Ustawodawca zdecydował się na utworzenie publikatora, w którym będą zamieszczane informacje o najczęściej spotykanych kategoriach dłużników. Jego nazwa to Krajowy Rejestr Zadłużonych. Co należy wiedzieć o jego funkcjonowaniu? Wyjaśnia ekspert zawodowo zajmujący się sprawami dotyczącymi zadłużenia.
Spis treści
- Krajowy Rejestr Zadłużonych – sposób na cyfryzację oddłużenia
- Krajowy Rejestr Zadłużonych – najważniejsze informacje dotyczące nowego rejestru
- Krajowy Rejestr Zadłużonych a restrukturyzacja i upadłość
- Krajowy Rejestr Zadłużonych – od kiedy zacznie działać?
- Jak Krajowy Rejestr Zadłużonych wpłynie na uczestników restrukturyzacji i upadłości?
- Krajowy Rejestr Zadłużonych a inne kategorie zadłużenia
- Podstawy zamieszczania danych w Krajowym Rejestrze Zadłużonych
- Zakończenie – najważniejsze informacje o Krajowym Rejestrze Zadłużonych
Posiadanie rzetelnych informacji jest podstawą nawiązywania korzystnych stosunków biznesowych. Właściwe dane mają nie mniejsze znaczenie przy dochodzeniu należności – także w trybie Prawa restrukturyzacyjnego oraz Prawa upadłościowego. Dotychczas tego rodzaju informacje były rozproszone, a niejednokrotnie – trudno dostępne. Sytuacja ta ma ulec zmianie już 1 grudnia br., gdy wejdzie w życie ustawa powołująca Krajowy Rejestr Zadłużonych. Co należy wiedzieć o nowym rejestrze?
Krajowy Rejestr Zadłużonych – sposób na cyfryzację oddłużenia
Krajowy Rejestr Zadłużonych jest systemem teleinformatycznym, będący jawnym rejestrem prowadzonym przez Ministra Sprawiedliwości, w którym zamieszcza się informacje o dłużnikach. Za pomocą tego systemu prowadzi się także szereg procedur zmierzających do oddłużenia i grupowego dochodzenia swoich praw przez wierzycieli. Za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, o którym tu mowa, w postępowaniu restrukturyzacyjnym oraz w postępowaniu upadłościowym pisma procesowe są składane właściwie wyłącznie w sposób cyfrowy. W ten sam sposób otrzymują je uczestnicy samej procedury. Krajowy Rejestr Zadłużonych pozwala także na uzyskanie elektronicznego poświadczenia odpisu dokumentu.
Co prawda ustawodawca w przepisach Prawa upadłościowego oraz Prawa restrukturyzacyjnego przewidział wyjątkowe sytuacje, w których pismo może zostać wniesione w sposób tradycyjny, jednak wówczas pracownik biura podawczego sądu musi dokonać wprowadzenia takiego pisma do Krajowego Rejestru Zadłużonych.
Wnoszący ma także możliwość złożyć swoje oświadczenia pracownikowi biura podawczego sądu. Po zgłoszeniu się do takiego biura, pracownik zweryfikuje tożsamość danej osoby za pomocą jej dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość, następnie przyjmie od zainteresowanego oświadczenie. Oczywiście oświadczenie podlega wydrukowaniu, a po jego podpisaniu przez składającego, pracownik biura podawczego sądu wprowadzi je do systemu obsługującego Krajowy Rejestr Zadłużonych.
W każdym razie Krajowy Rejestr Zadłużonych stanowi bardzo ważny krok na drodze do pełnej cyfryzacji usług publicznych. Z technicznego punktu widzenia system ten jest zbliżony do innych systemów, co jest jasne dla każdego obsługującego postępowanie sądowe. Zresztą również zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego szereg spraw można załatwiać właśnie online. Z praktycznego punktu widzenia technika pisma procesowego wnoszonego w sposób cyfrowy jest nieco inna, choć jego treść pozostaje taka sama, jak przy zastosowaniu tradycyjnych metod komunikowania się z sądem. Choć składając dokumenty sporządzone w sposób elektroniczny, warto zabezpieczyć je przed dostępem do ich treści przez osoby postronne czy tym bardziej możliwością dokonywania przez nie zmian w samej treści dokumentu.
