Czarna lista dłużników ma na celu pomóc wierzycielom odzyskiwać swoje należności, a wszystkim zainteresowanym weryfikować wiarygodność finansową swoich kontrahentów. Czym dokładnie jest czarna lista? Jakie zasady regulują jej funkcjonowanie? Na to pytanie odpowiada radca prawny.
Spis treści:
- Czym jest czarna lista dłużników?
- Jak sprawdzić czarną listą dłużników?
- Kogo wpisuje się na czarną listę dłużników?
- Jak długo dane dłużnika pozostają na czarnej liście?
- Co to jest czarna lista dłużników? Krótkie podsumowanie
Odzyskiwanie zadłużenia rzadko kiedy jest proste. Przeważnie wymaga podjęcia szeregu działań, zmierzających do wszczęcia i przeprowadzenia postępowania komorniczego. Jednak nie zawsze jest to jedyne rozwiązanie. Dobrym pomysłem może okazać się np. wpisanie dłużnika na tzw. czarną listę. Przeważnie jest to krok, który motywuje go do szybkiej spłaty zobowiązania. Co warto wiedzieć o czarnej liście dłużników? Na to pytanie odpowiem w poniższym tekście. Zapraszam do lektury!
Czym jest czarna lista dłużników?
Czarna lista dłużników to potoczne określenie dla biur informacji gospodarczej. Są to instytucje funkcjonujące na podstawie ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 roku o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Definicję tego, czym jest biuro, ustawodawca zamieścił w art. 4 wskazanej tu ustawy. Zgodnie z tym przepisem udostępnianie informacji gospodarczych osobom trzecim nieoznaczonym w chwili przeznaczania tych informacji do udostępniania następuje wyłącznie za pośrednictwem biura informacji gospodarczej, chyba że przepisy prawa przewidują inny tryb udostępniania danych. Biuro informacji gospodarczej może być prowadzone wyłącznie w formie spółki akcyjnej, o kapitale zakładowym nie mniejszym niż 4 000 000 złotych.
Mówiąc proście,j biura informacji gospodarczej działają po to, aby udostępniać dane o dłużnikach. Obecnie w Polsce funkcjonują następujące z takich biur:
- BIG InfoMonitor S.A.
- Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej S.A.
- Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej S.A.
- ERIF Biuro Informacji Gospodarczej S.A.
Poza tym warto pamiętać, że dane niektórych dłużników można sprawdzić także w Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Publikuje się w nim dane podmiotów, wobec których prowadzone jest postępowanie restrukturyzacyjne lub upadłościowe.
Przeczytaj także: Na czym polega analiza finansowa firmy?
Jak sprawdzić czarną listą dłużników?
Biura informacji gospodarczej są ogólnie dostępne w Internecie. Stąd bez większych problemów każdy zainteresowany może sprawdzić treść zamieszczonych w nich wpisów. Jednak zastanawiający się, jak sprawdzić czarną listę dłużników, powinni pamiętać, że przeważnie udostępnienie danych dłużników jest płatne – zarówno wówczas, gdy chce się sprawdzić pojedynczy wpis, jak wówczas, kiedy zainteresowany ma zamiar na bieżąco śledzić wpisy dotyczące danej osoby lub podmiotu.
Biura informacji gospodarczej przeważnie oferują takie usługi, jak:
- Weryfikację zamieszczonych wpisów dotyczących konkretnego dłużnika;
- Monitorowanie kontrahentów (np. w ramach abonamentu obejmującego określoną liczbę firm);
- Wpisanie dłużnika na czarną listę.
Kogo wpisuje się na czarną listę dłużników?
Dłużnik – czarna lista służy przede wszystkim ułatwieniu w dochodzeniu należności przez wierzycieli oraz umożliwieniu dokonywania weryfikacji wiarygodności finansowej osób fizycznych, osób prawnych i jednostek organizacyjnych posiadających jedynie zdolność prawną – zawsze ma obowiązek spłacać swoje zobowiązania. Jeżeli tego nie robi, to prawem wierzyciela staje się ich dochodzenie, także w sposób przymusowy, a więc np. poprzez egzekucję komorniczą.
