Składki na ZUS to jedno z podstawowych obciążeń publicznoprawnych spoczywających na przedsiębiorcy czy pracodawcy. Dlatego w budżecie każdej firmy kwoty przeznaczone na pokrycie tych należności zawsze zajmują niezwykle istotną pozycję. Warto jednak podkreślić, że odpłatności wobec ZUS podlegają przedawnieniu. Jeżeli przeczytasz poniższy tekst, dowiesz się przede wszystkim:
– kiedy przedawniają się składki ZUS;
– jakie reguły rządzą przedawnieniem składek ZUS;
– w jakich przypadkach składki ZUS nie podlegają przedawnieniu.
Spis treści:
- Przedawnienie składek ZUS – kiedy występuje?
- Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych – co o przedawnieniu składek ZUS?
- Kiedy zaległe składki ZUS nie ulegną przedawnieniu?
- Jakie kary może nałożyć ZUS za niepłacenie składek?
- Przedawnienie składek ZUS – to musisz wiedzieć!
Prowadząc własną działalność gospodarczą należy dobrze planować swoje wydatki, uwzględniając zwłaszcza te, które prędzej czy później trzeba będzie ponieść. Z pewnością do tej kategorii należą składki na obowiązkowe ubezpieczenia w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Wiadomo, że przedsiębiorcy i pracodawcy muszą je płacić. Jak natomiast wygląda przedawnienie składek ZUS? Okazuje się, iż tego rodzaju należności również ulegają nieważności. Poniżej wyjaśnię reguły rządzące tym procesem. Zapraszam do lektury!
Przedawnienie składek ZUS – kiedy występuje?
Na mocy art. 24 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych należności z tytułu składek ulegają nieważności po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Dlatego, aby precyzyjnie ustalić, kiedy nastąpi przedawnienie składek ZUS, najpierw trzeba ustalić dzień, w którym opłaty te stały się wymagalne. Następuje to każdorazowo w dniach zaktualizowania się obowiązku samo obliczenia i opłacenia opłat. W związku z tym zaległe składki ZUS oblicza się w sposób indywidualny, w praktyce co miesiąc.
Dodatkowo, jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2022 roku, sygn. akt II USKP 17/22 przedawnienie należności składkowych należy oceniać według stanu prawnego, który obowiązywał w dniu upływu terminu nieważności opłaty, uwzględniając zdarzenia powodujące nierozpoczęcie, zawieszenie lub przerwanie biegu tego terminu, a także podjęte działania mające wpływ na wydłużenie okresu wymagalności należności.
Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych – co o przedawnieniu składek ZUS?
W kwestii przedawnienia składek ZUS ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych zawiera jeszcze inne, istotne reguły. Należą do nich regulacje, zgodnie z którymi:
- bieg terminu przedawnienia nie zaczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu od dnia zawarcia umowy o odroczenie terminu płatności, do dnia płatności odroczonej należności z tytułu składek lub ostatniej raty;
- bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od pierwszego dnia miesiąca, w którym nastąpiło rozpoczęcie potrąceń ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych wypłacanych przez Zakład lub podjęcie pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do ostatniego dnia miesiąca, w którym zakończono potrącenia, lub do dnia postępowania egzekucyjnego;
- bieg terminu przedawnienia przerywa ogłoszenie upadłości. Po przerwaniu bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego lub jego umorzeniu;
- bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu od dnia wszczęcia przez Zakład postępowania w sprawie wydania decyzji ustalającej obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym, podstawę wymiaru składek lub obowiązek ich opłacenia na te ubezpieczenia do dnia, w którym decyzja stała się prawomocna.
Nie wolno zapominać, że nieuregulowane opłaty na ubezpieczenia społeczne generują odsetki od składek ZUS. Ich pełna wysokość musi zostać unormowana wraz z należnością główną. Osobną kwestią zaś przedawnienie. ZUS musi liczyć się również z tą ewentualnością, gdyż należności wobec Zakładu również podlegają przedawnieniu – podobnie, jak zobowiązania podatkowe czy cywilnoprawne. Kiedy więc następuje przedawnienie składek ZUS?
Przeczytaj również: Zadłużenie w ZUS – konsekwencje, które mogą spotkać Twoją firmę
Kiedy zaległe składki ZUS nie ulegną przedawnieniu?
Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych jednoznacznie stanowi, że nie ulegają przedawnieniu należności z tytułu składek zabezpieczone hipoteką lub zastawem, jednakże po upływie terminu przedawnienia opłaty te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu do wysokości zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia.
Oczywiście składki ZUS – przedawnienie jest tu niezwykle istotnym zagadnieniem – pozostają obowiązkowe m.in. na każdego pracownika czy przedsiębiorcy.
W związku z tym ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych zawiera przepisy, na mocy których Zakład ma prawo do występowania z wnioskiem o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości dłużnika zalegającego z opłatą należności z tytułu składek także wtedy, gdy wierzycielem jest państwowa jednostka organizacyjna niebędąca jednostką budżetową.
Jakie kary może nałożyć ZUS za niepłacenie składek
Niepłacenie składek ZUS zagrożone jest karą grzywny do 5000 złotych. Podlega jej ten, kto jako płatnik składek albo osoba obowiązana do działania w imieniu płatnika:
- nie dopełnia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w przewidzianym przepisami terminie;
- nie zgłasza wymaganych ustawą danych lub zgłasza nieprawdziwe dane albo udziela w tych sprawach nieprawdziwych wyjaśnień, lub odmawia ich udzielenia;
- udaremnia lub utrudnia przeprowadzenie kontroli;
- nie dopełnia obowiązku wypłacania świadczeń z ubezpieczeń społecznych i zasiłków finansowanych z budżetu państwa albo wypłaca je nienależnie;
- nie prowadzi dokumentacji związanej z obliczaniem składek oraz z wypłatą świadczeń z ubezpieczeń społecznych;
- nie dopełnia obowiązku przesyłania deklaracji rozliczeniowych oraz imiennych raportów miesięcznych w przewidzianym terminie;
- nie dopełnia obowiązku przekazywania – w odpowiedniej formie – dokumentów związanych z ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym.
Dodatkowo w razie nieopłacenia składek lub opłacenia ich w zaniżonej wysokości Zakład może wymierzyć płatnikowi dodatkową opłatę do wysokości 100% nieopłaconych składek. Aczkolwiek od decyzji w sprawie wymierzenia dodatkowej należności przysługuje odwołanie do sądu.
Sprawdź także: Kontrola skarbowa – jak przygotować firmę? Przewodnik po procedurach i wymaganiach
Przedawnienie składek ZUS – to musisz wiedzieć!
Przedawnienie składek ZUS następuje po upływie pięciu lat licząc od dnia, w którym należność stała się wymagalna. Przy czym wymagalność opłaty następuje w każdym miesiącu, w którym płatnik bądź ubezpieczony ma obowiązek ją obliczyć i uiścić na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. To z kolei oznacza, że przedawnienie składek na obowiązkowe ubezpieczenia opłacane w ZUS następuje indywidualnie, osobno dla każdej należności. Nie zmienia to faktu, że Zakład ma naprawdę szerokie możliwości odzyskania swoich zaległości finansowych od dłużników. Dlatego problemy z płatnością ZUS najlepiej rozwiązywać na bieżąco, chociażby poprzez zawarcie z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych specjalnej umowy dotyczącej zasady spłaty zaległości.
