Między umową o pracę a umową zlecenia zachodzą bardzo poważne różnice, które niestety nie zawsze są dobrze artykułowane w praktyce. Wynika to z faktu, że nierzadko podpisanie umowy zlecenia służy ukryciu stosunku pracy. Warto znać podstawowe różnice dotyczące obu dokumentów, aby wiedzieć, na co zwracać uwagę.
Z poniższego tekstu dowiesz się m.in.:
- Czym charakteryzuje się umowa o pracę, a czym umowa zlecenia?
- Czy można w prosty sposób zastąpić stosunek pracy zleceniem?
- O czym pamiętać podpisując umowę o pracę lub umowę zlecenia?
Spis treści:
- Umowa zlecenie a umowa o pracę – kluczowe różnice
- Umowa zlecenie – co musisz wiedzieć?
- Umowa o pracę – co musisz wiedzieć?
- Jak wybrać między umową o pracę a umową zlecenie?
- Podsumowanie i rekomendacje
Umowa o pracę powinna być standardową metodą zatrudniania pracowników. Zdarza się jednak, że pracodawcy wolą jej unikać i proponują swojej nowej załodze zawarcie umowy zlecenia. W dużej mierze wiąże się to z wysokimi kosztami zatrudnienia. Jednak, czy jest to legalne? Jak rozróżnić umowę zlecenia od umowy o pracę? Zapraszam do lektury poniższego tekstu, w którym wszystko wyjaśnię!
Umowa zlecenie a umowa o pracę – kluczowe różnice
Aby poprawnie zgłębić temat i zrozumieć, na czym polega umowa o pracę a umowa zlecenie, należy najpierw zaznajomić się z najważniejszymi przepisami prawa. W kwestii sposobu zatrudniania kandydatów na nowe stanowiska najważniejsze są dwie ustawy: Kodeks pracy oraz Kodeks cywilnych. To w nich ustawodawca zdefiniował to, czym jest umowa o pracę i umowa zlecenie oraz uregulował najważniejsze zagadnienia związane z zawieraniem, wykonywaniem i rozwiązywaniem każdej z tych umów.
Zgodnie z art. 22 § 1 Kodeksu pracy, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.
Najważniejszą cechą wyróżniającą umowę o pracę jest swego rodzaju podporządkowanie pracownika pracodawcy, przejawiające się np. koniecznością wykonywania poleceń zatrudniającego oraz działaniem na jego rzecz i ryzyko.
Natomiast zgodnie z art. 734 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę zlecenia, osoba przyjmująca konkretne zamówienie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Przepisy dotyczące zlecenia stosuje się również do nieuregulowanych wprost przez ustawodawcę umów o świadczenie usług. Dlatego praca na umowę zlecenie często jest wykorzystywana jako alternatywa dla standardowej umowy o pracę.
Zgłębienie tematu i ustalenie, jaka powinna być umowa zlecenie a umowa o pracę, nie jest prostym zadaniem. Zwłaszcza że często zlecenie jest wykorzystywane przez pracodawców po to, aby uniknąć konieczności ponoszenia wysokich kosztów zatrudnienia. Badając czy mamy do czynienia z umową zlecenia, czy też z umową o pracę, trzeba zwracać uwagę na kwestię wspomnianego powyżej podporządkowania. Co jeszcze jest istotne i na co warto zwracać uwagę?
Zobacz również: Wniosek o układ ratalny ZUS – jakie przygotować dokumenty?
Umowa zlecenie – co musisz wiedzieć?
Do najważniejszych cech umowy zlecenia można zaliczyć następujące elementy:
- umowa zalecenia może zostać zawarta w każdej dopuszczalnej prawem formie, aczkolwiek najczęściej stosowanym i najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest skorzystanie co najmniej z formy pisemnej;
- za realizację umowy zlecenia należy się wynagrodzenie;
- każda umowa zlecenia oraz umowa o świadczenie usług jest odrębnym tytułem do ubezpieczenia emerytalnego i rentowych. Tym samym od umów tych należy opłacać określone w przepisach składki na ZUS;
- dwie umowy o pracę u jednego pracodawcy mogą zostać zawarte, o ile każda z nich dotyczy innego rodzaju czynności i zakresu obowiązków.
