Postępowanie restrukturyzacyjne a sądowe i egzekucyjne

Procedury restrukturyzacyjne rzadko kiedy nie kolidują z postępowaniami sądowymi i egzekucyjnymi. Co należy wiedzieć o wzajemnej relacji tych spraw? Wyjaśnia ekspert.

Spis treści

1. Postępowanie restrukturyzacyjne a postępowanie sądowe – podstawowe problemy
2. Postępowanie restrukturyzacyjne a postępowanie sądowe. Najważniejsze zależności
3. Restrukturyzacja e egzekucja – o czym warto pamiętać?
4. Którą procedurę wybrać?
5. Zakończenie

Kryzys zadłużenia, jaki dotyka przedsiębiorcę – zarówno u dłużnika, jak i jego wierzycieli – może powodować różnorodne reakcje. Z prawnego punktu widzenia zawsze kluczową kwestią pozostaje dobór najlepszych metod rozwiązania pojawiających się problemów. Z pewnością jedną z najlepszych jest restrukturyzacja. Jednak często konkuruje ona z innymi postępowaniami – w tym zwłaszcza z procesami cywilnymi oraz sprawami egzekucyjnymi. Właściwie zawsze rozpoczęcie postępowania restrukturyzacyjnego – w mniejszym bądź większym stopniu – wpływa na inne procedury uregulowane przepisami prawa. O jakich relacjach tu mowa? Najważniejsze zagadnienia wyjaśniamy w prezentowanym tekście.

Postępowanie restrukturyzacyjne a postępowanie sądowe – podstawowe problemy

Relacje pomiędzy prowadzeniem sprawy restrukturyzacyjnej a postępowaniami sądowymi, egzekucyjnymi i administracyjnymi można rozpatrywać na wielu różnych poziomach. Jednak w najczęściej spotykanych okolicznościach chodzi o dwa zagadnienia. Pierwszym z nich jest możliwość wszczęcia – po zainicjowaniu restrukturyzacji wobec dłużnika – przez wierzyciela innej procedury, np. postępowania cywilnego, której celem jest dochodzenie wierzytelności objętej sprawą restrukturyzacyjną. Drugie zagadnienie można by sprowadzić do pytania: czy otwarcie restrukturyzacji wstrzymuje bieg prowadzonych już postępowań egzekucyjnych oraz oznacza zakaz wszczynania nowych?

Postępowanie restrukturyzacyjne a postępowanie egzekucyjne to przede wszystkim problem dłużnika. W przypadku zawieszenia drugiego rodzaju ze wskazanych spraw może liczyć na znaczną ochronę. Jednak z drugiej strony takie rozwiązanie przekłada się na pozycje wierzycieli. W końcu brak możliwości prowadzenia egzekucji zawsze opóźnia zaspokojenie ich interesów. Nie mniejsze dylematy powodują zależności zachodzące pomiędzy restrukturyzacją a postępowaniami sądowymi. W tym układzie wierzyciel musi zdecydować, który sposób dochodzenia jego roszczeń będzie korzystniejszy.

Zobacz także: „Firma w restrukturyzacji” – kiedy stosuje się to oznaczenie?

Postępowanie restrukturyzacyjne a postępowanie sądowe. Najważniejsze zależności

Analizując temat „postępowanie restrukturyzacyjne a postępowanie sądowe”, należy pamiętać, że bardzo trudno udzielić uniwersalnej odpowiedzi dotyczącej wpływu zainicjowania restrukturyzacji na bieg postępowań sądowych. Wszystko zależy zarówno od konkretnego rodzaju sprawy restrukturyzacyjnej, jak i szczegółowych decyzji podjętych w jej trakcie. A zwłaszcza przez sądowe organy postępowania. Możliwe jednak jest wskazanie najważniejszych zasad. Wśród nich przede wszystkim na:

• W przypadku postępowania sanacyjnego oraz układowego – tu jednak tylko wówczas, gdy ustanowiono w nim zarządcę – zarządca wstępuje w miejsce dłużnika do toczących się postępowań i prowadzi je w imieniu własnym, ale na rachunek restrukturyzowanego;
• W postępowaniu układowym, gdy dłużnikowi nie odebrano prawa zarządu jego majątkiem, nadzorca sądowy wstępuje do postępowań sądowych w charakterze interwenienta, natomiast do administracyjnych w charakterze strony;
• Otwarcie postępowania układowego oraz sanacji – co do zasady – nie tamuje możliwości zainicjowania postępowań sądowych, administracyjnych, sądowo-administracyjnych i przed sądami polubownymi w celu dochodzenia wierzytelności podlegających restrukturyzacji;
• Bez zmian natomiast toczą się postępowania sądowe, administracyjne, sądowo-administracyjne oraz przed sądami polubownymi w przypadku trwania postępowania o zatwierdzenie układu.