Jednocześnie wierzyciel ma prawo wpisać nierzetelnego dłużnika na czarną listę. W praktyce większość wpisów zamieszczanych w biurach informacji kredytowej dokonuje się na wniosek wierzycieli. Sytuacje, w których wierzyciel ma prawo złożyć wniosek, taki wpis zależy od tego, czy dłużnik jest przedsiębiorcą, czy konsumentem. W przypadku zadłużonych przedsiębiorców wierzyciel ma prawo wnioskować o ich wpis na czarną listę dłużników, gdy:
- Zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym, w szczególności z tytułu umowy związanej z wykonywaniem działalności gospodarczej;
- Łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika niebędącego konsumentem wobec wierzyciela wynosi co najmniej 500 złotych oraz są one wymagalne od co najmniej 30 dni;
- Upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi niebędącemu konsumentem do rąk własnych, na adres do doręczeń wskazany przez dłużnika niebędącego konsumentem, a jeżeli nie wskazał takiego adresu – na adres siedziby dłużnika lub miejsca wykonywania działalności gospodarczej albo na adres do doręczeń elektronicznych wpisany do bazy adresów elektronicznych, wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura.
Natomiast zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, wierzyciel może przekazać do biura informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłużnika będącego konsumentem wyłącznie wówczas, gdy są spełnione łącznie następujące warunki:
- Zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym, w szczególności z tytułu umowy o kredyt konsumencki;
- Łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika będącego konsumentem wobec wierzyciela wynosi co najmniej 200 złotych oraz są one wymagalne od co najmniej 30 dni;
- Upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi będącemu konsumentem do rąk własnych, na adres do doręczeń wskazany przez dłużnika będącego konsumentem, a jeżeli nie wskazał takiego adresu – na adres miejsca zamieszkania albo na adres do doręczeń elektronicznych wpisany do bazy adresów elektronicznych, wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura;
- Nie upłynęło 6 lat od dnia wymagalności zobowiązania, a w przypadku roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczeń stwierdzonych ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd nie upłynęło 6 lat od dnia stwierdzenia roszczenia.
Jak długo dane dłużnika pozostają na czarnej liście?
Wiele osób zastanawiających się, jak sprawdzić, czy jestem na czarnej liście dłużników, analizują także inny problem: po jakim czasie dane dłużnika są wykreślane z danych biura informacji gospodarczej? Najważniejszą sprawą jest spłata zobowiązania. Jeżeli do tego nie dojdzie, to dłużnik będzie figurował na czarnej liście nawet przez wiele lat.
Natomiast po uregulowaniu zobowiązania wierzyciel powinien poinformować o tym fakcie biuro informacji gospodarczej w ciągu czternastu dni od spłaty zobowiązania. W przeciwnym przypadku wierzycielowi grozi grzywna w wysokości 30 tys. złotych. Po przekazaniu tej informacji, dane dłużnika powinny zostać usunięte z czarnej listy. Oczywiście sam dłużnik – jeżeli został wpisany na tę listę niesłusznie bądź spłacił zadłużenie, a wierzyciel nie przekazał tego faktu do biura informacji gospodarczej – również może starać się o wykreślenie swoich danych z tej listy.
Zobacz także: Kto pomaga wyjść z długów przedsiębiorcom? Podpowiadamy!
Co to jest czarna lista dłużników? Krótkie podsumowanie
Czarna lista dłużników to potoczne określenie na biura informacji kredytowej, które publikują dane o dłużnikach zalegających ze spłatą swoich zobowiązań. Najczęściej dłużnicy są wpisywani na tę listę po przekazaniu informacji przez wierzyciela o swoich dłużnikach, zalegających z płatnościami. Jednocześnie, jeżeli dłużnik ureguluje należności, to wierzyciel powinien – w ciągu 14 dni od spłaty – poinformować o tym fakcie zarządzającego czarną listą. Na tej podstawie usuwa się z niej dane dłużnika.
