Odpowiedź na pytanie, co to jest WIBOR, powinien poznać właściwie każdy kredytobiorca. Zawodowy prawnik wyjaśni, w jaki sposób zrozumieć ten wskaźnik oraz jak zostanie on zmieniony, a właściwie zupełnie zastąpiony. O czym więc warto pamiętać, zastanawiając się nad znaczeniem WIBOR-u?
Spis treści:
- Co to jest WIBOR? Jak rozumieć ten wskaźnik?
- Banki uczestniczące w obliczaniu stawki WIBOR i ich rola w tym procesie
- Jakie są rodzaje WIBOR?
- WIBOR – co to znaczy?
- WIRON a WIBOR – czym jest nowy wskaźnik?
- Dlaczego WIBOR jest istotny? Krótka odpowiedź
Wartość wskaźnika WIBOR spędza sen z powiek wielu kredytobiorców, dla których WIBOR stanowi podstawę obliczania wysokości oprocentowania ich kredytów. Czym więc jest ten wskaźnik i w jaki sposób zostanie zastąpiony w najbliższych latach? Pytanie to ma kluczowe znaczenie właściwie dla całego rynku finansowego. Tym bardziej że coraz częściej – także przed sądami – kwestionuje się legalność wskaźnika WIBOR, co z kolei może otworzyć przed kredytobiorcami zupełnie nowe możliwości odzyskania swoich pieniędzy od banków.
Co to jest WIBOR? Jak rozumieć ten wskaźnik?
Odpowiedź na pytanie, co to jest WIBOR, warto rozpocząć od ustalenia znaczenia tego skrótu. Otóż WIBOR to mówiąc innymi słowy Warsaw Interbank Offered Rate. Stawka WIBOR – ujmując problem w pewnym uproszczeniu – oznacza oprocentowanie pożyczek na rynku międzybankowym. Wskaźnik ten odnosi się więc do w dużej mierze jedynie teoretycznych, transakcji gotówkowych, jakie przeprowadzają pomiędzy sobą banki.
Wskaźnik WIBOR jest obliczany, jako średnia arytmetyczna, wartości podanych przez największe spośród działających w Polsce banków – przy czym nie uwzględnia się tu wartości skrajnych, a więc największych i najmniejszych. Jednak w przypadkach, gdy swoje dane przekaże 6-7 banków biorących udział w wyznaczaniu WIBOR-u żadna z wartości nie podlega odrzuceniu.
WIBOR jest wyznaczany prawie we wszystkie dni robocze, według stanu na godzinę 11:00 lub 17:00, w zależności od dokładnego rodzaju tej stawki. Warto podkreślić, że procedura obliczania tego wskaźnika nazywa się flixingiem WIBOR. Merytoryczny nadzór nad flixingiem sprawuje Komitet Nadzorczy GPW Benchmark S.A. – czyli Komitet Nadzorczy podmiotu będącego obecnie odpowiedzialnym za obliczanie stawki WIBOR.
Oczywiście stawka WIBOR nie jest jedyną stawką referencyjną. Wśród innych, podobnych wskaźników warto wyróżnić LIBOR obliczany dla rynku międzybankowego w Londynie oraz EURIBOR kalkulowany dla strefy euro.
Banki uczestniczące w obliczaniu stawki WIBOR i ich rola w tym procesie
Aktualny WIBOR oblicza się biorąc pod uwagę dane przekazywane przez następujące banki:
- Bank Gospodarstwa Krajowego;
- Bank BNP Paribas Polska S.A.;
- Bank Handlowy w Warszawie S.A.;
- Bank Millenium S.A.;
- Deutsche Bank Polska S.A.;
- Bank Polska Kasa Opieki S.A.;
- ING Bank Śląski S.A.;
- MBank S.A.;
- Santander Bank Polska S.A.;
- Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A.
Banki biorące udział we flixingu WIBOR nie mają możliwości dowolnego ustalania swoich stawek, które zgłaszają w ramach wyznaczania stawki WIBOR. Otóż zgodnie z zasadami wskazanej tu procedury propozycje banków muszą mieścić się pomiędzy stopą lombardową a stopą depozytową ustalaną – w ramach definiowania wysokości stóp procentowych – przez Radę Polityki Pieniężnej Narodowego Banku Polskiego. Tu z kolei – o czym przekonaliśmy się zwłaszcza w roku 2022, gdy znacząco podnoszono wysokość stóp procentowych – spore znaczenie mają dane makroekonomiczne, w tym przede wszystkim inflacja.
Przeczytaj także: Czym jest BIK i jak sprawdzić zadłużenie w BIK? Odpowiadamy!
Jakie są rodzaje WIBOR?
To, ile wynosi WIBOR, zależy także od dokładnego rodzaju tego wskaźnika. Otóż wyróżnia się – w odniesieniu do długości czasu, na jaki banki deklarują sobie pożyczkę środków – m.in.:
- WIBOR ON – określany na okres mniejszy, niż jeden dzień;
- WIBOR TN – kalkulowany na czas jednego dnia ;
- WIBOR SW – odnoszący się do depozytu tygodniowego;
- WIBOR 2W – definiowany przy założeniu pożyczki dwutygodniowym;
- WIBOR 1M – obliczany, jako założenie pożyczki na okres jednego miesiąca;
- WIBOR 3M – definiowany w odniesieniu do pożyczki trzymiesięcznej;
- WIBOR 6M – obliczany przy założeniu pożyczki na okres sześciu miesięcy;
- WIBOR 12 M – ustalany w odniesieniu do pożyczek dwunastomiesięcznych.
