Trzeciodłużnik to inaczej dłużnik wierzytelności. Dzięki niemu można znacznie poprawić rokowania na skuteczną egzekucję. Jak to zrobić, wyjaśnia radca prawny.
Spis treści:
- Kto to jest „trzeciodłużnik”?
- Trzeciodłużnik w strukturze zobowiązania
- Trzeciodłużnik w postępowaniu egzekucyjnym
- Zajęcie wierzytelności trzeciodłużnika
- Podstawa egzekucji w stosunku do trzeciodłużnika przy egzekucji z wynagrodzenia za pracę
- Korzyści związane ze skierowaniem egzekucji do dłużnika wierzytelności
- Trzeciodłużnik – podsumowanie najważniejszych informacji
Statystyki wskazują, że coraz większa liczba postępowań egzekucyjnych kończy się niepowodzeniem. Nawet jeżeli nie chodzi tu o umorzenie postępowania z powodu braku majątku dłużnika pozwalającego na pokrycie kosztów postępowania, to często udaje się odzyskać jedynie niewielką część należność. Jak zmienić ten stan rzeczy? Jednym z rozwiązań jest znalezienie dłużnika wierzytelności i zajęcie jego praw.
Kto to jest „trzeciodłużnik”?
W stosunkach prawnych – zwłaszcza związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – coraz częściej zdarzają się rozbudowane relacje, tworzone przez różnego rodzaju podmioty oraz na zróżnicowanych podstawach prawnych i faktycznych. Jest to pokłosie charakteru współczesnego obrotu prawnego, który wymusza sięganie przez przedsiębiorców po rozbudowane instrumentarium prawne. Dopiero w tym kontekście możliwe jest wyjaśnienie, kim jest „trzeciodłużnik”.
Najprostsza odpowiedzieć na pytanie o znaczenie terminu trzeciodłużnik – kto to jest, wymaga jednak bardziej rozbudowanych analiz – to wskazanie, iż jest on dłużnikiem dłużnika. W niektórych ujęciach trzeciodłużnika definiuje się jako poddłużnika bądź dłużnika zajętej wierzytelności.
W każdym razie status ten może przysługiwać każdemu podmiotowi prawa cywilnego, a więc zarówno osobom fizycznym, osobom prawnym, jak i jednostkom organizacyjnym posiadającym jedynie zdolność prawną (tzw. ułomnym osobom prawnym lub osobom ustawowym).
Zobacz też: Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne – co warto o nim wiedzieć?
Trzeciodłużnik w strukturze zobowiązania
Dłużnik zajętej wierzytelności to w istocie pewne hasło, które najlepiej wyjaśnić, odnosząc się do struktury zobowiązania. Otóż – zgodnie z Kodeksem cywilnym – zobowiązanie jest stosunkiem prawnym, w którym występują co najmniej dwa podmioty: dłużnik i wierzyciel. Dłużnik to podmiot zobowiązany do spełnienia określonego świadczenia, które może polegać na działaniu lub zaniechaniu. Innymi słowy, ciąży na nim dług. Natomiast wierzyciel to podmiot mający prawo żądać od dłużnika spełnienia świadczenia. Treścią jego prawa jest wierzytelność. Warto pamiętać, że nie ma przeszkód, aby zobowiązanie miało charakter wzajemny. W takich przypadkach podmioty stosunku prawnego są wzajemnie dla siebie dłużnikiem i wierzycielem.
Tym samym dłużnik wierzytelności jest podmiotem, który ma obowiązek spełnienia świadczenia na rzecz dłużnika, na którym z kolei ciąży obowiązek wypełnienia wierzytelności wobec innego podmiotu. Jednak pomiędzy tymi stosunkami prawnymi nie istnieje jakiś bezpośredni związek prawny bądź faktyczny. Z praktycznego punktu widzenia trzeciodłużnik może mieć znaczenie w przypadku egzekucji należności.
Trzeciodłużnik w postępowaniu egzekucyjnym
Skoro odpowiedź na pytanie, co to znaczy trzeciodłużnik, jest już dla nas jasna, warto wskazać na korzyści płynące z ustalenia, że w sprawie egzekucyjnej może wystąpić trzeciodłużnik. Istotne jest tu przypomnienie, że:
- Zobowiązanie umowne, a z takimi mamy do czynienia w zdecydowanej większości przypadków zobowiązań związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, powinno zostać spełnione w terminie i na zasadach określonych w kontrakcie. Jeżeli do tego nie dojdzie, wierzyciel zyskuje prawo przymusowej egzekucji swojej wierzytelności;
- Najczęściej nie ma możliwości, aby bezpośrednio po wystąpieniu zwłoki w spełnieniu świadczenia lub nieprawidłowości w jego realizacji, przejść do egzekucji komorniczej. Najpierw niezbędne jest uzyskanie orzeczenia sądu, które – po uprawomocnieniu – stanie się tytułem wykonawczym, uzasadniającym wszczęcie postępowania egzekucyjnego przez komornika;
- Warunkiem skuteczności egzekucji jest posiadanie przez dłużnika odpowiedniego majątku, pozwalającego nie tylko na odzyskanie należności wierzyciela, ale również na pokrycie kosztów komorniczych;
- W związku z tym w ramach postępowania egzekucyjnego zawsze należy poszukiwać wszelkich praw, które wchodzą lub mogą wchodzić do majątku dłużnika. To właśnie na tym etapie szczególnie przydatny okazuje się trzeciodłużnik, gdyż komornik ma prawo zająć jego wierzytelność.
