Procedowany projekt nowelizacji Prawa restrukturyzacyjnego zawiera poważne zmiany w tej ustawie.W tym w zakresie wpływu restrukturyzacji na postępowanie egzekucyjne. Warto jednak pamiętać, że już teraz istnieje szereg możliwości, jeśli chodzi o wstrzymanie egzekucji komorniczej – także w ramach postępowania restrukturyzacyjnego.
Spis treści:
- Wstrzymanie egzekucji komorniczej i inne zmiany w Prawie restrukturyzacyjnym
- Projekt regulacji dotyczących wpływu restrukturyzacji na postępowanie egzekucyjne
- Obowiązujące przepisy Prawa restrukturyzacyjnego odnoszące się do egzekucji komorniczej
- Wniosek o wstrzymanie egzekucji komorniczej
- Wstrzymanie egzekucji komorniczej: to warto wiedzieć
Od dłuższego czasu było wiadomo, że czekają na poważne zmiany w Prawie restrukturyzacyjnym. Konieczność ta wprost wynika z obowiązku implementacji do polskiego porządku prawnego unormowań unijnych. Ważnym obszarem zmian będzie – praktycznie zupełnie nowe – uregulowanie wpływu rozpoczęcia i prowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego na egzekucję. Warto poznać przynajmniej najważniejsze z projektowanych zmian. Warto także zwrócić uwagę na już obowiązujące przepisy odnoszące się do możliwości wstrzymania procedur egzekucyjnych. Bo o to tu przede wszystkim chodzi.
Wstrzymanie egzekucji komorniczej i inne zmiany w Prawie restrukturyzacyjnym
Zgodnie z rządowym projektem noweli Prawa restrukturyzacyjnego (nr UC120) planowane jest wprowadzenie m.in. następujących zmian w tej ustawie:
- wstrzymanie egzekucji komorniczej w okresie od otwarcia postępowania z zakresu restrukturyzacji zapobiegawczej do chwili zawarcia układu;
- dokonanie podziału procedur restrukturyzacyjnych na restrukturyzację zapobiegawczą oraz sanacyjną;
- wprowadzenie – jako zasady – postawiania restrukturyzowanemu dłużnikowi pełnego zarządu swoim majątkiem;
- umożliwienie zatwierdzenia układu wbrew sprzeciwowi części wierzycieli;
- uprawnienie sądu restrukturyzacyjnego do dokonania zmian w przyjętym układzie;
- wyłączenie możliwości uznania za bezskuteczne lub nieważne transakcji, które były racjonalne i niezwłocznie konieczne do negocjowania planu restrukturyzacyjnego;
- objęcie układem – z mocy prawa – wierzytelności zabezpieczonych ograniczonym prawem rzeczowym;
- rozszerzenie katalogu dokumentów dołączanych do wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, m.in. o analizy dotyczące wpływu restrukturyzacji na poziom zatrudnienia w przedsiębiorstwie dłużnika;
- zapewnienie ochrony – w razie późniejszego ogłoszenia upadłości dłużnika – finansowania ujętego w planie restrukturyzacyjnym oraz zatwierdzonego przez radę wierzycieli lub sędziego-komisarza;
- rozszerzenie możliwości zastosowania dowodu z opinii biegłego w postępowaniu restrukturyzacyjnym.
Projekt regulacji dotyczących wpływu restrukturyzacji na postępowanie egzekucyjne
Wstrzymanie postępowania egzekucyjnego w myśl wskazanego powyżej projektu nowelizacji Prawa restrukturyzacyjnego ma przybrać dwojakiego rodzaju formę:
- postępowania egzekucyjne skierowane do majątku dłużnika, które zostały wszczęte przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego będą ulegać zawieszeniu z mocy samego prawa na okres czterech miesięcy – licząc od dnia otwarcia restrukturyzacji. W postępowaniu sanacyjnym okres ten będzie wynosił aż 12 miesięcy.
- z dniem uprawomocnienia się postanowienia zatwierdzającego układ, postępowania zabezpieczające i egzekucyjne, prowadzone przeciwko dłużnikowi w celu zaspokojenia wierzytelności objętych układem, mają ulec umorzeniu z mocy prawa.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że skoro mechanizmy te mają funkcjonować na mocy przepisów prawa – a więc niejako automatycznie – to zbędny będzie tu wniosek o wstrzymanie egzekucji. Ponadto najpierw zawieszenie, a następnie umorzenie postępowania egzekucyjnego ma na celu ułatwienie zrealizowania celu restrukturyzacji. Jeżeli możliwości te będą nadużywane, to sądowe organy postępowania restrukturyzacyjnego będą mogły zdecydować o dalszym prowadzeniu egzekucji.
