Prokurent to pełnomocnik przedsiębiorcy posiadający spore uprawnienia. Czy odpowiada on za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości swojego mocodawcy? I jak odpowiedzialność prokurenta Na to pytanie odpowie prawnik specjalizujący się w obsłudze prawnej przedsiębiorców.
Spis treści:
- Odpowiedzialność prokurenta – najważniejsze informacje
- Formalności związane z udzieleniem prokury
- Czy prokurent może wnioskować o upadłość?
- Czy prokurent poniesie odpowiedzialność za niezłożenie wniosku upadłościowego?
- Odpowiedzialność prokurenta – zakończenie
Przedsiębiorca, prowadząc swój biznes, nie musi działać osobiście. Ma prawo korzystać z pomocy pełnomocników, w tym prokurentów. Z punktu widzenia realiów obrotu gospodarczego prokura stanowi niezwykle istotny element. W praktyce poważnym pytaniem pozostaje ustalenie, czy prokurent powinien na czas zgłosić wniosek o ogłoszenie upadłości? Czy ponosi odpowiedzialność za niezłożenie tego rodzaju wniosku? W jaki sposób należy rozwiązać ten problem? Odpowiemy na te oraz inne pytania w poniższym artykule.
Odpowiedzialność prokurenta – najważniejsze informacje
Odpowiedzialność prokurenta jest ściśle związana z charakterem jego funkcji. Aby dobrze ją zrozumieć, najpierw trzeba wyjaśnić, czym w ogóle jest prokura. Ustawodawca zdefiniował ją w art. 1091 §1 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem prokura to rodzaj pełnomocnictwa udzielanego przez przedsiębiorcę wpisanego do CEiDG lub do KRS. Pełnomocnictwo to obejmuje podejmowanie wszystkich czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Warto wiedzieć, że – co do zasady – nie można ograniczyć prokury ze skutkiem wobec osób trzecich.
Przeczytaj też: Opłata od wniosku o uzasadnienie – najważniejsze informacje
Nie ma więc wątpliwości, że zakres uprawnień prokurenta jest bardzo szeroki. W prawie zaś z reguły obowiązuje prosta zasada: im więcej uprawnień, tym większa odpowiedzialność. Prokurent potrzebuje osobnego pełnomocnictwa jedynie do:
- zbycia przedsiębiorstwa;
- dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie przedsiębiorstwa do czasowego korzystania;
- zbywania i obciążania nieruchomości.
Tym samym podstawową cechą odróżniającą prokurę od zwykłego pełnomocnictwa jest jej zakres. W przypadku pełnomocnictwa mocodawca za każdym razem decyduje o tym, jaką dokładnie czynność ma prawo dokonać w jego imieniu pełnomocnik. Zakres prokury zaś został wskazany wprost przez ustawodawcę, w tym samym nie może zostać on zmieniony przez przedsiębiorcę.
Formalności związane z udzieleniem prokury
Po udzieleniu odpowiedzi na pytanie, co to jest prokura, możemy zastanowić się jakie formalności należy spełnić, aby ustanowić prokurenta. W tym kontekście należy jeszcze raz podkreślić, że z prokury może skorzystać jedynie przedsiębiorca wpisany do odpowiedniego rejestru. Wykluczone jest więc jej ustanawianie przez prowadzącego – na podstawie możliwości wprowadzonych na mocy ustawy Prawo przedsiębiorców – nierejestrowaną działalność gospodarczą.
Prokura musi zostać ustanowiona w formie pisemnej. Natomiast prokurentem może być jedynie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. W tym kontekście kluczową kwestią jest ukończenie przez przyszłego prokurenta osiemnastu lat oraz brak po jego stronie jakichkolwiek ograniczeń pełnej zdolności do czynności prawnych. Osoba, której przedsiębiorca udzielił prokury, musi wyrazić zgodę na jej przyjęcie. Ponadto fakt udzielenia prokury – a także jej odwołania – należy zgłosić do rejestru, do którego wpisany jest przedsiębiorca.
