Kredyt konsumencki to – mówiąc w uproszczeniu – kredyt udzielony konsumentowi. Charakteryzuje się on wysokim poziomem ochrony kredytobiorcy i dodatkowymi obowiązkami kredytodawcy. Jeżeli się on z nich nie wywiąże, to konsument powinien podjąć odpowiednie działania. Czym więc jest kredyt konsumencki? Na to pytanie odpowie radca prawny.
Spis treści:
- Kredyt konsumencki – definicja
- Obowiązki informacyjne kredytodawcy udzielającego kredytu konsumenckiego
- Co musi zawierać umowa o kredyt konsumencki?
- Sankcja za niewypełnienie obowiązków przez bank
- Kredyt konsumencki – najważniejsze informacje
Kredyty i pożyczki stały się codziennością w obrocie gospodarczym. Jednak nie zawsze są to bezpieczne instrumenty, a nieostrożne korzystanie z nich może doprowadzić do bardzo poważnych problemów. Ciekawym przykładem są tu kredyty konsumenckie. Czym one są? Na to pytanie powinni sobie odpowiedzieć właściwie wszyscy, nawet jeżeli obecnie nie korzystają z tego rodzaju kredytów.
Kredyt konsumencki – definicja
Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim przez kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Warto pamiętać, że na gruncie przedmiotowej ustawy termin „konsument” rozumie się tak samo, jako w Kodeksie cywilnym.
Kredyt konsumencki to także umowa o kredyt niezabezpieczony hipoteką, który jest przeznaczony na remont domu albo lokalu mieszkalnego, w tym w wysokości większej niż 255 550 zł. Dlatego to, do jakiej kwoty kredyt konsumencki może zostać udzielony, zależy od okoliczności konkretnego przypadku. Choć granicę 255 550 zł należy traktować, jako najczęściej spotykaną.
Wśród przykładów kredytu konsumenckiego ustawodawca wymienił:
- umowę pożyczki;
- umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego;
- umowę o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego, jeżeli konsument jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z odroczeniem spełnienia świadczenia;
- umowę o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia;
- umowę o kredyt odnawialny.
Jednocześnie należy pamiętać, że za umowę o kredyt konsumencki nie uważa się umów dotyczących odroczenia terminu spełnienia świadczenia niepieniężnego, którego przedmiotem jest stałe lub sukcesywne świadczenie usług lub dostaw towarów tego samego rodzaju, jeżeli konsument jest zobowiązany do zapłaty za spełnione świadczenie lub dostawę towaru w ustalonych odstępach czasu w trakcie obowiązywania umowy. Najważniejsze cechy, jakie ma kredyt konsumencki, sprowadzają się do przyznania kredytobiorcy specjalnej ochrony, charakterystycznej dla obrotu pomiędzy przedsiębiorcami a konsumentami. W praktyce przekłada się to wiele dodatkowych obowiązków kredytodawcy.
Obowiązki informacyjne kredytodawcy udzielającego kredytu konsumenckiego
Ustawa o kredycie konsumenckim pozwala nie tylko na ustalenie, co to jest kredyt konsumencki, ale również na wskazanie formalności, jakich należy przestrzegać przy zawieraniu umowy o taki kredyt. Przede wszystkim należy tu podkreślić tzw. obowiązek informacyjny. Zgodnie ze wskazaną ustawą kredytodawca lub pośrednik kredytowy w reklamach dotyczących kredytu konsumenckiego zawierających dane dotyczące kosztu kredytu konsumenckiego, w szczególności stopę oprocentowania, podaje konsumentowi w sposób jednoznaczny, zrozumiały i widoczny:
- stopę oprocentowania kredytu łącznie z informacją o tym, czy jest to stopa stała, zmienna czy też zastosowanie mają obydwie te stopy. Informacje te podaje się wraz z wyodrębnieniem opłat uwzględnianych w całkowitym koszcie kredytu;
- całkowitą kwotę kredytu;
- rzeczywistą roczną stopę oprocentowania.
