Nadzorca sądowy jest jednym z najważniejszych, pozasądowych organów postępowania restrukturyzacyjnego. Istotę jego funkcji i obowiązków wyjaśnia ekspert w poniższym artykule.
Spis treści
- Kim jest nadzorca sądowy?
- Uprawnienia nadzorcy sądowego
- Kto może zostać nadzorcą sądowym
- Wynagrodzenie nadzorcy sądowego
- Kim jest tymczasowy nadzorca sądowy?
- Zakończenie
Postępowanie restrukturyzacyjne to jedno z najlepszych sposobów na oddłużenie przedsiębiorstwa. Jednak restrukturyzowany dłużnik powinien liczyć się z pewnymi ograniczeniami w swojej działalności, wynikającymi z regulacji prawnych dotyczących niektórych rodzajów restrukturyzacji. Często wiążą się one z ustanowieniem w sprawie nadzorcy sądowego. Jaka jest jego rola i zadania w ramach restrukturyzacji?
Kim jest nadzorca sądowy?
Zgodnie z art. 23 Prawa restrukturyzacyjnego postępowanie restrukturyzacyjne prowadzi się z udziałem nadzorcy, którym jest nadzorca układu albo nadzorca sądowy, albo zarządcy. W związku z tym nadzorca sądowy jest jednym z pozasądowych organów postępowania restrukturyzacyjnego, którego podstawowym zadaniem jest czuwanie nad jego właściwym przebiegiem. W tym w pierwszym rzędzie nad czynnościami podejmowanymi przez dłużnika.
Przeczytaj także: Upadłość konsumencka – ile trwa postępowanie?
Nadzorca sądowy w postępowaniu restrukturyzacyjnym występuje w dwóch jego rodzajach, a więc w:
- Przyspieszonym postępowaniu układowym;
- Postępowaniu układowym.
Wynika to z faktu, że w tych procedurach – przeważnie – restrukturyzowany dłużnik może samodzielnie podejmować jedynie czynności zwykłego zarządu, a związane z codziennym, zwyczajowym zarządzaniem jego przedsiębiorstwem. Na dokonanie czynności przekraczających ten zakres dłużnik potrzebuje zgody nadzorcy sądowego. Ten na jej wyrażenie ma trzydzieści dni – może także uzupełnić ją już po dokonaniu przez dłużnika takiej czynności. W każdym razie bez tej zgody będzie ona nieważna.
Uprawnienia nadzorcy sądowego
Nadzorca sądowy w postępowaniu układowym zajmuje się przede wszystkim:
- Zawiadomieniem wierzycieli o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego;
- Sporządzeniem planu restrukturyzacyjnego i spisu wierzytelności;
- Oceną propozycji układowych, w tym, w razie potrzeby, doradztwem w zakresie ich zmiany w celu zapewnienia zgodności z prawem i możliwości ich wykonania, podejmowaniem działań w celu złożenia przez wierzycieli możliwie największej liczby ważnych głosów, udziałem w zgromadzeniu wierzycieli oraz złożeniem opinii o możliwości wykonania układu.
W przyspieszonym postępowaniu układowym do listy tej dochodzi jeszcze opracowanie spisu wierzytelności spornych. Jednak ustawodawca w żadnym z postępowań, w których ustanawia się nadzorcę sądowego, nie wymienił kompletnego spisu jego uprawnień. Podane powyżej kwestie mają charakter przykładowy.
Zobacz też: 60 tys. dla małych gospodarstw na restrukturyzację. Poradnik
Jednym z najważniejszych zadań stojących przed nadzorcą sądowym jest kontrolowanie dokonywania przez restrukturyzowanego dłużnika czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu. Zgoda nadzorcy sądowego jest konieczna do ważności tego rodzaju czynności. Właściwie jedynie wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy to ustawa przewiduje zezwolenie rady wierzycieli na taką czynność.
Kto może zostać nadzorcą sądowym
Nadzorca sądowy w postępowaniu restrukturyzacyjnym – ze względu na zakres jego kompetencji i zadań – pełni niezwykle istotną funkcję w procedurze restrukturyzacyjnej. Z tego względu ustawodawca zdecydował, że nadzorcą sądowym może zostać jedynie osoba – ewentualnie spółka prawa handlowego – spełniająca określone wymagania. Wśród nich najważniejszym jest legitymowanie się licencją doradcy restrukturyzacyjnego. Jednocześnie sąd restrukturyzacyjny powołując – w postanowieniu o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego lub postępowania układowego – nadzorcę sądowego musi wziąć pod uwagę takie okoliczności, jak:
- Liczbę spraw, w których osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego pełni funkcję nadzorcy sądowego lub zarządcy w innych postępowaniach restrukturyzacyjnych, lub syndyka w postępowaniach upadłościowych;
- Doświadczenie i dodatkowe kwalifikacje doradcy restrukturyzacyjnego.
