Leasing finansowy i operacyjny to dwa najczęściej spotykane rodzaje umowy leasingu, która z kolei nierzadko stanowi podstawę, bez której trudno wyobrazić sobie prowadzenie własnej działalności gospodarczej.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Na czym polega leasing finansowy, a na czym leasing operacyjny?
- Czym dokładnie różnią się od siebie te rodzaje leasingu?
- W jaki sposób na umowę leasingu wpływa ogłoszenie upadłości bądź zainicjowanie restrukturyzacji?
Spis treści:
- Czym jest leasing finansowy?
- Leasing operacyjny – co to jest?
- Leasing finansowy a operacyjny – różnice
- Wypowiedziana umowa leasingu i jej konsekwencje
- Upadłość leasingodawcy – co dalej?
- Leasing a restrukturyzacja
- Podsumowanie – kompendium najważniejszych informacji
Bez narzędzi nie da się prowadzić firmy. Jednak ich pozyskanie na własność bywa tak kosztowne, że przerasta nawet możliwość doświadczonych przedsiębiorców, a co dopiero tych, którzy stawiają dopiero pierwsze kroki w biznesie. Stąd bierze się popularność umowy leasingu. Poniżej wyjaśnię najważniejsze zagadnienia dotyczące jej wykonywania. Zapraszam do lektury!
Czym jest leasing finansowy?
Żeby dobrze zrozumieć, jaka zależność zachodzi na linii leasing operacyjny a finansowy, trzeba rozpocząć od tego, czym w ogóle jest umowa leasingu. Jest to tzw. umowa nazwana, uregulowana w przepisach Kodeksu cywilnego. Zgodnie z jego art. 7091 przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać te rzecz, korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Co to znaczy?
W najprostszym ujęciu leasing umożliwia korzystanie z określonych dóbr – np. z samochodów bądź z urządzeń niezbędnych do prowadzenia własnej działalności gospodarczej – bez konieczności ich zakupu. W obecnym stanie prawnym zawarcie umowy leasingu jest dostępne dla każdego, jednak w praktyce najczęściej korzystają z niej przedsiębiorcy. Poza tym na rynku istnieje wiele rodzajów umów leasingu. Warto więc zapytać: leasing finansowy – co to?
Leasing finansowy (określany także mianem kapitałowego lub inwestycyjnego) jest umową, na mocy której leasingobiorca otrzymuje w użytkowanie środek trwały w zamian za opłacanie raty leasingowych, przeważnie płatnych miesięcznie. Jednocześnie – z księgowego punktu widzenia – przedmiot leasingu jest wpisywany jako środek trwały należący do leasingobiorcy. Ma on prawo dokonywać odpisów amortyzacyjnych, a także wykupić przedmiot leasingu. Natomiast co to jest leasing operacyjny?
Zobacz także: Układ częściowy – prawo restrukturyzacyjne. Na czym polega?
Leasing operacyjny – co to jest?
Leasing operacyjny również polega na przekazaniu środka trwałego przez leasingodawcę leasingobiorcy. W tym przypadku przedmiot leasingu należy do składników majątkowych leasingodawcy. Natomiast leasingodawca ponosi koszty uzyskania przychodu w postaci obowiązku płatności rat leasingowych. Tym samym do każdej raty dolicza się podatek VAT, stąd podatek od towarów i usług jest tu regulowany na bieżąco.
Leasing finansowy a operacyjny – różnice
Wyjaśniając różnicę między leasing operacyjny a finansowy, trzeba pamiętać, że jej najważniejszym aspektem jest przynależność przedmiotu leasingu do składników majątku leasingodawcy lub leasingobiorcy. W leasingu operacyjnym przedmiot ten zalicza się do majątku leasingodawcy. Odwrotnie zaś dzieje się w leasingu finansowym. Tu przedmiot umowy przechodzi do majątku leasingobiorcy.
Poza tym inne elementy określające leasing operacyjny a finansowy – różnice dotyczą również zasad opłacania podatku od towarów i usług. W leasingu operacyjnym VAT opłaca się przy okazji regulowania każdej raty. W leasingu finansowym zaś całość wartości podatku od towarów i usług opłaca się już na początku trwania umowy. Warto także pamiętać, że jedynie w leasingu finansowym korzystający do kosztów uznania przychodu może zaliczyć tylko część odsetkową raty leasingowej.
