępowaniu;
• część zależną od czasu trwania postępowania upadłościowego od dnia ogłoszenia upadłości do dnia wykonania ostatecznego planu podziału;
• część ustalaną przez sąd do siedemdziesięciu podstaw wynagrodzenia w zależności od stopnia trudności prowadzonego postępowania i jego efektywności, w szczególności od skomplikowania sytuacji prawnej i faktycznej masy upadłości, rozproszenia majątku oraz optymalizacji kosztów postępowania.

Do każdej z tych części odnosi się jeszcze szereg dodatkowych warunków. Warto jednak pamiętać, że ostateczna suma, jaką syndyk zarobi na upadłości, zależy od szeregu czynników.

Nieco inaczej oblicza się wynagrodzenie syndyka w upadłości konsumenckiej. Zgodnie z przepisami w tego rodzaju postępowaniach to sąd ustala wynagrodzenie syndyka masy upadłości, biorąc jednak pod uwagę:

• wysokość funduszów masy upadłości;
• stopień zaspokojenia wierzycieli;
• nakład pracy;
• zakres czynności podejmowanych w postępowaniu i stopień ich trudności;
• czas trwania postępowania.

Zasadniczo w upadłości konsumenckiej wynagrodzenie syndyka ustala się w przedziale od jednej czwartej przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do jego dwukrotności. Jedynie w wyjątkowych przypadkach zapłata syndyka może sięgnąć czterokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, obliczanego na wskazanych tu zasadach. Sąd jest uprawniony do takiego podwyższenia wynagrodzenia syndyka, jeżeli taki krok jest uzasadniony zwiększonym nakładem pracy syndyka wynikającym w szczególności ze stopnia skomplikowania postępowania oraz liczby wierzycieli.

Czym się różni syndyk od doradcy restrukturyzacyjnego? Podsumowanie

Warunkiem do tego, aby zostać syndykiem, jest posiadanie statusu doradcy restrukturyzacyjnego, potwierdzonego posiadaniem stosownej licencji. Jednak doradca restrukturyzacyjny może występować nie tylko w sprawach upadłościowych. Równie istotne są jego zadania np. w ramach restrukturyzacji. Zawsze dokładny zakres uprawnień doradcy zależy od tego, jaką funkcję i w jakim postępowaniu pełni.