Sądowy nakaz zapłaty nie zawsze otwiera możliwość prowadzenia egzekucji komorniczej. W realiach konkretnej sprawy może okazać się, że uległ on przedawnieniu. Co powinien zrobić wówczas dłużnik? Kilka cennych wskazówek przekaże radca prawny zajmujący się sprawami egzekucyjnymi.
Spis treści:
- Sądowy nakaz zapłaty – co to?
- Sądowy nakaz zapłaty a przedawnienie
- Jakie kroki można podjąć wobec przedawnionego nakazu zapłaty
- Sądowy nakaz zapłaty – to już wiesz
Postępowanie egzekucyjne stanowi ściśle określoną procedurę, której podstawy i przebieg zostały uregulowane przez ustawodawcę. Przeważnie do rozpoczęcia egzekucji komorniczej niezbędny jest tytuł wykonawczy, którym może stać się np. sądowy nakaz zapłaty. Jednak samo uzyskanie takiego dokumentu nie przesądza o dopuszczalności wszczęcia i prowadzenia postępowania egzekucyjnego. To z kolei otwiera dłużnikowi szerokie możliwości ochrony swoich praw. Jedną z nich jest wykazanie przedawnienia się tytułu egzekucyjnego bądź roszczenia, co do którego został on wydany. Co warto wiedzieć o tych mechanizmach? Wyjaśni je zawodowy prawnik.
Dowiedz się więcej: Wakacje kredytowe – co to jest i kto może z nich skorzystać?
Sądowy nakaz zapłaty – co to?
Sądowy nakaz zapłaty stanowi odpowiedź na potrzebę uproszczenia i przyspieszenia postępowania sądowego w sprawach dotyczących roszczeń pieniężnych. Jest to narzędzie, które pozwala na szybkie dochodzenie swoich praw, ale jednocześnie obarczone jest pewnym ryzykiem. Sądowy nakaz zapłaty jest wydawany przede wszystkim wówczas, gdy powód dochodzi roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych. Jednocześnie, zgodnie z art. 4801 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego, po utracie mocy lub uchyleniu nakazu zapłaty albo w przypadku braku podstaw do jego wydania sąd rozpoznaje sprawę według przepisów ogólnych, lub w postępowaniu odrębnym właściwym dla danej sprawy, chyba że przepis szczególny przewiduje inny skutek, w szczególności umorzenie postępowania.
Nakaz zapłaty jest wydawany po przeprowadzeniu postępowania nakazowego albo postępowania upominawczego. Warto pamiętać, że postępowanie nakazowe jest uruchamiane tylko wówczas, gdy powód złoży stosowny wniosek w pozwie. Wydanie sądowego nakazu zapłaty w tym trybie jest dopuszczalne, jeżeli fakty uzasadniające dochodzone roszczenie są udowodnione dołączonym do pozwu:
- dokumentem urzędowym;
- zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem;
- wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu.
Nieco inaczej ustawodawca unormował dopuszczalność wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. Sądowy nakaz zapłaty w tym trybie wydaje się zawsze wtedy, gdy powód dochodzi roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych, chyba że według treści pozwu:
- roszczenie jest oczywiście bezzasadne;
- twierdzenia co do faktów budzą wątpliwość;
- zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego.
Sądowy nakaz zapłaty a przedawnienie
Wspólną cechą postępowań zmierzających do wydania sądowego nakazu zapłaty jest to, iż w ich trakcie sąd poprzestaje właściwie jedynie na formalnym zbadaniu dokumentów dołączonych do pozwu. Z tego względu nierzadko okazuje się, że nakaz zapłaty został wydany w sposób niezasadny. W związku z tym powinien zostać uchylony. Dlatego dłużnik kwestionujący zasadność nakazu zapłaty, powinien jak najszybciej podjąć właściwe kroki. Nigdy nie należy z nimi zwlekać, gdyż może okazać się, że komornik sądowy rozpocznie postępowanie egzekucyjne, zanim dłużnik zaskarży sądowy nakaz zapłaty.
