Syndyk a komornik – wiele osób zadaje sobie pytanie, jakie różnice zachodzą pomiędzy tymi funkcjami. W praktyce jest to niezwykle istotna kwestia właściwie dla każdego dłużnika i wierzyciela, stąd warto bliżej przeanalizować to zagadnienie. W poniższym tekście czyni to specjalista od spraw upadłościowych i egzekucyjnych.
Spis treści:
- Syndyk a komornik – fundamentalna różnica
- Uprawnienia syndyka masy upadłości
- Uprawnienia komornika
- Relacja pomiędzy postępowaniem upadłościowym a egzekucyjnym
- Komornik a syndyk: najważniejsze informacje
Kiedy dłużnik nie wypełnia swoich obowiązków wierzyciel może żądać ich przymusowej realizacji. Standardową procedurą wykorzystywaną w tym celu jest postępowanie egzekucyjne, prowadzone przez komornika sądowego.
Jednak niekiedy możliwe jest ogłoszenie upadłości dłużnika i zainicjowanie tym samym postępowania upadłościowego, w którym jednym z głównych organów jest syndyk masy upadłości. Jaka więc zachodzi różnica pomiędzy komornikiem a syndykiem i co ona oznacza dla dłużników oraz wierzycieli? Na to pytanie odpowiem w prezentowanym artykule.
Syndyk a komornik – fundamentalna różnica
Zawsze analizując temat zależności, które skrótowo można by określić hasłem syndyk a komornik należy rozpocząć od przypomnienia, że funkcje te występują w innego rodzaju postępowaniach. Syndyk masy upadłości jest pozasądowym organem postępowania upadłościowego. Przejmuje on zarząd nad majątkiem upadłego dłużnika, który wszedł w skład masy upadłości. Natomiast komornik sądowy jest organem postępowania egzekucyjnego, prowadzonego przeciwko dłużnikowi w myśl przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.
Co prawda zarówno postępowanie upadłościowe, jak i egzekucyjne co do zasady służy przede wszystkim odzyskaniu przez wierzycieli należności od dłużnika. Jednak cel te osiągany jest w różny sposób. W przypadku upadłości mamy do czynienia z grupowym dochodzeniem wierzytelności w procedurze, której fundamentalnym elementem jest utrata przez dłużnika posiadającego zdolność upadłościową. A więc w pierwszym rzędzie przez przedsiębiorcę – prawa zarządu swoim majątkiem. Następnie majątek ten jest likwidowany, a pozyskane w ten sposób środki przeznacza się na spłatę wierzycieli.
Natomiast postępowanie egzekucyjne prowadzi się w sposób indywidualny i toczy się ono na linii wierzyciel-dłużnik. Co prawda nie oznacza to, iż nie może dojść do zbiegu kilku różnych postępowań egzekucyjnych – jak w rzeczywistości często ma to miejsce. Jednak nigdy nie jest to procedura zbiorowego dochodzenia należności. Jeżeli więc zastanawiamy się, czym różni się syndyk od komornika to w pierwszej kolejności należy zauważyć, że są to po prostu organy innych procedur.
Uprawnienia syndyka masy upadłości
Do najważniejszych uprawnień syndyka masy upadłości – stosownie do przepisów Prawa upadłościowego – zalicza się:
- zarząd majątkiem upadłego;
- poinformowanie wierzycieli dłużnika o ogłoszeniu jego upadłości;
- dokonanie spisu inwentarza oraz oszacowania wartości masy upadłości;
- sporządzenie listy wierzytelności;
- opracowanie planu likwidacji masy upadłości;
- likwidacja (sprzedaż) majątku upadłego;
- wszczynanie postępowań sądowych dotyczących masy upadłości.
Syndyk masy upadłości jest powoływany przez sąd w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości. Jednocześnie swoje czynności wykonuje pod nadzorem sędziego-komisarza, który ma prawo na bieżąco kontrolować poprawność działań syndyka. Natomiast po zakończeniu likwidacji majątku upadłego syndyk składa sprawozdanie z wszystkich wykonanych przez siebie czynności. Sporządza także sprawozdanie rachunkowe oraz końcowe. Dokumenty te składa się do sędziego-komisarza.
Uprawnienia komornika
Kiedy analizujemy temat „syndyk a komornik”na pierwszy rzut oka widać, że różnice pomiędzy nimi są bardzo poważne. Aktywizacja komornika wiąże się z rozpoczęciem postępowania egzekucyjnego. A to z kolei następuje na podstawie wniosku złożonego przez wierzyciela i dołączenie do niego tytułu wykonawczego przeciwko dłużnikowi.
