Procedowany projekt nowelizacji Prawa restrukturyzacyjnego zawiera poważne zmiany w tej ustawie.W tym w zakresie wpływu restrukturyzacji na postępowanie egzekucyjne. Warto jednak pamiętać, że już teraz istnieje szereg możliwości, jeśli chodzi o wstrzymanie egzekucji komorniczej – także w ramach postępowania restrukturyzacyjnego.
Spis treści:
- Czy i kiedy można spodziewać się zmian w Prawie restrukturyzacyjnym?
- Wstrzymanie egzekucji komorniczej i inne zmiany w Prawie restrukturyzacyjnym
- Projekt regulacji dotyczących wpływu restrukturyzacji na postępowanie egzekucyjne
- Obowiązujące przepisy Prawa restrukturyzacyjnego odnoszące się do egzekucji komorniczej
- Wniosek o wstrzymanie egzekucji komorniczej
- Wstrzymanie egzekucji komorniczej: to warto wiedzieć
Od dłuższego czasu było wiadomo, że czekają na poważne zmiany w Prawie restrukturyzacyjnym. Konieczność ta wprost wynika z obowiązku implementacji do polskiego porządku prawnego unormowań unijnych. Ważnym obszarem zmian będzie – praktycznie zupełnie nowe – uregulowanie wpływu rozpoczęcia i prowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego na egzekucję. Warto poznać przynajmniej najważniejsze z projektowanych zmian. Warto także zwrócić uwagę na już obowiązujące przepisy odnoszące się do możliwości wstrzymania procedur egzekucyjnych. Bo o to tu przede wszystkim chodzi.
Czy i kiedy można spodziewać się zmian w Prawie restrukturyzacyjnym?
Postępowanie restrukturyzacyjne powinno być szybkie i sprawne, pozwalając przedsiębiorcy na oddłużenie w taki sposób, aby mógł niezwłocznie powrócić do prowadzenia swojej działalności biznesowej. Założenia te przyświecają prawodawcy unijnemu, zwłaszcza w tzw. dyrektywie o restrukturyzacji. Pełna nazwa tego aktu brzmi: dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności oraz w sprawie środków zwiększających skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, a także zmieniająca dyrektywę (UE) 2017/1132.
Warto zapamiętać tytuł tej dyrektywy, gdyż z pewnością stanowi ona jeden z najważniejszych czynników rozwoju prawa restrukturyzacyjnego – czy szerzej – przepisów dotyczących oddłużania i windykacji. Wiele wskazuje na to, że również postępowanie egzekucyjne ulegnie zmianie w związku z koniecznością wdrożenia tej dyrektywy. W końcu Polska ciągle nie dokonała jej pełnej implementacji, a jest to obowiązek wynikający z samego faktu członkostwa w Unii Europejskiej.
Nadchodzące zmiany w prawie: co czeka dłużników, wierzycieli i egzekutorów?
Zmiany najpewniej dotkną dłużników, wierzycieli oraz organy prowadzące postępowanie egzekucyjne – czyli komorników sądowych (w przypadku egzekucji należności cywilnoprawnych) oraz organy prowadzące postępowanie egzekucyjne w administracji. Co więcej, nowości będą dotyczyć zarówno tych, którzy chcą złożyć wniosek o zawieszenie egzekucji komorniczej lub administracyjnej, jak i – przeciwnie – wniosek o rozszerzenie egzekucji. Innymi słowy, pełna implementacja dyrektywy o restrukturyzacji, która jest ciągle przed nami, w istotny sposób wpłynie nie tylko na procedury restrukturyzacyjne i upadłościowe, ale w nie mniejszym stopniu również na szeroko pojęte postępowania egzekucyjne, zmierzające do odzyskania należności przez wierzycieli publiczno- oraz prywatnoprawnych.
Co prawda obecnie już wiadomo, że rządowy projekt ustawy zmieniającej Prawo restrukturyzacyjne (nr UC120) został wycofany, czyli nie będzie dalej procedowany, ale z pewnością warto pamiętać zaproponowane w nim rozwiązania. Wiele wskazuje na to, że przyszłe zmiany Prawa restrukturyzacyjnego będą przebiegać w podobnym kierunku. Podobnie zresztą, jak prawo komornicze 2024. Zmiany, na jakie powinni być gotowi komornicy to przede wszystkim nowe zasady wpływu postępowań restrukturyzacyjnych na wniosek o wstrzymanie egzekucji. Urząd Skarbowy, jako przedstawiciel Skarbu Państwa windykujący zaległości podatkowe poprzez prowadzenie postępowania egzekucyjnego w administracji, także powinien liczyć się z tym, że implementacja dyrektywy restrukturyzacyjnej doprowadzi do modyfikacji tego rodzaju egzekucji. Jakie zmiany nas czekają? Na czym mogą polegać nowe przepisy komornicze? Odpowiem na te pytania, analizując ostatni, rządowy projekt zmian Prawa restrukturyzacyjnego.