Jedną z przyczyn uzasadniających uchylenie sądowego nakazu zapłaty jest objęcie nim przedawnionego roszczenia. Zasadniczo roszczenia, które uległy przedawnieniu nie mogą być dochodzone na drodze przymusu państwowego. Oznacza to, że po upływie terminu przedawnienia wierzyciel może liczyć jedynie na dobrą wolę dłużnika, który zechce samodzielnie spełnić świadczenie. W tym kontekście zasadne jest postawienie pytania: czy sądowy nakaz zapłaty ulega przedawnieniu? Innymi słowy, czy wierzytelność, wskazana w sądowym nakazie zapłaty, może się przedawnić?
Odpowiedź na to pytanie jest oczywiście twierdząca: roszczenia objęte sądowym nakazem zapłaty również ulegają przedawnieniu, aczkolwiek dochodzi do tego na specjalnych zasadach. Przedmiotowy nakaz zapłaty jest orzeczeniem sądu. Należy więc pamiętać, że – stosownie do art. 123 § 1 pkt 1 Kodeksu cywilnego – złożenie wniosku o jego wydanie przerywa bieg terminu przedawnienia. Termin ten zaczyna biec na nowo po zakończeniu postępowania w przedmiocie wydania nakazu zapłaty. Wówczas do obliczania, w jakim terminie przedawni się roszczenie, znajdzie zastosowanie art. 125 § 1 Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z tym przepisem roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym, albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawnia się z upływem sześciu lat. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się z upływem trzech lat.
Sprawdź też: Sposoby zabezpieczenia majątku
Jakie kroki można podjąć wobec przedawnionego nakazu zapłaty
Jeżeli w sprawie, w której doszło do wydania nakazu zapłaty, w grę wchodzi przedawnienie, dłużnik powinien podjąć właściwe kroki w celu ochrony swoich praw. Wszystko zależy od okoliczności konkretnego przypadku. Do najczęściej stosownych rozwiązań zaliczają się następujące przypadki:
- gdy nakaz zapłaty został wydany co do roszczenia, które już uległo przedawnieniu, dłużnik powinien w pierwszej kolejności skorzystać z właściwego środka zaskarżenia samego nakazu;
- kiedy przedawni się sam nakaz zapłaty, to komornik ma obowiązek odmówić wszczęcia na jego podstawie postępowania egzekucyjnego. Gdyby jednak do tego doszło, dłużnik powinien złożyć skargę na czynność komornika. Skarga ta powinna zostać w całości uznana przez samego komornika. W przeciwnym razie trafi ona do sądu, gdzie dłużnik będzie miał wszelkie możliwości wykazania niedopuszczalności prowadzenia postępowania egzekucyjnego na podstawie przedawnionego nakazu zapłaty.
W każdym razie dłużnik nigdy nie powinien zwlekać z podjęciem adekwatnych działań w celu ochrony swoich praw. Prowadzenie egzekucji przedawnionego roszczenia bądź na podstawie przedawnionego nakazu zapłaty jest niedopuszczalne, jednak odwrócenie skutków bezprawnie podjętych czynności egzekucyjnych – zwłaszcza gdy dojdzie do licytacji majątku dłużnika – może okazać się niezwykle trudne. Dlatego zdecydowanie lepiej w ogóle nie dopuszczać do takich sytuacji.
Sądowy nakaz zapłaty – to już wiesz
Sądowy nakaz zapłaty najczęściej jest wydawany w postępowaniu nakazowym lub upominawczym, po spełnieniu ściśle określonych przesłanek. Jest to orzeczenie sądu, które w stosunkowo prosty sposób otwiera drogę do przeprowadzenia egzekucji komorniczej. Celem takiego orzeczenia jest usprawnienie procesu dochodzenia roszczeń, jednocześnie zapewniając odpowiednie gwarancje dla obu stron postępowania. Znajomość zasad wydawania oraz skutków prawnych związanych z sądowym nakazem zapłaty jest niezbędna dla każdej osoby uczestniczącej w postępowaniu cywilnym. Tego rodzaju nakaz zapłaty nie może zostać wydany w stosunku do przedawnionego roszczenia. Niedopuszczalne jest także prowadzenie egzekucji po przedawnieniu się samego nakazu. Dochodzi do tego po upływie sześciu lat od jego wydania. Gdyby pomimo tych okoliczności doszło do zainicjowania egzekucji komorniczej, dłużnik powinien niezwłocznie przystąpić do ochrony swoich praw. W Kancelarii KPR może znaleźć on pełne wsparcie w prowadzeniu swojej sprawy przez doświadczonego prawnika.
