Rachunek escrow – klucz do bezpiecznych transakcji firmowych

Co prawda rachunek escrow nie jest najpopularniejszym środkiem zabezpieczenia transakcji handlowych, ale z pewnością stanowi rozwiązanie, które warto wziąć pod uwagę – zwłaszcza gdy kontrahenci dopiero rozpoczynają swoją współpracę lub dokonują niestandardowej transakcji. 

Dzięki lekturze poniższego tekstu dowiesz się przede wszystkim:

• Czym jest rachunek escrow;
• Kiedy warto go założyć;
• W jaki sposób można utworzyć konto escrow.

Spis treści:

1. Co to jest rachunek escrow i jak działa?
2. Zalety korzystania z rachunku escrow w transakcjach firmowych
3. Jakie są zastosowania rachunku escrow w praktyce?
4. Jak założyć i zarządzać rachunkiem escrow?
5. Podsumowanie i rekomendacje: bezpieczeństwo i transparentność w transakcjach – rola rachunku escrow

Prowadząc własną działalność gospodarczą, trzeba zadbać o bezpieczeństwo – i to w jego różnych wymiarach. Jednym z najistotniejszych z pewnością pozostaje bezpieczeństwo finansowe, sprowadzające się do uzyskania wysokiego stopnia prawdopodobieństwa realizacji umowy zgodnie z jej treścią. Oczywiście zabezpieczenie swoich interesów strony kontraktu mogą uzyskać na wiele różnych sposobów, ale jednym z ciekawych jest rachunek escrow. A więc co to jest rachunek powierniczy?

Co to jest rachunek escrow i jak działa?

Rachunek escrow pozwala na zminimalizowanie ryzyka nieodłącznie związanego z realizacją transakcji handlowych. Założeniem funkcjonowania tego rachunku jest przyjęcie, że środki złożone na nim przez kupującego usługi lub produkty zostaną uruchomione dopiero wtedy, kiedy obydwie strony umowy w pełni wywiążą się ze swoich obowiązków. Stąd, aby doszło do przelewu gotówki zgromadzonej na rachunku powierniczym, niezbędne jest dostarczenie do banku dokumentów potwierdzających prawidłową realizacją umowy. Może to być, przykładowo, faktura VAT lub rachunek. 

W ofercie banków rachunki escrow bywają nazywane różnorodnie. Niekiedy jest to określenie wspólnie stosowane – co niestety bywa mylące – dla różnych rodzajów rachunków. Najczęściej w tej grupie wyróżnia się:

• rachunek zastrzeżony;
• rachunek powierniczy.

Zgodnie z art. 59 Prawa bankowego na rachunku powierniczym mogą być gromadzone wyłącznie środki pieniężne powierzone posiadaczowi rachunku – na podstawie odrębnej umowy – przez osobę trzecią. Ponadto:

• stronami umowy rachunku powierniczego są bank i posiadacz rachunku (powiernik);
• umowa określa warunki, jakie powinny być spełnione, aby środki pieniężne osób trzecich wpłacone na rachunek mogły być wypłacone posiadaczowi rachunku lub aby jego dyspozycje w zakresie wykorzystania tych środków mogły być zrealizowane;
• rachunek powierniczy jest prowadzony w sposób umożliwiający w każdym czasie identyfikację osób trzecich, które wpłaciły środki pieniężne na ten rachunek, oraz obliczenie ich udziału w kwocie zgromadzonej na rachunku powierniczym.

Zalety korzystania z rachunku escrow w transakcjach firmowych

W klasycznym ujęciu rachunek escrow to właśnie rachunek powierniczy. Stosownie do przepisów Prawa bankowego:

• w razie wszczęcia postępowania egzekucyjnego przeciwko posiadaczowi rachunku powierniczego – środki znajdujące się na rachunku nie podlegają zajęciu;
•  w razie ogłoszenia upadłości posiadacza rachunku powierniczego – środki pieniężne znajdujące się na tym rachunku podlegają wyłączeniu z masy upadłości;
• w przypadku śmierci posiadacza rachunku powierniczego zgromadzone na tym rachunku kwoty nie wchodzą do spadku po posiadaczu rachunku.