Zajęcie wierzytelności trzeciodłużnika
Zgodnie z prawem egzekucja z wierzytelności trzeciodłużnika następuje poprzez jej zajęcie. Najważniejsze jest tu pismo od komornika. Trzecidłużnik po jego otrzymaniu traci prawo swobodnego rozporządzania swoją wierzytelnością. W przypadkach tego rodzaju egzekucji najważniejsze jest:
- Zawiadomienie dłużnika wierzytelności przez komornika o charakterze egzekwowanych świadczeń;
- Wezwanie trzeciodłużnika do złożenia – w ciągu tygodnia – oświadczenia co do tego, czy oraz w jakiej wysokości przysługuje mu zajęta wierzytelność oraz czy ewentualnie odmawia zapłaty (a jeżeli tak, to z jakiej przyczyny);
- Wezwanie trzeciodłużnika do udzielenia informacji, czy do danej wierzytelności została skierowana także jakaś inna egzekucja komornicza.
Zajęcie wierzytelność następuje z chwilą, gdy trzeciodłużnik otrzyma wezwanie od komornika. Nie wolno zapominać, że w tego rodzaju sprawach, dotyczących egzekucji z wynagrodzenia za pracę, obowiązują specjalne zasady.
Podstawa egzekucji w stosunku do trzeciodłużnika przy egzekucji z wynagrodzenia za pracę
W przypadku egzekucji z wynagrodzenia za pracę podstawą jakichkolwiek działań egzekucyjnych, które mogą zostać skierowane w stosunku do trzeciodłużnika jest art. 887 Kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, z mocy samego zajęcia wierzyciel może wykonywać wszelkie prawa i roszczenia dłużnika. Na żądanie wierzyciela komornik wydaje mu odpowiednie zaświadczenie (art. 887 § 1). Nieco inne zasady obowiązują w przypadku powództwa przeciwko pracodawcy.
Zgodnie z art. 887 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego wierzyciel wnoszący powództwo przeciwko pracodawcy powinien pozwać dłużnika, przeciwko któremu toczy się postępowanie egzekucyjne. Pozwany pracodawca obowiązany jest podać sądowi wszystkich innych wierzycieli, na rzecz których dochodzona wierzytelność również została zajęta. Następnie:
- Sąd zawiadamia wszystkich innych wierzycieli;
- Wyrok wydany w sprawie jest skuteczny w stosunku do innych wierzycieli;
- W stosunku do wierzyciela, o którym sąd nie został powiadomiony, pracodawca nie może powoływać się na wyrok, który zapadł na jego korzyść.
Korzyści związane ze skierowaniem egzekucji do dłużnika wierzytelności
Jeżeli na etapie sprawy egzekucyjnej – a nawet wcześniej – okaże się, że istnieje dłużnik wierzytelności, podmiot, który chce odzyskać od swojego dłużnika należne mu środki, może odnieść sporo korzyści. Wśród nich najważniejsze jest zwiększenie szans na powodzenie egzekucji. Trzeciodłużnik posiada prawa, z których można efektywnie odzyskać należności.
Biorąc zaś pod uwagę, że coraz więcej postępowań egzekucyjnych cechuje się niską skutecznością, czy wręcz ich umarzaniem z powodu braku możliwości pokrycia kosztów postępowania z majątku objętego egzekucją, każdy sposób na zwiększenie szans na efektywną egzekucję jest warty rozważenia.
Czytaj także: Postępowanie upadłościowe. Etapy i przebieg
Trzeciodłużnik – podsumowanie najważniejszych informacji
Trzeciodłużnik to inaczej dłużnik wierzytelności. Mówiąc w pewnym uproszczeniu, jest nim podmiot – a więc osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna posiadająca jedynie zdolność prawną – od której nasz dłużnik ma prawo żądać określonej wierzytelności. Na etapie postępowania egzekucyjnego wierzytelność ta może zostać zajęta i przeznaczona na spłatę należności. Dlatego odnalezienie dłużnika wierzytelności zdecydowanie zwiększa efektywność i skuteczność egzekucji komorniczej.
