Emitent obligacji odgrywa istotną rolę na rynku finansowym. Od ich dobrej kondycji ekonomicznej wiele zależy, nie tylko los tych, którzy zakupili ich obligacje. Stąd każdy powinien wiedzieć, co oznacza rozpoczęcie postępowania restrukturyzacyjnego emitenta obligacji.
W tym artykule dowiesz się:
- Czym są obligacje i kto może emitować obligacje?
- Jak przebiega restrukturyzacja emitenta obligacji?
- W jaki sposób ustawodawca chroni nabywców obligacji zadłużonego emitenta?
Spis treści:
- Obligacje – co to?
- Emitent – kto to jest i jaką pełni funkcję?
- Czym są obligacje przychodowe?
- Jak postępowanie restrukturyzacyjne wpływa na emitenta obligacji?
- Emitent a restrukturyzacja – podsumowanie
Obligacje stanowią popularną metodę inwestowania gotówki. Bywają także określane jako stosunkowo bezpieczny instrument inwestycyjny, pozwalający oczekiwać przynajmniej zachowania tych środków, które zostały spożytkowane na zakup obligacji. Jednak żadna inwestycja nie daje pełnej pewności bezpieczeństwa i opłacalności. Po prostu inwestycje w papiery wartościowe zawsze stanowią pewne ryzyko, na które decyduje się ten, kto je kupuje. Co można zrobić w sytuacji, gdy emitent obligacji popadnie w zadłużenie i zdecyduje się na rozpoczęcie restrukturyzacji? Odpowiedź na to pytanie ma znaczenie nie tylko dla kupującego obligację, ale praktycznie dla całego rynku finansowego. Zapraszam więc do lektury tekstu, w którym wyjaśnię te zagadnienia!
Obligacje – co to?
Obligacje w kontekście prawa restrukturyzacyjnego w Polsce to papiery wartościowe emitowane przez przedsiębiorstwo. Zobowiązują one emitenta do zwrotu określonej sumy pieniędzy w ustalonym terminie oraz do wypłaty odsetek na rzecz obligatariuszy. W przepisach Prawa restrukturyzacyjnego zawarto regulacje określające odrębne postępowanie restrukturyzacyjne wobec emitentów obligacji. Jednocześnie ustawodawca w tym akcie nie zdefiniował, o jakie dokładnie podmioty chodzi. Aby to ustalić, niezbędne jest sięgnięcie do innych źródeł prawa, zwłaszcza do ustawy o obligacjach; ustawy o obrocie instrumentami finansowymi; Kodeksu cywilnego. W pierwszej z tych ustaw znajduje się odpowiedź na pytanie: obligacje – co to? Zgodnie z jej art. 4 ust. 1 obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji, zwanego dalej “obligatariuszem”, i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Ponadto przez obligacje emitowane w serii rozumie się obligacje reprezentujące prawa majątkowe podzielone na określoną liczbę równych jednostek.
Zobacz także: Czym są giełdy online?
Emitent – kto to jest i jaką pełni funkcję?
Emitent obligacji może działać w różnorodny status prawny, ale do otwarcia wobec niego postępowania restrukturyzacyjnego konieczne jest posiadanie zdolności restrukturyzacyjnej. Standardowo wiąże się z faktem prowadzenia działalności gospodarczej. Dlatego postępowanie restrukturyzacyjne może zostać, przeprowadzić emitent obligacji, który jest:
- osobą prawną prowadzącą działalność gospodarczą lub utworzoną wyłącznie w celu przeprowadzenia emisji obligacji;
- osobą prawną upoważnioną do emisji obligacji na podstawie odrębnych ustaw;
- spółką komandytowo-akcyjną;
- spółdzielczą kasą oszczędnościowo-kredytową lub Krajową Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową;
- podmiotem emitującym obligacje przychodowe (pod pewnymi warunkami).
Natomiast z postępowania restrukturyzacyjnego nie mogą skorzystać gminy, powiaty oraz województwa, które są emitentem obligacji, a także określone przez ustawodawcę instytucje finansowe. Spośród katalogu, kto może emitować obligacje jedynie jednostki samorządu terytorialnego, wyłączone są spod możliwości skorzystania z restrukturyzacji. Oczywiście restrukturyzacją nie można również objąć Narodowego Banku Polskiego oraz Skarbu Państwa, uprawnionych do emisji obligacji na mocy specjalnych przepisów.
Czym są obligacje przychodowe?
Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy o obligacjach, emitent ma prawo emitować obligacje, które dają obligatariuszom możliwość zaspokojenia ich roszczeń z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami emitenta. To uprzywilejowane prawo do zaspokojenia roszczeń może dotyczyć całości lub części przychodów albo całości, lub części majątku przedsięwzięć, które zostały w pełni lub częściowo sfinansowane ze środków pozyskanych z emisji tych obligacji. Alternatywnie, obligacje mogą również uprawniać obligatariuszy do pierwszeństwa zaspokojenia roszczeń z całości. Ponadto też części przychodów pochodzących z innych przedsięwzięć, które zostały określone przez emitenta.
Kto może być emitentem obligacji
Emitentami obligacji przychodowych mogą być podmioty, które mają zdolność prawną do emisji tego rodzaju papierów wartościowych i które prowadzą działalność gospodarczą związaną z realizacją określonych przedsięwzięć generujących przychody. Do takich podmiotów zalicza się przede wszystkim:
- jednostka samorządu terytorialnego lub związek tych jednostek;
- Bank Gospodarstwa Krajowego;
- Polski Fundusz Rozwoju;
- spółka zależna utworzona na podstawie ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o systemie instytucji rozwoju;
- spółka akcyjna albo spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, w której Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego lub związek jednostek samorządu terytorialnego posiadają same, lub wspólnie z inną jednostką samorządu terytorialnego, lub innym związkiem tych jednostek akcje albo udziały w liczbie, która zapewnia im więcej niż 50% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu lub zgromadzeniu wspólników, o ile głównym przedmiotem działalności spółki jest zaspokajanie potrzeb społeczności lokalnych lub wykonywanie zadań z zakresu użyteczności publicznej;
- spółka akcyjna albo spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, której głównym przedmiotem działalności jest wykonywanie zadań z zakresu użyteczności publicznej na podstawie umowy zawartej ze Skarbem Państwa, jednostką samorządu terytorialnego lub związkiem tych jednostek, o ile umowa została zawarta na okres co najmniej równy okresowi zapadalności obligacji;
- spółka akcyjna, która na podstawie upoważnienia ustawowego lub koncesji albo zezwolenia będzie wykonywać zadania z zakresu użyteczności publicznej, albo świadczyć usługi w zakresie transportu lub komunikacji oraz utrzymania i rozwoju infrastruktury komunikacyjnej, lub transportowej co najmniej przez okres równy okresowi zapadalności obligacji;
- spółka, z którą zawarto umowę o budowę i eksploatację albo wyłącznie eksploatację autostrady płatnej (po spełnieniu dodatkowych warunków).
Dowiedz się więcej: Giełda długów – co to jest i jak działa?
Jak postępowanie restrukturyzacyjne wpływa na emitenta obligacji?
Emitent obligacji, wobec którego rozpoczęto postępowanie restrukturyzacyjne, znajduje się w podobnym położeniu, jak inni restrukturyzowani dłużnicy. Tego rodzaju procedura wiąże się jednak z pewnymi specyficznymi rozwiązaniami. W tym kontekście warto wiedzieć, że:
- wobec emitenta obligacji nie prowadzi się postępowania o zatwierdzenie układu, z wyjątkiem układu częściowego, jeżeli układem częściowym nie są objęte wierzytelności z tytułu emisji obligacji;
- do reprezentowania praw obligatariuszy sąd ustanawia kuratora;
- obligatariusze mogą działać w postępowaniu restrukturyzacyjnym również osobiście lub przez pełnomocnika, jeżeli zostali dopuszczeni do udziału w postępowaniu przez sędziego-komisarza. Sędzia-komisarz dopuszcza obligatariuszy do udziału w postępowaniu po wykazaniu, że przysługują im prawa z obligacji;
- jeżeli dla zabezpieczenia praw z obligacji ustanowiono hipotekę na majątku emitenta, prawa i obowiązki obligatariuszy zabezpieczonych hipoteką w postępowaniu restrukturyzacyjnym wykonuje administrator hipoteki;
- przy zawieraniu układu kurator głosuje sumą wierzytelności obligatariuszy objętych układem.
Emitent a restrukturyzacja – podsumowanie
Obligacje to papiery wartościowe, do których emisji uprawnione są podmioty wskazane przez ustawodawcę. Większość z nich ma zdolność restrukturyzacyjną, co oznacza, iż w przypadku, gdy znajdą się w stanie niewypłacalności lub zagrożenia niewypłacalnością, mogą skorzystać z postępowań unormowanych w Prawie restrukturyzacyjnym. Aczkolwiek restrukturyzacja emitenta obligacji następuje w ramach postępowania, które nieco odbiega od standardowego postępowania restrukturyzacyjnego. Co do zasady emitent obligacji nie może zostać objęty postępowaniem o zatwierdzenie układu, a jednym z ważniejszych założeń restrukturyzacji emitenta jest ochrona nabywców obligacji.