Przeczytaj również: Jak napisać sprzeciw do sądu? Wyjaśniamy!
Wstrzymanie egzekucji komorniczej i inne zmiany w Prawie restrukturyzacyjnym
Zgodnie z rządowym projektem noweli Prawa restrukturyzacyjnego (nr UC120) planowane jest wprowadzenie m.in. następujących zmian w tej ustawie:
- wstrzymanie egzekucji komorniczej w okresie od otwarcia postępowania z zakresu restrukturyzacji zapobiegawczej do chwili zawarcia układu;
- dokonanie podziału procedur restrukturyzacyjnych na restrukturyzację zapobiegawczą oraz sanacyjną;
- wprowadzenie – jako zasady – postawiania restrukturyzowanemu dłużnikowi pełnego zarządu swoim majątkiem;
- umożliwienie zatwierdzenia układu wbrew sprzeciwowi części wierzycieli;
- uprawnienie sądu restrukturyzacyjnego do dokonania zmian w przyjętym układzie;
- wyłączenie możliwości uznania za bezskuteczne lub nieważne transakcji, które były racjonalne i niezwłocznie konieczne do negocjowania planu restrukturyzacyjnego;
- objęcie układem – z mocy prawa – wierzytelności zabezpieczonych ograniczonym prawem rzeczowym;
- rozszerzenie katalogu dokumentów dołączanych do wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, m.in. o analizy dotyczące wpływu restrukturyzacji na poziom zatrudnienia w przedsiębiorstwie dłużnika;
- zapewnienie ochrony – w razie późniejszego ogłoszenia upadłości dłużnika – finansowania ujętego w planie restrukturyzacyjnym oraz zatwierdzonego przez radę wierzycieli lub sędziego-komisarza;
- rozszerzenie możliwości zastosowania dowodu z opinii biegłego w postępowaniu restrukturyzacyjnym.
Z praktycznego punktu widzenia każda z tych zmian może mieć naprawdę duże znaczenie, zwłaszcza w perspektywie realizacji uprawnień wierzycieli oraz działalności organów postępowania egzekucyjnego. Może się okazać, że po wszczęciu postępowania restrukturyzacyjnego w nowych realiach prawnych wniosek o zawieszenie egzekucji komorniczej stanie się zbędny, gdyż do postępowanie egzekucyjne ulegnie zawieszeniu z mocy samego prawa.
Projekt regulacji dotyczących wpływu restrukturyzacji na postępowanie egzekucyjne
Wstrzymanie postępowania egzekucyjnego w myśl wskazanego powyżej projektu nowelizacji Prawa restrukturyzacyjnego ma przybrać dwojakiego rodzaju formę:
- postępowania egzekucyjne skierowane do majątku dłużnika, które zostały wszczęte przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego będą ulegać zawieszeniu z mocy samego prawa na okres czterech miesięcy – licząc od dnia otwarcia restrukturyzacji. W postępowaniu sanacyjnym okres ten będzie wynosił aż 12 miesięcy.
- z dniem uprawomocnienia się postanowienia zatwierdzającego układ, postępowania zabezpieczające i egzekucyjne, prowadzone przeciwko dłużnikowi w celu zaspokojenia wierzytelności objętych układem, mają ulec umorzeniu z mocy prawa.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że skoro mechanizmy te mają funkcjonować na mocy przepisów prawa – a więc niejako automatycznie – to zbędny będzie tu wniosek o wstrzymanie egzekucji. Ponadto najpierw zawieszenie, a następnie umorzenie postępowania egzekucyjnego ma na celu ułatwienie zrealizowania celu restrukturyzacji. Jeżeli możliwości te będą nadużywane, to sądowe organy postępowania restrukturyzacyjnego będą mogły zdecydować o dalszym prowadzeniu egzekucji.
