Sprawdzenie, czy dana osoba fizyczna nie ogłosiła upadłości, jest niezwykle istotną kwestią dla wszystkich jej kontrahentów. Jak to zrobić? Na to pytanie odpowiada ekspert.
Spis treści:
- Jak sprawdzić upadłość osoby fizycznej? Od czego zacząć?
- Krajowy Rejestr Zadłużonych – system do sprawdzania upadłości osoby fizycznej
- Problemy z Krajowym Rejestrem Zadłużonych
- Upadłość konsumencka osoby fizycznej – przebieg postępowania?
- Ogłoszenie upadłości osoby fizycznej po zakończeniu prowadzenia przez nią działalności
- Koszty postępowania upadłościowego osoby fizycznej
Przy zawieraniu właściwie każdej umowy bardzo istotną kwestią jest wiedza na temat sytuacji, w której znajduje się potencjalny kontrahent – zwłaszcza w zakresie jego finansów. W tym kontekście na czoło wysuwa się pytanie o wypłacalność drugiej strony umowy. Jest to kluczowe zagadnienie zarówno wówczas, gdy podpisujemy umowę z osobą prawną lub jednostką organizacyjną posiadającą zdolność prawną, jak i z osobą fizyczną. Jak więc sprawdzić, czy osoba fizyczna nie ogłosiła upadłości? Okazuje się, że uzyskanie takiej wiedzy jest możliwe w przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą oraz konsumentów.
Jak sprawdzić upadłość osoby fizycznej? Od czego zacząć?
Poszukiwanie odpowiedzi na pytanie jak sprawdzić upadłość osoby fizycznej warto rozpocząć od postawienia innej kwestii: kiedy i na jakich zasadach ogłasza się upadłość osób fizycznych? Otóż zgodnie z przepisami Prawa upadłościowego upadłość można ogłosić tylko wówczas, gdy dłużnik stał się niewypłacalny – a więc utracił zdolność wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Dopóki taka możliwość istnieje, dopóty – co do zasady – nie ogłasza się upadłości.
Powyższą zasadę stosuje się wobec wszystkich podmiotów borykających się z zadłużeniem, tym także wobec osób fizycznych. Tu jednak należy pamiętać o kluczowej sprawie – tryb, w jakim dochodzi do ogłoszenia upadłości osoby fizycznej, zależy od tego, czy prowadzi ona działalność gospodarczą. Jeżeli tak – a więc wówczas, kiedy posiada status przedsiębiorcy – postępowanie upadłościowe toczy się na takich samych zasadach, jak w przypadku innych podmiotów gospodarczych. Jeżeli jednak takiej działalności nie prowadzi, upadłość osoby fizycznej przybiera postać upadłości konsumenckiej.
Krajowy Rejestr Zadłużonych – system do sprawdzania upadłości osoby fizycznej
Zarówno upadłość osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, jak i inne procedury upadłościowe prowadzi się w systemie informatycznym dedykowanym do obsługi spraw uregulowanych w Prawie upadłościowym oraz w Prawie restrukturyzacyjnym. Systemem tym jest funkcjonujący od 1 grudnia 2021 roku Krajowy Rejestr Zadłużonych. Każdy zainteresowany może w nim przejrzeć informacje o:
- osobach oraz podmiotach, wobec których są lub były prowadzone postępowania restrukturyzacyjne, upadłościowe oraz w przedmiocie orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej;
- osobach oraz podmiotach, wobec których było prowadzone postępowanie egzekucyjne, które zostało umorzone ze względu na jego bezskuteczność;
- osobach, wobec których toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych lub egzekucja należności wypłaconych z budżetu państwa z tytułu bezskuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych;
- składnikach masy upadłościowej;
- doradcach restrukturyzacyjnych.
Kiedy następuje ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej – podobnie, jak i osoby prowadzącej działalność gospodarczą – jej dane znajdują się w Krajowym Rejestrze Zadłużonych. W związku z tym każdy, kto posiada takie informacje o osobie, jak jej numer PESEL, NIP czy imię i nazwisko może sprawdzić treść zamieszczonych w Krajowym Rejestrze wpisów.
Przeczytaj również: Restrukturyzacja zadłużenia osoby fizycznej. Najważniejsze informacje.