Krajowy Rejestr Zadłużonych – najważniejsze informacje dotyczące nowego rejestru
Stosownie do ustawy z dnia 6 grudnia 2018 roku w Krajowym Rejestrze Zadłużonych zamieszcza się informacje o:
- podmiotach, wobec których są albo były prowadzone postępowania restrukturyzacyjne, postępowanie upadłościowe lub wtórne postępowanie upadłościowe, zakończone prawomocnym orzeczeniem zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, w przedmiocie uznania orzeczenia o wszczęciu zagranicznego postępowania upadłościowego;
- wspólnikach osobowych spółek handlowych, którzy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem, jeżeli ogłoszono upadłość spółki, wszczęto wtórne postępowanie upadłościowe wobec spółki lub oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości spółki z powodu braku majątku wystarczającego na pokrycie kosztów postępowania bądź obciążenia tego majątku ograniczonym prawem rzeczowym (np. hipoteką);
- podmiotach, wobec których umorzono postępowanie egzekucyjne – prowadzone przez komorników sądowych, a także podmioty publiczne – z powodu niemożliwości uzyskania z egzekucji sumy wystarczającej na pokrycie jej kosztów;
- dłużnikach alimentacyjnych zalegających z płatnościami tego rodzaju świadczeń przez okres dłuższy niż trzy miesiące.
Wobec powyższego bez wątpienia można stwierdzić, że Krajowy Rejestr Zadłużonych będzie stanowił najważniejszy spośród rejestrów dotyczących dłużników. W tym podmiotów niewypłacalnych bądź zagrożonych niewypłacalnością. Rejestr ten ma również pełnić funkcję podstawowego publikatora, w którym będą zamieszczane ogłoszenia wymagane przez Prawo restrukturyzacyjne oraz Prawo upadłościowe. Będzie to więc jedno z ważniejszych źródeł wiedzy o wszczęciu i przebiegu postępowań uregulowanych w tych ustawach.
Przeczytaj też: „Firma w restrukturyzacji” – kiedy stosuje się to oznaczenie?
Krajowy Rejestr Zadłużonych a restrukturyzacja i upadłość
Ustawa o Krajowym Rejestrze Zadłużonych stanowi, że w polskich warunkach przedmiotowy Rejestr będzie stanowił tzw. rejestr upadłości. W sensie, jaki temu pojęciu nadaje prawodawstwo unijne. Już z tego względu jasne jest, że to właśnie Krajowy Rejestr Zadłużonych stanie się podstawowym publikatorem postanowień i innych czynności, jakie podlegają obwieszczeniu w ramach postępowania restrukturyzacyjnego i upadłościowego. Tym samym – oczywiście we wskazanym tu zakresie – zastąpi Monitor Sądowy i Gospodarczy.
Warto przy tej okazji wspomnieć, że – stosownie do aktualnego brzmienia Prawa upadłościowego i Prawa restrukturyzacyjnego – zawsze, gdy w ustawach tych jest mowa o „Rejestrze”, należy przez to rozumieć Krajowy Rejestr Zadłużonych. Nie ma wątpliwości, że skoncentrowanie informacji dotyczących postępowań insolwencyjnych w jednym publikatorze – i to odnoszącym się do szerokiego kręgu dłużników – zdecydowanie ułatwi prowadzenie samych postępowań, a także zorientowanie się przez uczestników obrotu w sytuacji innych podmiotów biorących w nim udział.
Krajowy Rejestr Zadłużonych – od kiedy zacznie działać?
Krajowy Rejestr Zadłużonych – ustawa regulująca jego działanie została opublikowana już w 2018 roku – ma szanse zrewolucjonizować różnego rodzaju procedury zmierzające do egzekucji wierzytelności. Ostatecznie – po wielu perturbacjach – przepisy wspomnianej na wstępie ustawy o Rejestrze wejdą w życie 1 grudnia br. Co spowodowało tak długi okres vacatio legis?
Przyczyny przenoszenia daty wejścia w życie przedmiotowych regulacji były zróżnicowane. W pierwszym okresie chodziło przede wszystkim o opóźnienia przy budowie systemu informatycznego, który ma obsługiwać Rejestr Zadłużonych. Opóźnienia te w końcu nałożyły się na czas pandemii, przez co ustawodawca uznał – biorąc pod uwagę niespotykaną skalę trudności wynikających z tej sytuacji – że nie jest to optymalny czas na wdrażanie tego rodzaju systemu. Ten – oczywiście przedstawiony w niezwykle skrótowy sposób – proces ostatecznie doprowadził do tego, że Krajowy Rejestr Zadłużonych zacznie funkcjonować od 1 grudnia br.
Jak Krajowy Rejestr Zadłużonych wpłynie na uczestników restrukturyzacji i upadłości?
Analizując skutki, jakie wejście w życie ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych pociągnie dla uczestników restrukturyzacji i upadłości, trzeba zwrócić uwagę przede wszystkim na poprawę pozycji wierzycieli, którzy – oczywiście pod warunkiem zaznajamiania się z wpisami zamieszczanymi w Rejestrze odnośnie do ich dłużników – zyskają możliwość szybkiego dowiedzenia się o zainicjowaniu restrukturyzacji i upadłości w stosunku do interesujących ich podmiotów.