Obowiązujące przepisy Prawa restrukturyzacyjnego odnoszące się do egzekucji komorniczej
W aktualnym stanie prawnym wpływ postępowania restrukturyzacyjnego na możliwości prowadzenia egzekucji uzależnione są od rodzaju restrukturyzacji, który jest prowadzony wobec dłużnika. Warto pamiętać, że:
- postępowanie egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej z mocy prawa układem, wszczęte przed dniem otwarcia postępowania układowego oraz przyspieszonego postępowania układowego, ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem otwarcia postępowania;
- w postępowaniu sanacyjnym – również z mocy prawa – zawiesza się egzekucję skierowaną do majątku dłużnika, który wchodzi w skład masy sanacyjnej.
W tym kontekście warto pamiętać, że w przyspieszonym postępowaniu układowym oraz w postępowaniu układowym dopuszczalne jest prowadzenie egzekucji z mienia, na którym ustawiono:
- hipotekę,
- zastaw,
- zastaw rejestrowy,
- zastaw skarbowy
- lub hipotekę morską.
Oczywiście możliwość ta odnosi się jedynie do egzekucji zabezpieczonych w ten sposób wierzytelności.
Wniosek o wstrzymanie egzekucji komorniczej
Niezależnie od powyższego dłużnik zawsze ma prawo złożyć wniosek o wstrzymanie egzekucji komorniczej. Należy jednak pamiętać, że jego uwzględnienie dopuszczalne jest w ściśle określonych warunkach. Chyba, że o rezygnację z prowadzenia postępowania egzekucyjnego złoży sam wierzyciel. Jako dysponent tej procedury zawsze ma takie prawo.
Natomiast zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego wstrzymanie egzekucji komorniczej na wniosek dłużnika może nastąpić, gdy:
- sąd zawiesił natychmiastową wykonalność tytułu lub wstrzymał jego wykonanie;
- dłużnik złożył zabezpieczenie konieczne według orzeczenia sądowego do zwolnienia go od egzekucji;
Ponadto – w przypadku egzekucji prowadzonej na podstawie tytułu wykonawczego w postaci zaopatrzonego w klauzulę wykonalności orzeczenia sądu wydanego w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń – sąd może na wniosek dłużnika zawiesić postępowanie egzekucyjne także wówczas, gdy możliwość taka wynika z przepisów unijnego rozporządzenia nr 861/2007.
Wstrzymanie postępowania egzekucyjnego na wniosek dłużnika jest dopuszczalne także wówczas, kiedy egzekucja prowadzona jest na podstawie:
- wyroku zaocznego,
- nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym, upominawczym
- albo elektronicznym postępowaniu upominawczym,
a orzeczenia te zostały doręczone na inny adres aniżeli miejsce zamieszkania dłużnika ustalone w postępowaniu egzekucyjnym.
Natomiast wstrzymanie egzekucji administracyjnej – w ramach której Skarb Państwa dochodzi większości zaległości publicznoprawnych – może nastąpić w przypadkach przewidzianych m.in. w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Wniosek o wstrzymanie egzekucji – Urząd Skarbowy bardzo często jest jego adresatem – składany przez dłużnika, wobec którego prowadzi się egzekucję administracyjną, może być uzasadniony przykładowo poprzez:
- wykazanie, że dalsza egzekucja administracyjna będzie bezskuteczna z powodu braku majątku lub źródła dochodu zobowiązanego, z których jest możliwe wyegzekwowanie środków pieniężnych przewyższających koszty egzekucyjne;
- wstrzymanie wykonania, odroczenie terminu wykonania obowiązku albo rozłożenie na raty spłat należności pieniężnej;
- utratę przez zobowiązanego zdolności do czynności prawnych i brak jego przedstawiciela ustawowego.
Wstrzymanie egzekucji komorniczej: to warto wiedzieć
Jeżeli zaproponowana przez rząd nowelizacja Prawa restrukturyzacyjnego wejdzie w życie, to właściwie każdy dłużnik, który zdecyduje się na skorzystanie z postępowania restrukturyzacyjnego będzie chroniony przed egzekucją. W zreformowanej restrukturyzacji zasadą będzie wstrzymywanie egzekucji na cztery miesiące, a w przypadku sanacji nawet na rok. To z kolei oznacza znaczne rozszerzenie obecnie obowiązujących regulacji. Warto przy tym podkreślić, że zawsze dłużnik – nawet, jeżeli nie prowadzi się wobec niego restrukturyzacji – ma prawo wnioskować o wstrzymanie egzekucji. Jednak uwzględnienie tego wniosku jest uzależnione od tego, czy w sprawie zostaną spełnione określone w przepisach warunki.