Majątek firmy i zarządzanie nim
Fundacja rodzinna – wady oraz zalety bilansują się w taki sposób, że najczęściej to korzyści przeważają, a samo rozwiązanie w polskim systemie prawa pełni rolę narzędzia zapewniającego sprawne i skuteczne przeprowadzenie sukcesji rodzinnych firm. Z tego artykułu dowiesz się:
- jakie beneficjum może dać założenie fundacji rodzinnej,
- na jakie ryzyka trzeba uważać, tworząc taką fundację,
- z jakimi kosztami wiąże się jej powołanie.
Fundacja rodzinna – wady i zalety. O tym musisz pamiętać:
- o utworzeniu fundacji rodzinnej decyduje jej fundator, który, określając statut fundacji, ustala, kto i na jakich zasadach będzie otrzymywał od niej świadczenia, a więc będzie jej beneficjentem,
- najczęściej status beneficjenta fundacji rodzinnej otrzymują osoby bliskie fundatorowi, np. jego dzieci czy współmałżonek,
- podstawowym celem fundacji i korzyścią związaną z jej powołaniem jest długoterminowe zarządzanie majątkiem rodzinnym i umożliwienie sukcesji przedsiębiorstwa bez konieczności przeprowadzania jego podziału.
Spis treści:
- Zalety fundacji rodzinnej – dla kogo jest to rozwiązanie?
- Ochrona majątku rodzinnego
- Sukcesja i pokolenia
- Zwolnienie z CIT
- Długoterminowe zarządzanie majątkiem
- Fundacja rodzinna – wady
- Koszty założenia i utrzymania fundacji
- Ograniczenia w dysponowaniu majątkiem
- Fundacja rodzinna – czy to rozwiązanie dla Twojej firmy?
Każdy przedsiębiorca – prędzej czy później – staje przed koniecznością przeprowadzenia sukcesji swojej firmy. To zadanie bywa trudne, wiąże się z wieloma pułapkami i często prowadzi do nieporozumień oraz konfliktów rodzinnych. Aby wyjść naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców, wprowadzono do polskiego prawa regulacje, które umożliwiają powołanie nowego typu podmiotu, jakim jest fundacja rodzinna. Wady i zalety związane z jej założeniem warto dobrze poznać, dlatego poniżej wyjaśniam, na czym polega to rozwiązanie. Zapraszam do lektury!
Zalety fundacji rodzinnej – dla kogo jest to rozwiązanie?
Założenie fundacji rodzinnej standardowo wiąże się z procesem sukcesji przedsiębiorstwa. Wraz z jej utworzeniem najbliżsi twórcy firmy – choć nie zawsze są to członkowie rodziny, to zazwyczaj właśnie oni – zyskują możliwość czerpania określonych korzyści z majątku, którym zarządza fundacja rodzinna. Jednocześnie nie ulega on rozproszeniu, co często dzieje się w przypadku tradycyjnego podziału rodzinnego biznesu między poszczególnych członków rodziny.
Autor – Licencjonowany doradca restrukturyzacyjny, adwokat Ewa Madejewska |
Fundacja rodzinna umożliwia przede wszystkim sprawną sukcesję rodzinnej firmy. Jej utworzenie jest więc rozwiązaniem, które powinni przemyśleć przede wszystkim prowadzący własną działalność gospodarczą, chcący zabezpieczyć swój interes na wiele lat.
Fundator w statucie fundacji – a są to największe zalety fundacji rodzinnej – określa, jak wysoki będzie fundusz założycielski, co dokładnie będzie świadczone na rzecz beneficjentów oraz kiedy może dojść do likwidacji fundacji. Działania fundacji rodzinnej zawsze powinny pozostawać w zgodzie ze statutem, co z kolei sprawia, że są one określane przez samego fundatora. Bez wątpienia jest to kluczowy dokument, którym posługuje się fundacja rodzinna. Zalety fundacji rodzinnej to zwłaszcza:
- ochrona majątku rodzinnego,
- sprawna sukcesja na pokolenia,
- możliwość zwolnienia z CIT,
- długoterminowe zarządzanie majątkiem.
Poniżej te zalety fundacji rodzinnej zostaną przeze mnie przybliżone.
Sprawdź też: Jak założyć fundację rodzinną? Przewodnik krok po kroku
Ochrona majątku rodzinnego
Fundacja rodzinna jest osobą prawną, dlatego jest całkowicie niezależna od jej fundatora. Majątek przeznaczony na jej prowadzenie staje się jej własnością, co oznacza, że długi fundatora nie mogą być z niego egzekwowane – o ile nie został celowo przekazany fundacji, aby uniknąć egzekucji. Ta zasada obejmuje także majątek firmowy wniesiony do fundacji rodzinnej. Jednak jeśli zobowiązania fundatora powstały przed utworzeniem fundacji, wniesienie majątku do fundacji może okazać się nieskuteczne.
W interesie beneficjentów jest, aby fundacja rodzinna funkcjonowała jak najlepiej, ponieważ tylko wtedy mają zagwarantowaną realizację przysługujących im świadczeń. Dlatego zarządzanie majątkiem powierzonym fundacji powinno odbywać się na najwyższym poziomie.