Zobacz także: Układ ratalny ZUS – ile rat możesz dostać?
Obowiązujące przepisy Prawa restrukturyzacyjnego odnoszące się do egzekucji komorniczej
W aktualnym stanie prawnym wpływ postępowania restrukturyzacyjnego na możliwości prowadzenia egzekucji uzależnione są od rodzaju restrukturyzacji, który jest prowadzony wobec dłużnika. Warto pamiętać, że:
- postępowanie egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej z mocy prawa układem, wszczęte przed dniem otwarcia postępowania układowego oraz przyspieszonego postępowania układowego, ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem otwarcia postępowania;
- w postępowaniu sanacyjnym – również z mocy prawa – zawiesza się egzekucję skierowaną do majątku dłużnika, który wchodzi w skład masy sanacyjnej.
W tym kontekście warto pamiętać, że w przyspieszonym postępowaniu układowym oraz w postępowaniu układowym dopuszczalne jest prowadzenie egzekucji z mienia, na którym ustawiono:
- hipotekę,
- zastaw,
- zastaw rejestrowy,
- zastaw skarbowy
- lub hipotekę morską.
Oczywiście możliwość ta odnosi się jedynie do egzekucji zabezpieczonych w ten sposób wierzytelności.
Wniosek o wstrzymanie egzekucji komorniczej
Niezależnie od powyższego dłużnik zawsze ma prawo złożyć wniosek o wstrzymanie egzekucji komorniczej. Należy jednak pamiętać, że jego uwzględnienie dopuszczalne jest w ściśle określonych warunkach. Chyba, że o rezygnację z prowadzenia postępowania egzekucyjnego złoży sam wierzyciel. Jako dysponent tej procedury zawsze ma takie prawo.
Natomiast zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego wstrzymanie egzekucji komorniczej na wniosek dłużnika może nastąpić, gdy:
- sąd zawiesił natychmiastową wykonalność tytułu lub wstrzymał jego wykonanie;
- dłużnik złożył zabezpieczenie konieczne według orzeczenia sądowego do zwolnienia go od egzekucji;
Ponadto – w przypadku egzekucji prowadzonej na podstawie tytułu wykonawczego w postaci zaopatrzonego w klauzulę wykonalności orzeczenia sądu wydanego w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń – sąd może na wniosek dłużnika zawiesić postępowanie egzekucyjne także wówczas, gdy możliwość taka wynika z przepisów unijnego rozporządzenia nr 861/2007. Dotyczy to
Wstrzymanie postępowania egzekucyjnego na wniosek dłużnika jest dopuszczalne także wówczas, kiedy egzekucja prowadzona jest na podstawie:
- wyroku zaocznego,
- nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym, upominawczym
- albo elektronicznym postępowaniu upominawczym,
a orzeczenia te zostały doręczone na inny adres aniżeli miejsce zamieszkania dłużnika ustalone w postępowaniu egzekucyjnym.
Taki wniosek może być uzasadniony przykładowo poprzez:
- wykazanie, że dalsza egzekucja administracyjna będzie bezskuteczna z powodu braku majątku lub źródła dochodu zobowiązanego, z których jest możliwe wyegzekwowanie środków pieniężnych przewyższających koszty egzekucyjne;
- wstrzymanie wykonania, odroczenie terminu wykonania obowiązku albo rozłożenie na raty spłat należności pieniężnej;
- utratę przez zobowiązanego zdolności do czynności prawnych i brak jego przedstawiciela ustawowego.
Wstrzymanie egzekucji komorniczej: to warto wiedzieć
Jeżeli zaproponowana przez rząd nowelizacja Prawa restrukturyzacyjnego wejdzie w życie, to właściwie każdy dłużnik, który zdecyduje się na skorzystanie z postępowania restrukturyzacyjnego będzie chroniony przed egzekucją. W zreformowanej restrukturyzacji zasadą będzie wstrzymywanie egzekucji na cztery miesiące, a w przypadku sanacji nawet na rok. To z kolei oznacza znaczne rozszerzenie obecnie obowiązujących regulacji. Warto przy tym podkreślić, że zawsze dłużnik – nawet, jeżeli nie prowadzi się wobec niego restrukturyzacji – ma prawo wnioskować o wstrzymanie egzekucji. Jednak uwzględnienie tego wniosku jest uzależnione od tego, czy w sprawie zostaną spełnione określone w przepisach warunki.
