Opłata od pozwu – ile wynosi oraz jak i kiedy ją wnieść? 

Opłata od pozwu to jedno z najważniejszych wymagań, jakie trzeba spełnić, aby sąd w ogóle zajął się sprawą. Każde postępowanie sądowe wiąże się z kosztami administracyjnymi i operacyjnymi, które muszą zostać pokryte. Dopóki nie zostanie ona w całości uregulowana, pozew nie będzie rozpatrywany.

Dlatego powinieneś wiedzieć przede wszystkim:

• Jakie są rodzaje opłat od pozwu?
• W jaki sposób obliczyć prawidłową wysokość wymaganej opłaty od pozwu?
• Co się dzieje, gdy opłata ta nie zostanie uregulowana?

Spis treści:

1. Opłata od pozwu – co to jest i jakie są jej rodzaje?
2. Wysokość opłaty od pozwu w różnych typach spraw
3. Jak i kiedy wnieść opłatę od pozwu?
4. Kompendium wiedzy o opłatach od pozwu

Aby wygrać sprawę przed sądem, trzeba pamiętać o podjęciu szeregu zróżnicowanych czynności. Określone wymagania trzeba spełnić jeszcze zanim pozew zostanie złożony w sądzie – w przeciwnym razie sąd w ogóle nie zajmie się naszą sprawą. Do tego rodzaju wymagań zalicza się obowiązek wniesienia opłaty sądowej, która stanowi jeden z podstawowych elementów tych kosztów i jest nieodzownym warunkiem rozpoczęcia procedury sądowej. Jak się z niego poprawnie wywiązać? Co się stanie, gdy opłata nie zostanie w całości uregulowana? Odpowiedzi na te pytania mają bardzo duże znaczenie praktyczne, dlatego postanowiłem się zająć ich przybliżeniem. Zapraszam do lektury!

Opłata od pozwu – co to jest i jakie są jej rodzaje?

Sprawy cywilne – a każdy pozew inicjuje właśnie tego rodzaju sprawę – są rozpoznawane tylko wówczas, gdy strony uiszczą należne opłaty. Oznacza to, że sprawy te w zdecydowanej większości przypadków po prostu nie są darmowe. Jedynym rozwiązaniem, aby uniknąć konieczności wnoszenia opłaty od pozwu jest uzyskanie zwolnienia z obowiązku ponoszenia opłat sądowych. W ramach tego rodzaju wniosku można ubiegać się również o częściowe zwolnienie z tych opłat, co z kolei stanowi ważną preferencję dla wszystkich, którzy z różnych względów nie są w stanie ponieść całości kosztów sądowych.

Warto od razu podkreślić, że ustawodawca przewidział daleko idące skutki. Zgodnie z art. 126² §1 Kodeksu postępowania cywilnego sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie została uiszczona należna opłata. Reguła jest więc bardzo prosta: dopóki opłata od pozwu nie zostanie odpowiednio uregulowana, sąd po prostu nie rozpocznie procedowania sprawy. W praktyce wyłącza to możliwość wydania orzeczenia w sprawie. Dlatego pytanie o to, ile dokładnie wynosi opłata sądowa od pozwu jest tak istotne praktycznie w każdej sprawie cywilnej. 

Zobacz także: Wniosek egzekucyjny – jak odzyskać swoją należność?

Wysokość opłaty od pozwu w różnych typach spraw

Opłata od pozwu nigdy nie może mieć dowolnej wysokości. Szczegółowe stawki czy sposoby kalkulowania tej opłaty zostały uregulowane w ustawie z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Zgodnie z przepisami tej ustawy koszty sądowe obejmują opłaty i wydatki, a obowiązek ich pokrycia spoczywa na tym, kto wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki, chyba że ustawa stanowi inaczej. Wskazana ustawa stanowi ponadto, że opłacie podlegają m.in. następujące pisma:

• pozew i pozew wzajemny;
• apelacja i zażalenie;
• skarga kasacyjna i skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia;
• sprzeciw od wyroku zaocznego;
• zarzuty od nakazu zapłaty;
• interwencja główna i uboczna.

Generalnie wyróżnia się trzy rodzaje opłat od pozwu:

• opłatę stałą, której wysokość jest z góry określona i nie podlega zmianom;
• opłatę stosunkową, zależną m.in. od wartości przedmiotu sporu;
• opłatę podstawową mającą zastosowanie do spraw, w których ustawodawca nie przewidział opłaty stałej, stosunkowej lub tymczasowej.

Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych

Po raz kolejny warto zwrócić uwagę na istotną zasadę wynikającą z ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Według jej przepisów opłata od pozwu złożonego w sprawie o prawa majątkowe zależy od wartości przedmiotu sporu. Ustawodawca przewidział tu następujące „widełki”:

• do 500 złotych – w kwocie 30 złotych;
• ponad 500 złotych do 1500 złotych – w kwocie 100 złotych;
• ponad 1500 złotych do 4000 złotych – w kwocie 200 złotych;
• ponad 4000 złotych do 7500 złotych – w kwocie 400 złotych;
• ponad 7500 złotych do 10 000 złotych – w kwocie 500 złotych;
• ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – w kwocie 750 złotych;
• ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – w kwocie 1000 złotych.

Wartości te mają zastosowanie do ustalania tego, jak kształtuje się opłata od pozwu o zapłatę. 

Niekiedy opłata od pozwu ma stałą wysokość. Przykładowo wynosi ona 600 zł w sprawach o:

• rozwód;
• separację;
• ochronę dóbr osobistych;
• ochronę innych praw niemajątkowych, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej;
• ochronę niemajątkowych praw dochodzonych w postępowaniu grupowym.

Opłata od pozwu w postępowaniu upominawczym również zależy od wartości przedmiotu sporu. Jest to standardowe podejście stosowane w wielu systemach prawnych, mające na celu pokrycie kosztów postępowania sądowego proporcjonalnie do wartości roszczenia. Natomiast w procedurze nakazowej opłata wynosi 1/4 tej opłaty, którą normalnie należałoby wnieść w standardowym sporze cywilnym dotyczącym danej kwestii, ale nie mniej niż 30 zł. Oznacza to, że nawet w przypadku bardzo niskiej wartości przedmiotu sporu, minimalna opłata sądowa wynosi 30 zł, co zabezpiecza minimalne koszty administracyjne związane z prowadzeniem sprawy przez sąd.
Dowiedz się więcej: Rachunek przepływów pieniężnych – jak go sporządzać?

Jak i kiedy wnieść opłatę od pozwu?

Tak, jak wspomniałem powyżej, dopóki opłata od pozwu nie została uregulowana, sąd nie będzie procedował sprawy – czyli pozew po prostu nie wywoła skutków prawnych. Jeżeli wnoszący pozew nie wywiąże się z tego obowiązku, to najpewniej sąd wezwie go do uzupełnienia braku. Zawsze jednak wydłuża to ogólny czas postępowania, a niewniesienie opłaty zupełnie tamuje bieg sprawy – wówczas, czyli po jej nieuiszczeniu pomimo wezwania, sąd po prostu kończy jej rozpoznawanie.

Innymi słowy, najprostszym rozwiązaniem pozostaje uregulowanie opłaty sądowej co najmniej najpóźniej w chwili wnoszenia pozwu. Można to zrobić na jeden z następujących sposobów:

• w kasie sądu w formie gotówkowej lub bezgotówkowej – choć od razu trzeba zaznaczyć, że sądy coraz częściej rezygnują z utrzymywania własnych kas, co powoduje, że niekiedy nie da się wnieść opłaty od pozwu bezpośrednio w budynku sądu;
• przelewem na odpowiedni rachunek bankowy sądu (wskazany do wnoszenia opłat sądowych);
• za pośrednictwem prowadzonej przez Ministerstwo Sprawiedliwości platformy e-Płatności;
• w formie znaczków opłaty sądowej zakupionych w kasie sądu;
• poprzez wniesie stosownej opłaty w placówce Poczty Polskiej.

Oczywiście wypełnienie obowiązku uregulowania opłaty od pozwu nie polega na wniesieniu dowolnej kwoty tytułem tej opłaty. W każdej sprawie opłata od pozwu zastaje zapłacona w odpowiedniej wysokości, wynikającej z przepisów powszechnie obowiązującego prawa. Jeżeli kwota okaże się zbyt niska, to sąd również wezwie do jej uzupełnienia. Dopiero po dopłacie brakującej sumy pozew będzie mógł być merytorycznie rozpoznany.

Kompendium wiedzy o opłatach od pozwu

Bez wniesienia opłaty od pozwu sąd po prostu nie rozpocznie prowadzenia postępowania cywilnego. Przy czym nie chodzi tu o zapłatę jakiejkolwiek kwoty tytułem opłaty od pozwu – jej wysokość wynika z przepisów prawa, w tym zwłaszcza z treści ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Jeżeli chcesz dobrze obliczyć wysokość wymaganej opłaty w swojej sprawie, musisz sięgnąć do przepisów tej ustawy. Na ogół wszystkie opłaty od pozwów dzielą się na trzy podstawowe grupy: opłaty stałe, stosunkowe (wykorzystywane w sprawach o prawa majątkowe, które w praktyce stanowią większość procesów cywilnych) oraz podstawowe. Zawsze opłata od pozwu powinna zostać wpłacona najpóźniej wraz ze złożeniem pozwu w sądzie. W przeciwnym razie zostaniesz wezwany do jej uzupełnienia, co znacznie wydłuża czas potrzebny na zakończenie procesu.