W ramach prowadzonej egzekucji komornik może:
- zająć rachunki bankowe należącego do dłużnika;
- oszacować majątek należący do dłużnika i sporządzić spis inwentarza;
- przejąć odpowiednią część wynagrodzenia na pracę osiąganego przez dłużnika;
- zlicytować majątek ruchomy pozostający we własności dłużnika (za wyjątkiem m.in. rzeczy codziennego użytku);
- sprzedać nieruchomości należące do dłużnika, np. jego dom, mieszkanie lub działki gruntu;
- skorzystać ze środków przymusu oraz wsparcia policji.
Każdy komornik sądowy jest funkcjonariuszem publicznym działającym przy sądzie rejonowym, którego obszar właściwości jest określony przez tzw. rewir komorniczy. Jednocześnie sąd rejonowy sprawuje kontrolę nad działalnością komorników. To właśnie do tego sądu można składać np. skargę na czynność komornika.
Komornik a syndyk: najważniejsze informacje
Tak, jak już zostało wspomniane w praktyce może dojść do „skrzyżowania się” kilku postępowań egzekucyjnych. Podobnie nierzadko zdarzają się analogiczne sytuacje pomiędzy postępowaniem upadłościowym a egzekucyjnym. To z kolei otwiera pytanie: kto ma pierwszeństwo – syndyk czy komornik? Kwestię tę rozwiązuje się w następujący sposób:
- postępowanie egzekucyjne skierowane do majątku wchodzącego w skład masy upadłości, wszczęte przed dniem ogłoszenia upadłości, ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem ogłoszenia upadłości. Postępowanie to umarza się z mocy prawa po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości;
- sumy uzyskane w zawieszonym postępowaniu egzekucyjnym, a jeszcze niewydane, przelewa się do masy upadłości po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości;
- sumy uzyskane ze sprzedaży w postępowaniu egzekucyjnym składników majątkowych obciążonych rzeczowo traktuje się w postępowaniu upadłościowym jak sumy uzyskane z likwidacji obciążonych rzeczowo składników masy upadłości;
- po dniu ogłoszenia upadłości niedopuszczalne jest skierowanie egzekucji do majątku wchodzącego w skład masy upadłości oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu lub zarządzenia zabezpieczenia na majątku upadłego, z wyjątkiem zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych oraz roszczeń o rentę z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci oraz o zamianę uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę.
Tym samym – mówiąc w pewnym skrócie i uproszczeniu – syndyk ma pierwszeństwo przed komornikiem. Po ogłoszeniu upadłości nie można wszczynać nowych postępowań egzekucyjnych. Natomiast wierzyciele mający zamiar odzyskać swoje należności powinni wziąć udział w toczącej się procedurze upadłościowej. Jednocześnie sumy, które zostały uzyskane przez komornika a jeszcze niewydane – czyli nieprzekazane wierzycielom – podlegają przelaniu do masy upadłości. Trzeba przy tym pamiętać, że od wskazanych tu zasad istnieją pewne wyjątki, co z kolei wyklucza ich automatyczne stosowanie.
Komornik a syndyk: najważniejsze informacje
Syndyk jest pozasądowym organem postępowania upadłościowego, którego głównym zadaniem jest sprawowanie pieczy nad masą upadłości oraz jej likwidacja – czyli sprzedaż składników majątkowych wchodzących w jej skład. Z tak pozyskanych sum pokrywa się należności wierzycieli. Stąd od prawidłowej działalności syndyka w dużej mierze zależy powodzenie postępowania upadłościowego – czyli procedury zbiorowego dochodzenia praw przez wierzycieli. Natomiast komornik prowadzi postępowanie egzekucyjne, które pojedynczy wierzyciel wszczyna przeciwko dłużnikowi.
Komornik ma prawo podjąć szereg działań zmierzających do przymusowej egzekucji świadczenia, np. sprzedaż majątku dłużnika, zajęcie jego rachunków bankowych czy wynagrodzenia za pracę. Zawsze jednak, jeżeli po wszczęciu egzekucji zostanie ogłoszona upadłość dłużnika podlega ona zawieszeniu, a niekiedy nawet umorzeniu. Przeważnie sumy uzyskane w postępowaniu egzekucyjnym, które nie zostały jeszcze wydane przelewa się do masy upadłości.