Sukcesja i pokolenia
Fundacja rodzinna – zalety koncentrują się przede wszystkim na kwestiach związanych z sukcesją przedsiębiorstwa oraz majątku zgromadzonego przez rodzinę. Wiele osób przynajmniej raz słyszało o poważnych problemach, jakie mogą pojawić się podczas przeprowadzania sukcesji – zarówno w formie testamentu, jak i darowizn dokonywanych za życia. Ten temat często wywołuje napięcia i podziały w rodzinach, które niekiedy mają trwały wpływ na życie najbliższych.
Tymczasem majątek wniesiony do fundacji rodzinnej pozostaje skoncentrowany w jednym miejscu, nie ulega rozdrobnieniu typowemu dla tradycyjnych metod sukcesji, i jest zarządzany przez jeden podmiot. To znacząco zwiększa szanse na jego pomnożenie w przyszłości, co dla majątku prywatnego jest niezwykle istotne.
Zwolnienie z CIT
Fundacja rodzinna – zalety akurat w tym obszarze są szczególnie istotne – została przez ustawodawcę opodatkowana na korzystnych zasadach. Przede wszystkim wypłaty z fundacji rodzinnej na rzecz beneficjentów nie podlegają daninie solidarnościowej, ani konieczności płacenia od nich składek ubezpieczeniowych i zdrowotnych. Wypłaty realizowane na rzecz osób najbliższych dla fundatora są także zwolnione z PIT.
Sama fundacja, jako osoba prawna, podlega obniżonej, 15-proc. stawce PIT. To ważny aspekt dla wypłacalności fundacji i w ogóle dla prowadzenia przez nią gospodarki finansowej. Niższe podatki, to więcej pieniędzy pozostających w kasie fundacji rodzinnej, które mogą zostać spożytkowane w jej działalność. Nie zmienia to faktu, że generalnie na fundacji rodzinnej ciąży obowiązek zapłaty podatku CIT.
Długoterminowe zarządzanie majątkiem
Podsumowując, zalety fundacji rodzinnej polegają przede wszystkim na możliwości długoterminowego zarządzania majątkiem rodziny. Szczególnie dla przedsiębiorców jest to jasne – efektywne zarządzanie majątkiem możliwe jest tylko w perspektywie długookresowej.
Fundacja rodzinna zdecydowanie umożliwia osiągnięcie tego celu, zwłaszcza że może prowadzić działalność gospodarczą (w ograniczonym zakresie, wskazanym w ustawie o fundacji rodzinnej), co stanowi dodatkową szansę na pomnażanie majątku.
Zobacz: Fundacja rodzinna – jak wnieść do niej majątek? Co może być tym wkładem?
Fundacja rodzinna – wady
Przed powołaniem fundacji rodzinnej nie można zapominać, że oprócz licznych korzyści ma ona także swoje minusy. Fundacja rodzinna – wady z nią związane powinny być uwzględnione, ponieważ zawsze wiążą się one z kosztami zarówno założenia, jak i jej utrzymania, a także pewnymi ograniczeniami w zarządzaniu majątkiem.
Koszty założenia i utrzymania fundacji
Fundacja rodzinna – wady akurat w tym obszarze są niestety szczególnie dotkliwe – generuje stosunkowo duże koszty, zwłaszcza na pierwszym etapie jej funkcjonowania, a więc podczas tworzenia fundacji. Do jej powołania niezbędne jest:
- pokrycie funduszu założycielskiego, którego wartość nie może być niższa niż 100 tys. złotych,
- pokrycie opłaty sądowej za wpis do rejestru w wysokości 500 zł,
- sporządzenie aktu notarialnego, w którym fundator złoży oświadczenie o powołaniu fundacji,
- uregulowanie podatku od czynności cywilnoprawnych.
Po utworzeniu fundacji rodzinnej należy także zabezpieczyć koszty związane z jej bieżącym funkcjonowaniem, chociażby usług prawnych czy księgowych.
Ograniczenia w dysponowaniu majątkiem
Fundacja rodzinna – wady i zalety zdecydowanie bilansują się na korzyść pożytku – jak każda inna fundacja jest osobą prawną. Oznacza to, że dysponowanie jej majątkiem nie następuje tak, jak w przypadku prywatnego majątku osoby fizycznej, np. prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą. Wniesienie majątku do fundacji powoduje, iż staje się on jej wyłączną własnością. Nie należy więc ani do beneficjenta, ani do fundatorów.
Ograniczenia w dysponowaniu majątkiem fundacji zabezpieczają go przed zbyt łatwym wyzbywaniem się własności, co z kolei zwiększa szanse na efektywne zarządzanie nim w długiej perspektywie czasowej.
Przeczytaj także: Ustawa o fundacji rodzinnej – kogo dotyczy i jak działa?
Fundacja rodzinna – czy to rozwiązanie dla Twojej firmy?
Fundacja rodzinna jest osobą prawną, której głównym przeznaczaniem pozostaje umożliwienie sprawnego przeprowadzenia sukcesji rodzinnej firmy. Właśnie z tego względu stanowi ona podmiot niezależny od fundatora i beneficjentów, czyli osób uprawnionych do otrzymywania od fundacji ustalonych świadczeń.
Standardowo beneficjentami są osoby bliskie dla fundatora, który wnosi do fundacji rodzinnej swój majątek. Fundacja rodzinna – wady i zalety jej utworzenia zawsze powinny zostać szczegółowo przeanalizowane – pozwala na zarządzanie majątkiem w długiej perspektywie czasowej, co jest ze strategicznego punktu widzenia najlepszym rozwiązaniem.
