Umorzenie długu zawsze jest możliwe – wymaga jednak podjęcia stosownej decyzji przez wierzyciela. Co więc zrobić, aby je uzyskać? Kto i w jakich okolicznościach może się o nie ubiegać? Wyjaśnia prawnik.
Spis treści:
- Kiedy możliwe jest umorzenie długu?
- Jak napisać wniosek o umorzenie długu?
- Umorzenie długu w upadłości konsumenckiej
- Przygotowanie wniosku o umorzenie długu: o tym nie wolno zapomnieć
Na każdym dłużniku ciąży obowiązek realizacji długu. Jednak wierzyciel zawsze ma prawo zwolnić go z tego obowiązku. Przeważnie tego rodzaju decyzja wierzyciela jest wynikiem wniosku złożonego przez samego dłużnika, w którym ten po prostu prosi o umorzenie długu. W jaki sposób sporządzić taki wniosek? Odpowiedź na to pytanie powinni znać wszyscy dłużnicy. A zwłaszcza ci, którzy obecnie – chociażby z powodu trudnej sytuacji gospodarczej – borykają się z problemami ze spłatą zobowiązań.
Kiedy możliwe jest umorzenie długu?
Umorzenie długu zawsze stanowi wolną decyzję wierzyciela. Co prawda istnieje możliwość, aby doszło do takiego umorzenia przykładowo w ramach upadłości konsumenckiej. Jednak zasadą jest swego rodzaju dysponowanie zadłużeniem przez wierzyciela. Zgodnie z prawem każdej umowy należy dotrzymać. W związku z tym dłużnik i wierzyciel muszą zachować się zgodnie z jej treścią. Przede wszystkim podejmując działania lub zaniechanie będące przedmiotem zobowiązania.
W klasycznej sytuacji dłużnik ma obowiązek spełnić świadczenie, wierzyciel zaś musi je przyjąć. To więc, co jest obowiązkiem dłużnika stanowi jednocześnie uprawnienie wierzyciela. Warto pamiętać, że w zobowiązaniach wzajemnych każda z jego stron jest dla siebie zarówno dłużnikiem, jak i wierzycielem – co dodatkowo komplikuje umorzenie długu. Ponadto źródłem zobowiązania mogą być również inne zdarzenia, niż zawarcie umowy, przykładowo czyny niedozwolone.
Pod jakimi warunkami można umorzyć dług?
W każdym razie kluczową kwestią dla zrozumienia, kiedy możliwe jest umorzenie długu jest przyjęcie, że wierzyciel ma prawo domagać się od dłużnika określonego działania lub zaniechania (np. zapłaty sumy pieniędzy). Skoro jest to jego prawo to może, ale nie musi z niego korzystać. Właśnie dlatego wierzyciel może zdecydować o umorzeniu zadłużenia, oświadczając, że dłużnik po prostu nie musi go realizować. Prawem wierzyciela jest zarówno złożenie oświadczenia o całkowitym, jak i o jedynie częściowym umorzeniu długu. W podjęciu każdej z tych decyzji ma on właściwie dowolność. Jest ona przejawem jego dobrej woli, a nie obowiązku.
W praktyce najczęściej umorzenie następuje w odpowiedzi na wniosek dłużnika. Niejednokrotnie składany jeszcze za nim wierzyciel podejmie działania zmierzające do przymusowej egzekucji zadłużenia. Może się jednak zdarzyć, że umorzenie zadłużenia przyjmie postać faktycznej rezygnacji z dochodzenia swoich roszczeń przez wierzyciela. Wówczas nie dochodzi do umorzenia, ale może dojść do przedawnienia, po upływie którego wierzyciel nie będzie mógł przeprowadzić postępowania egzekucyjnego. Bez wątpienia umorzenie długu – wniosek w tej sprawie właśnie dlatego jest tak opłacalny – stanowi najlepsze rozwiązania dla dłużnika.
Jak napisać wniosek o umorzenie długu?