Polecamy również: Jak długo syndyk zajmuje wynagrodzenie? Wyjaśnia ekspert
W przypadku bardziej rozbudowanych postępowań restrukturyzacyjnych ustawodawca wymaga, aby kandydat na nadzorcę sądowego legitymował się licencją doradcy restrukturyzacyjnego z tytułem kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego. Wymaganie to pojawia się w sytuacjach, gdy restrukturyzacja dotyczy:
- Przedsiębiorcy, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał średniorocznie 250 lub więcej pracowników, lub osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych przekraczający równowartość w złotych 50 milionów euro, lub osiągnął sumy aktywów bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat, które przekroczyły równowartość w złotych 43 milionów euro;
- Spółki o istotnym znaczeniu dla gospodarki państwa w sensie przepisów regulujących zasady zarządzania mieniem państwowym;
- Przedsiębiorcy o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym, umieszczonego w wykazie określonym w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie ustawy o organizowaniu zadań na rzecz obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców.
Wynagrodzenie nadzorcy sądowego
Ustawodawca w Prawie restrukturyzacyjnym określił także zasady, na podstawie których określa się wynagrodzenie należne nadzorcy sądowemu. Kalkulację tę przeprowadza się, sumując cztery części składowe:
- Zależną od liczby wierzycieli będących uczestnikami postępowania;
- Zależną od sumy wierzytelności przysługujących wierzycielom będącym uczestnikami postępowania;
- Ustalaną przez sąd stosownie do rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego, zakresu czynności podejmowanych przez nadzorcę sądowego w toku postępowania i pracy włożonej w osiągnięcie celu postępowania – w granicach do dziesięciu podstaw wynagrodzenia;
- Ustalaną w przypadku, gdy z przyczyn niezależnych od nadzorcy sądowego postępowanie układowe trwa dłużej niż dwanaście miesięcy – w granicach do dziesięciu podstaw wynagrodzenia.
Podstawę wynagrodzenia w omawianym tu przypadku oznacza przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego. Dane te publikuje Prezes Głównego Urzędu Statystycznego. Jednocześnie wynagrodzenie nadzorcy sądowego musi mieścić się w granicach od dwukrotności do czterdziestoczterokrotności podstawy wynagrodzenia.
Kim jest tymczasowy nadzorca sądowy?
Niekiedy konieczność zabezpieczenia prawidłowego toku sprawy występuje jedynie w pewnych sytuacjach, związanych z przejściowymi perturbacjami w jego biegu. W tym celu ustawodawca przewidział możliwość, a niekiedy także obowiązek, powołania tymczasowego nadzorcy sądowego. Tymczasowy nadzorca sądowy w postępowaniu restrukturyzacyjnym występuje w dwóch przypadkach:
- Zawieszenia nadzorcy sądowego w wykonywaniu jego funkcji, na skutek uprawdopodobnienia okoliczności mogących doprowadzić do jego odwołania;
- Odwołania nadzorcy sądowego.
W pierwszym z wymienionych tu przypadków tymczasowy nadzorca sądowy może, ale nie musi zostać ustanowiony przez sąd. Zawsze jednak jest on ustanawiany do czasu wydania przez sąd postanowienia w przedmiocie odwołania. Natomiast jeżeli zarządca sądowy został odwołany, sąd restrukturyzacyjny ma obowiązek ustanowić tymczasowego nadzorcę.
Zainteresuj się: Wniosek o przyspieszenie rozpoznania sprawy. Omówienie i zasady
W każdym razie podstawowym zadaniem, jakie pełni tymczasowy nadzorca sądowy, jest zastąpienie nadzorcy sądowego w przypadkach, gdy nie może on w pełni właściwie wykonywać zadań postanowionych przed nim przez ustawodawcę.
Zakończenie
W przyspieszonym postępowaniu układowym oraz w postępowaniu układowym – a więc w tych procedurach, w których powołuje się nadzorcę sądowego, pełni on bardzo ważną funkcję. Jego zadania sprowadzają się przede wszystkim do zapewnienia prawidłowego przebiegu sprawy restrukturyzacyjnej oraz kontroli dokonywania przez dłużnika czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu. Bez jego zgody są one po prostu nieważne.