Wpływ restrukturyzacji na postępowania sądowe zależy w decydującej mierze od dwóch czynników. Odebrania dłużnikowi po otwarciu konkretnego postępowania prawa zarządu majątkiem oraz długości trwania samej procedury. Kwestia ta zdecydowanie prościej przedstawia się w obszarze hasłowo określanym „postępowanie o zatwierdzenie układu a postępowanie sądowe”. Wynika to z faktu, że postępowanie o zatwierdzenie układu nie rozpoczyna się na podstawie formalnej decyzji sądu. Polega ono przede wszystkim na samodzielnym zbieraniu głosów za układem przez dłużnika.

Warto przeczytać: Art. 636 KC – odszkodowanie za wadliwe wykonanie umowy. Omówienie

Restrukturyzacja e egzekucja – o czym warto pamiętać?

Zainicjowanie sprawy restrukturyzacyjnej często wpływa także na prowadzoną wobec dłużnika egzekucję komorniczą. W jaki więc sposób postępowanie restrukturyzacyjne a postępowanie egzekucyjne wpływają na siebie? Znowu w tym obszarze możliwe jest na wskazanie kilku podstawowych zasad:

• W przypadku otwarcia przyspieszonego postępowania układowego oraz postępowania układowego z mocy samego prawo ulega zawieszeniu postępowanie egzekucyjne, które zostało wszczęte przed dniem otwarcia tych rodzajów restrukturyzacji;
• Otwarcie postępowania sanacyjnego powoduje – również z mocy samego prawa – zawieszenie postępowań egzekucyjnych kierowanych do majątku dłużnika wchodzącego w skład masy sanacyjnej. Zasada ta dotyczy zarówno wierzytelności objętych, jak i nieobjętych układem;
• Postępowania egzekucyjne i  zabezpieczające prowadzone przeciwko dłużnikowi w celu zaspokojenia należności objętych układem ulegają umorzeniu z mocy prawa z  dniem uprawomocnienia się postanowienia zatwierdzającego układ;
• Jeżeli zaś dojdzie do umorzenia postępowania restrukturyzacyjnego lub do umorzenia układu, należy podjąć zawieszone postępowanie egzekucyjne.

Przeczytaj również: Plan restrukturyzacji – czym jest i co powinien zawierać?

Jasne więc jest, że najszerszą ochronę przed egzekucją otrzymują dłużnicy, którzy zdecydowali się na zainicjowanie postępowania sanacyjnego. Natomiast relacje na linii postępowanie układowe a postępowanie egzekucyjne oraz przyspieszone postępowanie układowe a egzekucja oznaczają zawieszenie sprawy egzekucyjnej, ale tylko w stosunku do wierzytelności objętych restrukturyzacją. Natomiast postępowanie o zatwierdzenie układu nie wpływa na postępowanie egzekucyjne. Również w tym przypadku wynika to z braku formalnego otwarcia postępowania o zatwierdzenie układu przez sąd restrukturyzacyjny.

Którą procedurę wybrać?

Wskazane powyżej okoliczności mają decydujące znaczenie przede wszystkim przy dokonywaniu przez dłużnika wyboru postępowania restrukturyzacyjnego. A dla wierzyciela na etapie konstruowania właściwej strategii postępowania wówczas, gdy dłużnik zdecyduje się na otwarcie wobec siebie restrukturyzacji. O ile dla dłużnika kluczowe znaczenie ma zakres ochrony przed egzekucją, jaką daje każde z postępowań restrukturyzacyjnych, o tyle dla wierzyciela najważniejszą kwestią pozostaje pytanie o zasadność zainicjowania w takich okolicznościach innej procedury zmierzającej do zasądzenia przysługujących mu praw.

Zawsze decyzje w tym zakresie powinny być podejmowane po indywidualnej analizie wszystkich „za” i „przeciw”. W przeciwnym wypadku może okazać się, że dłużnikowi będzie niezwykle trudno osiągnąć zakładane cele restrukturyzacji. Wierzyciel nie odzyska wtedy swojej gotówki. Z tego względu warto skorzystać z pomocy specjalisty doświadczonego w metodach dochodzenia należności, w tym przede wszystkim w ramach postępowań restrukturyzacyjnych. Jego wiedza i doświadczenie mogą okazać się nieocenionym wsparciem dla wszystkich dłużników i wierzycieli.

Do przeczytania: Rada wierzycieli – wyjaśniamy jej zadania i uprawnienia

Zakończenie

Relacje pomiędzy restrukturyzacją a postępowaniami sądowymi, administracyjnymi, sądowo-administracyjnymi, przed sądami polubownymi oraz egzekucyjnymi są oparte na skomplikowanych i rozbudowanych zasadach. Jednak – biorąc pod uwagę, że od reguły tej istnieje długa lista wyjątków – można sprowadzić je do jednej tezy: o ile otwarcie restrukturyzacji nie tamuje możliwości skorzystania z innych procedur sądowych oraz przed pozostałymi organami, o tyle prawie zawsze wstrzymuje egzekucję komorniczą. W każdym razie każdy przypadek należy oceniać indywidualnie.