To z kolei ma niebagatelne znaczenie przede wszystkim z punktu widzenia możliwości podjęcia obrony swoich praw. W końcu ustawodawstwo odnoszące się do postępowań restrukturyzacyjnych oraz upadłości wymaga od wierzycieli, którzy chcą odzyskać swoje należności, zajęcia aktywnej postawy w toczącym się postępowaniu. Z oczywistych względów nie sposób sprostać tym wymaganiom, nie mając stosownej wiedzy o ich przebiegu. Tytułem przykładu można by tu wymienić chociażby takie czynności podejmowane przez wierzycieli, jak:
- zgłoszenie przysługującej mu wierzytelności;
- wzięcie udziału w zgromadzeniu wierzycieli;
- ustalenie wpływu restrukturyzacji lub upadłości na postępowanie egzekucyjne.
Bez względu na okoliczności właściwie każdy wierzyciel i dłużnik powinien na bieżąco kontrolować wpisy zamieszczane w Krajowym Rejestrze Zadłużonych odnośnie interesujących go podmiotów i spraw. W przeciwnym razie naraża się na ryzyko przegapienia ważnych dla siebie informacji, realnie wpływających na możliwość podjęcia ochrony swoich praw.
Polecamy także: Zastępstwo procesowe – co to jest i jakie są jego koszty?
Krajowy Rejestr Zadłużonych a inne kategorie zadłużenia
W Krajowym Rejestrze Zadłużonych – co jasno wynika już z samego brzmienia ustawy regulującej zasady funkcjonowania tego rejestru – będzie zamieszczany w istocie szeroki katalog informacji dotyczących różnego rodzaju dłużników. Z praktycznego punktu widzenia warto podkreślić tu przede wszystkim dane odnoszące się do osób, na które nałożono ograniczenia w możliwości prowadzenia działalności gospodarczej, oraz do dłużników alimentacyjnych.
W pierwszym przypadku zapoznanie się z takimi informacjami może mieć kluczowe znaczenie zwłaszcza dla potencjalnych kontrahentów osoby prowadzącej biznes wbrew zakazom. Natomiast zamieszczenie w Krajowym Rejestrze Zadłużonych danych osób nieregulujących należności alimentacyjnych może doprowadzić do zwiększenia ściągalności takich zaległości. Niestety, nadal – pomimo zabiegów ustawodawcy – trudno uznać jej poziom za zadowalający.
Podstawy zamieszczania danych w Krajowym Rejestrze Zadłużonych
Tryb umieszczania danych w Krajowym Rejestrze Zadłużonych będzie uzależniony przede wszystkim od tego, na jakiej podstawie będą one publikowane. W przypadku restrukturyzacji i upadłości najczęściej będzie się to działo na mocy decyzji – sądowych oraz pozasądowych – organów tychże postępowań. W przypadku zaś pozostałych kategorii dłużników lista uprawnionych do dokonania wpisu podmiotów obejmuje m.in. sądy, komorników, Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, dyrektorów oddziałów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych czy naczelników urzędów skarbowych.
Zakończenie – najważniejsze informacje o Krajowym Rejestrze Zadłużonych
Omawiany Rejestr Zadłużonych zacznie funkcjonować 1 grudnia br. Od tego dnia właściwie wszyscy zainteresowani będą mogli sprawdzić w Internecie informacje o większości dłużników. W tym przede wszystkim o podmiotach, w stosunku do których toczy się lub toczono postępowania restrukturyzacyjne i upadłościowe. Krajowy Rejestr Zadłużonych będzie pełnił także funkcję publikatora dla dokonywania obwieszczeń przewidzianych przez ustawodawcę w toku tych procedur. Z tych względów utworzenie – i prawidłowe funkcjonowanie – Rejestru będzie mieć istotne znaczenie właściwie dla wszystkich dłużników i wierzycieli. Kilkanaście miesięcy, jakie upłynęły od uruchomienia Krajowego Rejestru Zadłużonych pozwala na wyciągnięcie pierwszych wniosków z jego stosowania. Pomimo pewnych trudności – zwłaszcza technicznych, które niestety zawsze towarzyszą wprowadzaniu w Polsce systemów mających zapewnić cyfryzację usług publicznych – spełnił on pokładane w nim nadzieje, stając się jednym z najważniejszych rejestrów dla wszystkich dłużników i wierzycieli. Choć nadal wymaga udoskonaleń, rozbudowy o nowe funkcjonalności oraz zapewnienia sprawnego działania. Pozostaje więc mieć nadzieję na dalsze udoskonalanie Krajowego Rejestru Zadłużonych.