Warsaw Interbank Offered Rate jest swego rodzaju barometrem sytuacji na krajowym rynku finansowym, branym pod uwagę przez wszystkich analityków oraz przez zdecydowaną większość kredytobiorców. Tym samym WIBOR to jeden z najważniejszych wskaźników dla całego rynku kredytowego. Co to znaczy?
WIBOR – co to znaczy?
Wynika to z faktu, że stawka WIBOR jest wykorzystywana do kalkulowania wysokości oprocentowania zarówno kredytów hipotecznych, jak i detalicznych. Drugim ze składników branych pod uwagę przy tych obliczeniach jest wysokość stóp procentowych ustalanych przez Radę Polityki Pieniężnej Narodowego Banku Polskiego. Tym samym na oprocentowanie kredytów bankowych składają się elementy „rynkowe” oraz kształtowane przez organy państwowe.
Jednak w kwestii wskaźnika WIBOR należy pamiętać o tym, że:
- Wysokość WIBOR-u podlega ciągłym zmianom, w zależności od dokładnego rodzaju tego wskaźnika.
- W rzeczywistości banki nie pożyczają między sobą środków pieniężnych. Tym samym WIBOR nie odnosi się do faktycznych transakcji. Jest to jeden z powodów, dla których wskaźnik ten ma zostać zlikwidowany.
Przeczytaj także: Sankcja kredytu darmowego (SKD) – kiedy ma zastosowanie?
WIRON a WIBOR – czym jest nowy wskaźnik?
Całkowita zmiana WIBOR ma nastąpić od 2025 roku, jednak już teraz nowy wskaźnik może być stosowany przez banki. Mowa tu o WIRON – a więc Warsaw Interest Rate Overnight. W praktyce wskaźnik ten jest tożsamy ze znanym już nad Wisłą wskaźnikiem WIRD (Warszawski Indeks Rynku Depozytowego). Wskaźnik ten kalkuluje się, jako średnią stopę procentową ważoną wolumenem transakcji. Tym samym WIRD odnosi się do transakcji faktycznie zachodzących na rynku, co z kolei pozwala postawić tezę, że w dużo większym stopniu odpowiada on sytuacji na rynku finansowym. Tym samym wskaźnik ten wydaje się mieć dużo bardziej obiektywny charakter niż WIBOR.
WIRD obliczany jest na podstawie danych przesyłanych przez dziewięć banków. Przekazują one informacje o transakcjach zawartych poprzedniego dnia. Wartość wskaźnika publikowana jest w dni robocze o godz. 12:15. Analizując to, w jaki sposób dotychczas kształtował się wskaźnik WIRD można powiedzieć, że:
- wskaźnik ten również jest uzależniony od aktualnej sytuacji makroekonomicznej, w tym zwłaszcza od poziomu inflacji,
- poziom WIRD wzrasta wolnej niż WIBOR,
- z drugiej jednak strony należy spodziewać się, że w przypadku osiągnięcia przez WIRD wysokiego poziomu jego powrót do wartości korzystniejszych dla kredytobiorców będzie następował wolniej.
Zgodnie z harmonogramem zastępowania WIBOR-u przez WIRD w latach 2023-2024 wskaźnik ten powinien pojawić się w ofertach banków, tak aby od 1 stycznia 2025 WIBOR w ogóle nie był już używany. Do tego czasu trzeba będzie zmienić umowy kredytowe przewidujące zastosowanie wskaźnika WIBOR. Jednak nadal WIBOR może być stosowany równolegle z WIRD. W aktualnej sytuacji gospodarczej decyzja o ewentualnym przejściu przez kredytobiorcę na WIRD powinna zostać poprzedzona pogłębionymi analizami, pozwalającymi oszacować ryzyka związane z tą zmianą.
Od czego zależy to, ile trwa spis inwentarza przez komornika?
Stawka WIBOR jest brana pod uwagę przy obliczaniu oprocentowania sporej części kredytów. Ustala się ją na podstawie danych przekazanych przez największe banki. Chodzi tutaj o deklarację, po jakim oprocentowaniu banki są w stanie pożyczyć sobie pieniądze. Stawka te jest obliczana prawie w każdy dzień roboczy, jednak niedługo zostanie zastąpiona przez WIRD (WIRON), odnoszący się do rzeczywistych transakcji zachodzących na rynku. Oznacza to konieczność dokonania zmian we wszystkich umowach kredytowych, w których wykorzystuje się stawkę WIBOR. Zmiany te będą musiały zostać wprowadzone do 1 stycznia 2025 roku, ale już teraz wskaźnik WIBOR może być zastępowany przez WIRD. Warto przeanalizować tę możliwość – zwłaszcza w perspektywie jej opłacalności.
