Spadek może okazać się poważnym problemem dla tego, kto go otrzymał. Dzieje się tak wówczas, gdy w ramach spadku następuje dziedziczenie długu rodziców lub innych krewnych. Jak uniknąć takiego scenariusza? Radzi radca prawny zajmujący się sprawami spadkowymi.
Spis treści:
- Dziedziczenie długu po rodzicach – jak przebiega proces?
- Jak nie przejąć długów po rodzicach?
- Odrzucenie spadku – jaka jest procedura?
- Jak się uchronić przed długami rodziców. Teraz już wiesz!
Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że otrzymanie spadku to niezwykle korzystne wydarzenie. W końcu spadkobierca za darmo otrzymuje majątek, który nieraz może okazać się sporo wart. Niestety rzeczywistość nie jest tak różowa. Nierzadko z otrzymaniem spadku wiąże się konieczność spłaty zadłużenia zmarłego, którego ten nie uregulował za swojego życia. Wówczas może okazać się, że zagrożony egzekucją będzie także prywatny majątek spadkobiercy, a nie tylko to, co otrzymał z tytułu spadku. Na szczęście ustawodawca pozostawił sposoby na uniknięcie tego czarnego scenariusza. Zapraszam do lektury poniższego tekstu, w którym wyjaśnię co zrobić, aby nie spłacać długów spadkodawcy.
Dziedziczenie długu po rodzicach – jak przebiega proces?
Dziedziczenie długu opiera się na zasadach spadkobrania określonych w przepisach Kodeksu cywilnego. Zgodnie z jego art. 922 § 1 prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej, czyli Księgi czwartej Kodeksu cywilnego. Tym samym do spadku należą również długi, zarówno o charakterze prywatnoprawnym, jak i publicznoprawnym. Zawsze miarodajna dla oceny stanu spadku jest chwila jego otwarcia, a więc śmierci spadkodawcy.
Warto podkreślić, że każdy, kto zdecyduje się na przyjęcie spadku po swoich wstępnych przejmie również dług rodziców – o ile oczywiście rodzice pozostawili po sobie jakieś niespłacone zobowiązania. Skoro zaś dziedziczenie długu jest ściśle związane ze spadkobraniem, to może ono nastąpić na podstawie:
- testamentu;
- ustawy.
Możliwości te są rozłączne. To oznacza, że do dziedziczenia dochodzi albo na podstawie testamentu, albo ustawy, a więc w praktyce Kodeksu cywilnego. Testament ma zawsze pierwszeństwo. Jeżeli spadkodawca pozostawi ważny testament, to staje się on podstawą dziedziczenia, a przepisy ustawowe nie mają w tym zakresie zastosowania.
Osoba powołana do spadku zawsze ma prawo odmówić jego przyjęcia. Kluczowy jest tu moment złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, do czego może dojść przed sądem albo przed notariuszem. Dopiero po złożeniu tych oświadczeń przez wszystkich powołanych do spadku, można określić krąg spadkobierców oraz przejść do podziału spadku. Co dokładnie należy zrobić, aby nie przejąć długu swoich rodziców? Wyjaśniamy!
Przeczytaj także: Jak znaleźć czyjś adres? Proste sposoby
Jak nie przejąć długów po rodzicach?
Na ogół dziedziczenie długów po rodzinie nie dochodzi do skutku, gdy powołany do spadku złoży jedno z następujących oświadczeń:
- o odrzuceniu spadku;
- o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
W pierwszym przypadku składający oświadczenie w ogóle nie staje się spadkobiercą. Nie przechodzi na niego żadna część majątku spadkobiercy, a co za tym idzie również długi. Jednocześnie część spadku przynależna temu, kto go odrzucił, przechodzi na jego spadkobierców, np. na dzieci. Dlatego dziedziczenie długów przez dzieci jest możliwe. Aby jednak do tego nie doszło, rodzice muszą odrzucić spadek również w imieniu swoich małoletnich dzieci.
Innym rozwiązaniem jest przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. W tym przypadku powołany do spadku staje się spadkobiercą, ale odpowiada za przejęte długi tylko do tzw. wysokości stanu czynnego spadku – a więc do wartości odziedziczonego przez siebie majątku. Dzięki temu spadkobierca nie ma obowiązku regulowania zobowiązań spadkobiercy z własnego majątku. Jakie procedury regulują składanie przedmiotowych oświadczeń?