Dodatkowo kredytodawca lub pośrednik kredytowy niekiedy musi podać konsumentowi:
- czas obowiązywania umowy;
- całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta oraz wysokość rat;
- cenę towaru lub usługi oraz kwotę wszystkich zaliczek w przypadku umowy o kredyt przewidującej odroczenie płatności.
Ustawodawca przesądził, że informacje te muszą zostać podane konsumentowi w sposób co najmniej tak samo widoczny, czytelny i słyszalny jak dane dotyczące kosztu kredytu konsumenckiego.
Przeczytaj także: Restrukturyzacja kredytu – co to jest i jak działa?
Co musi zawierać umowa o kredyt konsumencki?
Kredyt konsumencki – ustawa jest to jednoznaczna – może zostać udzielony jedynie na podstawie pisemnej umowy. Umowa o kredyt konsumencki musi zawierać m.in.:
- imię, nazwisko i adres konsumenta oraz imię, nazwisko (nazwę) i adres (siedzibę) oraz adres do doręczeń elektronicznych wpisany do bazy adresów elektronicznych kredytodawcy i pośrednika kredytowego;
- rodzaj kredytu;
- czas obowiązywania umowy;
- całkowitą kwotę kredytu;
- terminy i sposób wypłaty kredytu;
- stopę oprocentowania kredytu, warunki stosowania tej stopy, a także okresy, warunki i procedury zmiany stopy oprocentowania;
- informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki.
Sankcja za niewypełnienie obowiązków przez bank
Kredyt konsumencki – co to jest, udało nam się już wyjaśnić – nigdy nie może prowadzić do naruszenia interesów konsumenta. Gdyby do tego doszło, to kredytodawca powinien bronić swoich praw, chociażby wykazując abuzywność klauzul umownych, a w konsekwencji ich nieważność. To zaś może doprowadzić nawet do stwierdzenia nieważności całości kontraktu. Jednak nie jest to jedyne rozwiązanie, na mocy którego konsument może bronić swoich praw w stosunku do kredytodawcy.
Niezwykle użytecznym narzędziem jest tu tzw. sankcja kredytu darmowego. Polega ona na tym, że kredytobiorca zwraca kredytodawcy jedynie pożyczony kapitał, bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie. Skorzystanie z sankcji kredytu darmowego możliwe jest wówczas, gdy bank naruszy obowiązki nałożone na niego w związku z udzielaniem kredytu konsumenckiego.
Sięgnięcie po sankcję kredytu darmowego zawsze otwiera problem określenia terminu spłaty kapitału. Zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim, jeżeli kredytodawca w umowie nie określił zasad i terminów spłaty kredytu, konsument zwraca kredyt w równych ratach, płatnych co miesiąc, od dnia zawarcia umowy. Gdyby zaś w umowie o tego rodzaju kredyt zabrakło jedynie terminu spłaty, a były określone jej zasady, to stosuje się następujące terminy:
- pięcioletni – w przypadku kredytów konsumenckich do wysokości 80 000 zł;
- dziesięcioletni – w przypadku kredytów konsumenckich powyżej 80 000 zł.
Przeczytaj także: Sankcja kredytu darmowego (SKD) – kiedy ma zastosowanie?
Kredyt konsumencki – najważniejsze informacje
Kredyt konsumencki charakteryzuje się przede wszystkim wyższym poziomem ochrony, jaki ustawodawca przewiduje dla kredytobiorcy, czyli osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Z ochrony tej w pewnych okolicznościach korzystają także przedsiębiorcy. Mowa tu o sytuacjach, gdy zawierają kredyt niezwiązany z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą. Założenia te przekładają się na szereg dodatkowych obowiązków kredytodawców. Muszą oni m.in. w wyczerpujący i zrozumiały sposób informować konsumenta o wszystkich warunkach umowy, w tym zwłaszcza o kosztach kredytu. Jeżeli kredytodawca nie wypełni tych obowiązków, to konsument powinien ubiegać się o swoje prawa. Może on m.in. sięgnąć po sankcję kredytu darmowego, dzięki której konsument może zwrócić sam pożyczony kapitał, bez żadnych dodatkowych kosztów.