Przepisy prawa nie przewidują jakiś specjalnie wymagań dotyczących wniosku o umorzenie długu. Oznacza to, że tego rodzaju pismo może mieć mniej lub bardziej formalny charakter. To jak napisać pismo o umorzenie długu zależy od okoliczności konkretnego przypadku. Zawsze, gdy ubiegamy się o umorzenie długów o charakterze publicznoprawnym – a więc chociażby wobec ZUS czy Urzędu Skarbowego – należy przestrzegać rygorów formalnych, zwłaszcza wykazując, z jakich powodów uregulowanie długów nie jest możliwe. Co prawda wzór pisma o umorzenie długu może przybrać różne postaci, to właściwie każdy taki dokument powinien składać się z:
- oznaczenia dłużnika i wierzyciela – poprzez wskazanie ich imion i nazwisk/nazw, numeru PESEL bądź we właściwym rejestrze (zwłaszcza w Krajowym Rejestrze Sądowym), miejsca zamieszkania/siedziby;
- jednoznacznego wskazania, o jaki dokładnie dług chodzi. Może to nastąpić chociażby przez odwołanie się do umowy podpisanej określonego dnia bądź rachunku czy faktury, które nie zostały opłacone;
- jasno określonej prośby o umorzenie długu;
- uzasadnienia przyczyn, ze względu na którą dłużnik nie jest w stanie spełnić zobowiązania. Przeważnie dłużnicy odwołują się do swojej sytuacji finansowej, braku oszczędności, utraty pracy czy konieczności przeznaczenia posiadanych środków na zaspokojenie swoich potrzeb lub osób pozostających na ich utrzymaniu;
- załączników potwierdzających treść wniosku.
Trzeba pamiętać, że prośba o umorzenie długu może zostać skierowana nie tylko w stosunku do zobowiązań o charakterze pieniężnym. Każdy dług może zostać umorzony przez wierzyciela, stąd nie ma przeszkód, aby zwrócić się o podjęcie przez niego takiej decyzji także w przypadku zobowiązań o charakterze niepieniężnym. Wówczas jednak pismo o umorzenie długu musi zostać dostosowane do charakteru zobowiązania.
Umorzenie długu może nastąpić także w czasie trwania postępowania sądowego pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem. Także w tym przypadku podstawą umorzenia jest złożenie przez wierzyciela stosownego oświadczenia, które wywołuje także skutek procesowy, prowadząc do zakończenia postępowania. Wobec tego odpowiedź na pytanie, jak napisać podanie o umorzenie długu – wzór powinien zostać dostosowany do sytuacji dłużnika – musi uwzględniać te okoliczności.
Umorzenie zobowiązań w upadłości konsumenckiej
Warto podkreślić, że wniosek o umorzenie długu może zostać złożony także w ramach postępowania upadłościowego prowadzonego wobec konsumenta. Zgodnie z Prawem upadłościowym sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. Jest to wyjątkowe rozwiązanie. Można z niego skorzystać tylko wówczas, gdy nie ma najmniejszych szans na to, że dłużnik będzie w stanie uregulować swoje zobowiązania. Natomiast, gdy takie szanse istnieją ustawodawca dopuszcza warunkowe umorzenie zobowiązań.
Ustawa Prawo upadłościowe stanowi, że jeżeli niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli wynikająca z osobistej sytuacji upadłego nie ma charakteru trwałego, sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli pod warunkiem, że w terminie pięciu lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli upadły ani żaden z wierzycieli nie złoży wniosku o ustalenie planu spłaty wierzycieli.
W takich okolicznościach okres pięciolecia stanowi swego rodzaju czas próby. Jego zadaniem jest zbadanie czy dłużnik nie odzyskał możliwości regulowania swoich zobowiązań. Jeżeli jednak w tym czasie nie zostanie złożony wniosek o ustalenie planu spłaty wierzycieli, to zobowiązania upadłego konsumenta zostaną umorzone z mocy samego prawa. To z kolei wywołuje dokładnie takie same skutki, jakby do umorzenia zadłużenia doszło na podstawie prośby dłużnika skierowanej do wierzyciela. Jednocześnie skorzystanie z omawianych tu mechanizmów powoduje m.in. ograniczenie dłużnika w możliwości swobodnego dysponowania swoim majątkiem. Nie może on np. dokonywać czynności prawnych zmierzających do pogorszenia jego sytuacji majątkowej.
Przygotowanie wniosku o umorzenie długu: o tym nie wolno zapomnieć!
Każdy dłużnik ma prawo skierować do swojego wierzyciela wniosek o umorzenie długu, aczkolwiek jego uwzględnienie stanowi wyraz wyłącznej woli wierzyciela – a więc może, choć nie musi on tego czynić. Zawsze warto odpowiednio przygotować wniosek o umorzenie długu, nadając mu formę oficjalnego pisma, w którym przede wszystkim jasno wskazuje się, jaki dług jest objęty prośbą. Dobrym rozwiązaniem jest także podanie okoliczności, ze względu na które dłużnik nie jest w stanie wywiązać się ze swojego zobowiązania. Do umorzenia – częściowego lub całkowitego – długu może dojść także w ramach upadłości konsumenckiej. Tu jednak zawsze jest to rozwiązanie wyjątkowe.