Odrzucenie spadku – jaka jest procedura?
Tak, jak wspomniałem powyżej, oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może zostać złożone przed sądem albo przed notariuszem. Wybór należy do powołanego do spadku, aczkolwiek regułą jest, że wszyscy powołani składają to oświadczenie w ramach jednej, wybranej przez siebie procedury. Zresztą regułą jest, że notariusz może sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia – który niejako wieńczy składanie przedmiotowych oświadczeń przez powołanych do spadku – dopiero wówczas, gdy każdy uprawniony złoży swoje oświadczenie.
Przeważnie wybór ścieżki notarialnej następuje wówczas, gdy między powołanymi do spadku nie ma konfliktu i chcą oni dobrowolnie zgłosić się do notariusza oraz złożyć swoje oświadczenie. Wynika to z faktu, że notariusz – w przeciwieństwie do sądu – nie ma prawa wzywać uprawnionych do stawiennictwa i złożenia omawianego tu oświadczenia.
Inaczej jest w przypadku procedury sądowej. Rozpoczyna się dopiero od momentu złożenia do sądu spadku (a więc do sądu rejonowego, w którym znajduje się majątek spadkodawcy) wniosku o stwierdzenie nabycia spadku. Zaznaczając jednocześnie, że w sprawie mają również zostać złożone oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Ponadto we wniosku należy wskazać:
- dane wnioskodawcy;
- dane wszystkich uczestników, a więc osób lub podmiotów powołanych do spadku na podstawie ustawy, lub testamentu. Jeżeli uprawnieni nie żyją, należy podać dane ich spadkobierców;
- czy zmarły pozostawił po sobie testament;
- w jakim stanie cywilnym pozostawał spadkodawca w chwili swojej śmierci;
Dodatkowo do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy dołączyć odnoszące się do sprawy odpisy aktów stanu cywilnego oraz akt zgonu spadkodawcy. Wniosek podlega także opłacie w wysokości 100 złotych.
Zobacz także: Upoważnienie i pełnomocnictwo – jaka jest różnica?
Procedura odrzucania spadku sprowadza się do wyraźnego oświadczenia przez powołanego do spadku swojej woli, co do jego odrzucenia. Woli tej ani sąd, ani notariusz nie mogą domniemywać. Powołany do spadku nie powinien zapominać o możliwości przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Także w tym przypadku wola spadkobiercy musi zostać wyraźnie wyartykułowana.
Przy składaniu każdego ze wskazanych tu oświadczeń istotną rolę odgrywa termin.
Jak się uchronić przed długami rodziców. Teraz już wiesz!
Przed dziedziczeniem długów – rodziców bądź innych członków rodziny – można uchronić się na dwa sposoby. Pierwszym z nim jest odrzucenie spadku. Wówczas powołany do niego w ogóle nie staje się spadkobiercom, co automatycznie rozwiązuje problem zadłużenia. Drugą możliwością jest przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. W tej konfiguracji powołany do spadku staje się spadkobiercą, a co za tym idzie, przejmuje długi zmarłego, ale odpowiada za nie tylko tym majątkiem, który odziedziczył. Nie musi obawiać się konieczności regulowania zobowiązań zmarłego własnymi środkami. Dlatego przed podjęciem decyzji, którą z opcji wybrać warto dowiedzieć się, jaki jest stan spadku. Zwłaszcza czy zmarły pozostawił po sobie długi, a jeśli tak, to jaka jest ich wysokość. Poza tym na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku lub jego przyjęciu z dobrodziejstwem inwentarza, powołany do spadku ma sześć miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o tytule swojego powołania. Po tym terminie spadek automatycznie przypadnie mu z dobrodziejstwem inwentarza.
Ważne jest również prowadzenie otwartej komunikacji z rodzicami na temat ich sytuacji finansowej i ewentualnych zobowiązań. Pozwoli to na lepsze przygotowanie się do przyszłych decyzji dotyczących dziedziczenia. Można również skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie spadkowym, aby uzyskać indywidualną poradę dostosowaną do konkretnej sytuacji.