- fundusz pracy od umowy zlecenia nie jest opłacany, chyba że dany podmiot zatrudnia również na podstawie umowy o pracę.
Umowa o pracę – co musisz wiedzieć?
Jeżeli zostały spełnione warunki określone w art. 22 § 1 Kodeksu pracy, to zawsze mamy do czynienia z umową o pracę. Natomiast praca na umowę zlecenie jest możliwa nawet wtedy, gdy strony zatytułują łączący ich kontrakt jako umowę o pracę. W praktyce są to jednak niezwykle rzadkie przypadki.
Ponadto warto podkreślić, że umowa o pracę może zostać zawarta:
- na okres próbny, tj. na okres 1 miesiąca w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy; 2 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy. Każdy z tych okresów można jeden raz wydłużyć – gdy jest to uzasadnione rodzajem pracy – ale na czas nie dłuższy niż 1 miesiąc;
- na czas określony – zasadniczo okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech.
- na czas nieokreślony.
Zobacz także: Opłaty od pozwu – wszystko, co musisz wiedzieć
Zgodnie z Kodeksem pracy umowa o pracę powinna określać m.in.:
- strony umowy;
- rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy;
- rodzaj pracy;
- wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia;
- wymiar czasu pracy;
- w przypadku umowy o pracę na okres próbny czas jej trwania lub dzień jej zakończenia oraz, gdy strony tak uzgodnią, postanowienie o przedłużeniu umowy o czas urlopu, a także o czas innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli wystąpią takie nieobecności,
- w przypadku umowy o pracę na czas określony – czas jej trwania lub dzień jej zakończenia.
Jak wybrać między umową o pracę a umową zlecenie?
Umowa o pracę a umowa zlecenie – obecnie te kontrakty różnią się przede wszystkim poziomem zabezpieczenia praw zatrudnionego. Umowę zlecenia o wiele łatwiej rozwiązać niż umowę o pracę. Poza tym ze zleceniem nie wiążą się np. ograniczenia dotyczące zawierania umów na czas określony bądź na okres próbny. Z tego punktu widzenia umowa o pracę jest znacznie wygodniejsza dla każdego pracownika.
Natomiast umowa zlecenie przeważnie wiąże się z wyższym wynagrodzeniem „na rękę” niż realizacja takiego samego zakresu obowiązków w ramach umowy o pracę. Wynika to z prostego faktu: składki na ZUS w przypadku zlecenia są niższe niż dla umów o pracę.
Decydując się na podpisanie umowy zlecenia zamiast umowy o pracę, można spodziewać się, że za cenę wyższego wynagrodzenia pracownik utraci znaczną część ochrony wynikającej z Kodeksu pracy. Nie wolno przy tym zapominać, że decyzja dotycząca kwestii: umowa o pracę a umowa zlecenie, nie leży jedynie w gestii stron. Jeżeli dany stosunek pracy spełnia przesłanki z definicji stosunku pracy, zawsze mamy do czynienia z umową o pracę.
Podsumowanie i rekomendacje
Umowa o pracę wyróżnia się przede wszystkim podporządkowaniem pracownika pracodawcy i wykonywaniem przez niego umówionych obowiązków na rzecz i ryzyko zatrudniającego. Umowa zlecenie jest to o wiele mniej sformalizowana. Przyjmujący zlecenie samodzielnie realizuje określone czynności na rzecz dającego zlecenie. Jednocześnie z umową zlecenia nie wiąże się szereg różnego rodzaju gwarancji chroniących pracownika, np. przed zwolnieniem. Nie wolno zapominać, że to, czy mamy do czynienia z umową zlecenia, czy też z umową o pracę zależy od treści umowy, a nie od jej tytułu. Przeważnie decydując się na zlecenie w miejsce kontraktu o pracę, przyjmujący zlecenie godzi się na mniejszy zakres ochrony w zamian za wyższe wynagrodzenie. Jednak decyzje w tym zakresie zawsze należy podejmować ostrożnie.