Problemy z Krajowym Rejestrem Zadłużonych
W związku z prowadzeniem spraw upadłościowych poprzez Krajowy Rejestr Zadłużonych do prawidłowego funkcjonowania tego systemu należy możliwość skorzystania z postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych. Mówiąc inaczej, bankructwo osoby fizycznej może okazać się niemożliwe do ogłoszenia, jeżeli Krajowy Rejestr Zadłużonych nie będzie działał prawidłowo. Niestety miesiące, które minęły od jego uruchomienia, nie napawają optymizmem – Krajowy Rejestr rzadko kiedy funkcjonuje poprawnie.
To z kolei uniemożliwia dostęp do skorzystania z procedur sądowych, do których zalicza się upadłość i restrukturyzacja. Dlatego istnieją możliwości domagania się od Skarbu Państwa odszkodowania za ten stan rzeczy. Oczywiście pod warunkiem, że uda się wykazać przed sądem.
Upadłość konsumencka osoby fizycznej – przebieg postępowania
W tym kontekście warto przypomnieć, że upadłość konsumencka osoby fizycznej stanowi jeden z najlepszych sposobów na jej oddłużenie. Dlatego obecnie – w perspektywie trwającego kryzysu gospodarczego – coraz więcej zadłużonych osób decyduje się na jej ogłoszenie. Aby to uczynić, należy złożyć stosowny wniosek do sądu upadłościowego. Po ogłoszeniu zaś upadłości właściwie cały majątek konsumenta staje się masą upadłości, nad którą zarząd sprawuje syndyk.
Syndyk masy upadłości osoby fizycznej dąży do jej spieniężenia, a więc pozyskania gotówki, z której zostaną zaspokojeni wierzyciele. Jej podział następuje na podstawie tzw. planu podziału, w którym powinno się uwzględnić praktycznie wszystkich wierzycieli. Plan spłaty precyzyjnie określa, które wierzytelności, w jakiej wysokości oraz w jakim terminie powinny być spłacane. Przeważnie plan spłaty stanowi przykład typowej płatności ratalnej.
Warto pamiętać, że w ramach upadłości konsumenckiej jest także możliwe umorzenie zobowiązań dłużnika bez ustalania planu spłaty wierzycieli. Z rozwiązania tego można skorzystać tylko wówczas, gdy sytuacja dłużnika wskazuje, iż jest on trwale niezdolny do regulowania jakichkolwiek zobowiązań. Ze względu jednak na konieczność ochrony praw wierzycieli jest to rozwiązanie zupełnie wyjątkowe.
Przeczytaj również: Upadłość konsumencka – ile trwa postępowanie?
Ogłoszenie upadłości osoby fizycznej po zakończeniu prowadzenia przez nią działalności
Upadłość konsumencka osoby fizycznej jest dostępna także dla tych, którzy zaprzestali prowadzenia działalności gospodarczej, jak również wykonywali ją bez dopełnienia formalności związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa – w tym zwłaszcza bez wpisu we właściwym rejestrze przedsiębiorców. W pierwszym przypadku możliwość ogłoszenia upadłości istnieje przez rok, licząc od dnia wykreślenia z właściwego rejestru.
Natomiast możliwość ogłoszenia upadłości osoby fizycznej, która prowadziła działalność gospodarczą bez rejestracji, również można ogłosić w ciągu roku. Początek tego terminu biednie jednak od dnia, w którym zaprzestania prowadzenia działalności.
Koszty postępowania upadłościowego osoby fizycznej
Postępowanie upadłościowe wiąże się także z koniecznością poniesienia kosztów, zwłaszcza przez samego dłużnika. Koszty postępowania upadłościowego osoby fizycznej obejmują opłatę sądową od wniosku upadłościowego w wysokości 30 zł, co można uznać za właściwie symboliczną opłatę. Aczkolwiek należy podkreślić, że każdy zainteresowany złożeniem wniosku upadłościowego ma możliwość starania się o zwolnienie od kosztów sądowych. W tym celu należy złożyć stosowny wniosek oraz umotywować go z odniesieniem się do swojej sytuacji majątkowej, która nie pozwala na pokrycie kosztów postępowania.
Osobną kwestią jest wynagrodzenie zawodowego prawnika, który reprezentuje dłużnika w ramach procedury upadłościowej. Co prawda zastępstwo procesowe w takich sprawach nie jest obowiązkowe, jednak może okazać się niezbędne do prawidłowego i sprawnego przeprowadzenia sprawy upadłościowej. Ustalenie wysokości wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika zawsze stanowi przedmiot uzgodnień pomiędzy nim, a jego klientem.