Zobacz także: Przewłaszczenie na zabezpieczenie a upadłość dłużnika. Omówienie
W tym kontekście trzeba także przypomnieć o rodzajach prokury, z których może skorzystać przedsiębiorca. Otóż zakres tego pełnomocnictwa może zostać ograniczony jedynie do jednego oddziału przedsiębiorcy (tzw. prokura oddziałowa). Przedsiębiorca ma także prawo zastrzec, że prokurent będzie mógł korzystać ze swoich uprawnień tylko wraz z innym prokurentem, bądź wspólnie z członkiem zarządu. Jest to często spotykane rozwiązanie wówczas, gdy udzielający prokury chce zachować pełną kontrolę nad działalnością osoby, której jej udzielił.
Nierzadko w obrocie występuje także prokura samoistna – odpowiedzialność prokurenta w jej przypadku jest najszersza – która polega na tym, że umocowany ma prawo działać w imieniu przedsiębiorcy bez żadnych ograniczeń. To, jaką prokurent samoistny ponosi odpowiedzialność, zależy przede wszystkim od tego, jakie dokładnie czynności przedsięwziął w imieniu mocodawcy. Nie zmienia to faktu, że z punktu widzenia tytułowego pytania kluczowy problem brzmi: czy prokurent, bez względu na to, jaki dokładnie rodzaj prokury został mu udzielony, ma prawo wnioskować o upadłość przedsiębiorcy, w którego imieniu działa?
Czy prokurent może wnioskować o upadłość?
W pierwszej kolejności należy podkreślić, że prokurent nie ma obowiązku składać wniosku o ogłoszenie upadłości reprezentowanego przez siebie przedsiębiorcy. Co więcej – w ogóle nie musi on analizować sytuacji finansowej firmy, a co za tym idzie może nawet nie wiedzieć, że znalazła się ona w stanie upadłości uprawniającej do wnioskowania o upadłość.
Polecamy również: Wierzytelność – co to jest i jakie są jej rodzaje? Odpowiadamy
Jednak to, że prokurent nie jest zobowiązany do złożenia – w odpowiednim czasie – wniosku o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy nie oznacza, że nie może on złożyć takiego wniosku. Tu zdania prawników są podzielone, choć większość z nich uznaje, że wnioskowanie o upadłość przekracza ramy, w których ma prawo działać prokurent. Na potwierdzenie tej tezy najczęściej przywołuje się brzmienie art. 1091 § 1 Kodeksu cywilnego, w którym ustawodawca wprost stanowi, że prokura odnosi się do czynności związanych z „prowadzeniem” przedsiębiorstwa, a nie jego likwidacją czy upadłością.
Czy prokurent poniesie odpowiedzialność za niezłożenie wniosku upadłościowego?
Z naszego punktu widzenia kluczowa jest kwestia ewentualnej odpowiedzialności prokurenta za niezłożenie wniosku upadłościowego. Jeżeli nie jest on zobowiązany do składania tego rodzaju wniosków, a w ogóle istnienie jego uprawnienia w tym obszarze jest wątpliwe, to wydaje się, że prokurent nie może ponieść odpowiedzialności za niezłożenie na czas wniosku o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy, w którego imieniu działa.
Dlatego wykluczone jest nakładanie na prokurenta sankcji za niezłożenie przedmiotowego wniosku, chociażby w postaci zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Za niezasadne należałoby uznać powództwa zmierzające do zasądzenia roszczeń odszkodowawczych kierowanych do prokurenta ze strony podmiotów, które zostały poszkodowane zbyt późnym złożeniem wniosku upadłościowego. Tym bardziej więc należałoby oddalić powództwa mające na celu wyegzekwowanie długów spółki od prokurenta.
Zainteresuj się: Jakie są koszty postępowania upadłościowego spółki? Lista
Odpowiedzialność prokurenta – zakończenie
Prokura jest specjalnym rodzajem pełnomocnictwa udzielanego przez przedsiębiorcę wpisanego do rejestru (CEiDG lub KRS). Obejmuje ona swym zakresem możliwość podejmowania wszystkich czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem spraw przedsiębiorstwa. Jednak w praktyce spore wątpliwości budzi pytanie, czy zakres prokury obejmuje także możliwość złożenia przez prokurenta wniosku o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy. Z pewnością prokurent nie ma takiego obowiązku, nie musi także badać czy jego mocodawca nie znalazł się w stanie niewypłacalności. Tym samym za niezłożenie wniosku upadłościowego prokurent nie ponosi odpowiedzialności.