To właśnie szeroko pojęte zabezpieczenie przed egzekucją stanowi najważniejszą korzyść, jaka wiąże się z produktem typu rachunek escrow. Do tego oczywiście należy dołożyć zabezpieczenie transakcji handlowych. Jednocześnie warto pamiętać, że wskazany tu rodzaj rachunku bankowego nie jest zarezerwowany jedynie dla przedsiębiorców. Mają prawo z niego korzystać również podmioty nieprowadzące własnej działalności gospodarczej. 

Zobacz więcej: Zabezpieczenie majątkowe – co to jest?

Jakie są zastosowania rachunku escrow w praktyce?

Z praktycznego punktu widzenia rachunek escrow cieszy się największym zainteresowaniem, gdy:

• strony transakcji nie przeprowadzały wcześniej pomiędzy sobą rozliczeń handlowych bądź ich transakcja ma charakter nietypowy;
• istnieje konieczność silnego zabezpieczenia zgromadzonych środków przed egzekucją;
• kontraktujący chcą zwiększyć swoją wiarygodność finansową;
• przedmiotem transakcji mają być produkty o dużej wartości, trudno dostępne na rynku;
• strony transakcji potrzebują zabezpieczenia, ale chcą uniknąć konieczności przeprowadzania oceny zdolności kredytowej.

Kredyty typu escrow nie są limitowane jedynie do jakiejś ściśle ustalonej grupy klientów, ale przeważnie korzystają z nich przedstawiciele sektora małych i średnich przedsiębiorstw, zajmujący się m.in. dostawą dóbr luksusowych, budową domów i mieszkań, specjalizujących się w podwykonawstwie budowlanym czy w działalności handlowej. 

Konto escrow jest również użytecznym narzędziem przy sprzedaży firmy. Wówczas sięgnięcie po to rozwiązania jest tym istotniejsze, im wyższa jest wartość sprzedawanego przedsiębiorstwa. Przy takich uwarunkowaniach rzadko kiedy można spodziewać się zapłaty całości ceny przy spisywaniu kontraktu, a płatność bywa rozłożona nawet na wiele rat. Z tych względów zabezpieczenie transakcji sprzedaży przedsiębiorstwa pozostaje szczególnie istotnym problemem. Jak więc założyć konto escrow?

Zobacz także: Sprzedaż firmy – jakie obowiązki należy dopełnić?

Jak założyć i zarządzać rachunkiem escrow?

Konto escrow zakłada się na podstawie umowy zawieranej pomiędzy bankiem a stronami transakcji handlowej. W umowie tej należy przede wszystkim ustalić warunki, jakie strony transakcji będą musiały spełnić, aby bank uruchomił środki zgromadzone na rachunku. 

Rachunek escrow może zostać utworzony tak, jak inne typy rachunków bankowych. W związku z tym niezbędne formalności załatwia się:

• w sposób tradycyjny, a więc w czasie wizyty w oddziale banku, podczas rozmowy z doradcą dedykowanym obsłudze omawianych rachunków;
• za pośrednictwem Internetu. Aczkolwiek nie zawsze jest to najlepsze rozwiązanie, zwłaszcza gdy strony chcą negocjować indywidualną treść umowy kredytowej. Wówczas niezbędna może się okazać wizyta w placówce banku.

Podsumowanie i rekomendacje: bezpieczeństwo i transparentność w transakcjach – rola rachunku escrow

Rachunek escrow stanowi jeden ze sposobów zabezpieczania transakcji. Jego wykorzystanie polega na tym, że strony – przeważnie kupujący towary lub usługi – przelewają na konto escrow umówioną sumę pieniędzy, natomiast bank wypłaca ją, dopiero gdy transakcja zostanie w całości zrealizowana. Wskazany rodzaj rachunku zabezpiecza także zgromadzone na nim środki przed egzekucją komorniczą oraz przed objęciem ich postępowaniem upadłościowym lub restrukturyzacyjnym. Tym samym rachunek escrow pozostaje szerokim i wielowymiarowym środkiem zabezpieczenia. Ponadto banki przeważnie są otwarte na indywidualnie negocjowanie umów będących podstawą prowadzenia tego rachunku. To z kolei pozwala stronom na nadanie im kształtu jak najlepiej odpowiadającego ich potrzebom. 

Źródła:

• Art. 59. Pr. bankowe