Leasing finansowy znacząco ułatwia wykup przedmiotu leasingu. Po zakończeniu umowy leasingowej staje się on własnością korzystającego. W leasingu operacyjnym wszystko zależy od przyjętego okresu wykupu oraz stawki amortyzacji. Jednocześnie w leasingu finansowym najczęściej umowa jest zawierana na okres dłuższy niż rok. W leasingu operacyjnym standardowym rozwiązaniem pozostaje zawarcie kontraktu łączącego leasingobiorcę i leasingodawcę na czas równy co najmniej 40 proc. okresu amortyzacji przedmiotu umowy.
Nie zmienia to faktu, że zarówno leasing amortyzacyjny, jak i leasing finansowy opiera się na umowie cywilnoprawnej. To z kolei daje jej stronom stosunkowo dużą autonomię przy ustalaniu jej treści. Właściwie możliwe jest wprowadzenie do umowy leasingu wszystkich postanowień, które nie są sprzeczne z prawem. Oczywiście umowa leasingu może zostać wypowiedziana. W jaki sposób?
Wypowiedziana umowa leasingu i jej konsekwencje
Wypowiedzieć umowę leasingu można w przypadkach przewidzianych w Kodeksie cywilnym. Oczywiście wypowiedziana umowa leasingu – jeżeli zostały spełnione wszystkie warunki przewidziane prawem – oznacza, że przestaje ona obowiązywać. Z punktu widzenia przepisów Kodeksu cywilnego leasingodawca zyskuje prawo wypowiedzenia umowy, gdy leasingobiorca:
- nie utrzymuje przedmiotu leasingu w należyty sposób;
- używa przekazane mu rzeczy w sposób nieprawidłowy;
- nie usunął zmian wprowadzonych przez siebie zmian w przedmiocie leasingu, które są sprzeczne z przeznaczeniem rzeczy.
Umowa leasingu może zostać wypowiedziana przez leasingodawcę pod warunkiem, że ten udzieli upomnienia leasingobiorcy. Najlepiej uczynić to na piśmie, co w łatwy sposób pozwala udowodnić fakt udzielenia upomnienia oraz jego dokładną treść.
Dowiedz się więcej: Krajowy Rejestr Długów: jak sprawdzić kogoś? Jak sprawdzić siebie?
Upadłość leasingodawcy – co dalej?
Nie tylko wypowiedziana umowa leasingu może powodować poważne trudności dla jej stron. Nie mniejszym problem bywa ogłoszenie upadłości przez leasingodawcę. Fakt ten sam przez się nie usprawiedliwia wypowiedzenia umowy, ale oczywiście nie można wykluczyć sytuacji, w której obok ogłoszenia upadłości powstanie także któraś ze wskazanych powyżej przyczyn ogłoszenia upadłości.
O ile jednak ogłoszenie upadłości przez dłużnika nie usprawiedliwia wypowiedzenia umowy leasingu, o tyle specjalne uprawnienia w tym obszarze przysługują syndykowi masy upadłości. Zgodnie z art. 114 Prawa upadłościowego w przypadku ogłoszenia upadłości korzystającego z rzeczy na podstawie umowy leasingu syndyk może, za zgodą sędziego-komisarza, odstąpić z dniem ogłoszenia upadłości od umowy leasingu. Chodzi tu więc o upadłość leasingobiorcy, a nie leasingodawcy. W tym drugim przypadku syndyk nie ma wskazanej tu możliwości.
Leasing a restrukturyzacja
Na wykonywanie umowy leasingu wpływa też otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego przez leasingobiorcę. Dokładny zakres tych skutków jest uzależniony od rodzaju leasingu. Wygląda to następująco:
- leasing finansowy powoduje, że jeszcze niewymagalne należności z tytułu rat wpisuje się do spisu wierzytelności za czas od dnia otwarcia postępowania do dnia wymagalności każdego przyszłego świadczenia (co z kolei często wiąże się z koniecznością ich proporcjonalnego pomniejszenia). Natomiast wierzytelności z tytułu umowy leasingu finansowego powstałe przed otwarciem procedury restrukturyzacyjnej umieszcza się w spisie na zasadach ogólnych;
- leasing operacyjny w przypadku rozpoczęcia restrukturyzacji wobec leasingobiorcy prowadzi do proporcjonalnego podziału wierzytelności na dwie części: za okres sprzed restrukturyzacji oraz za czas po jej otwarciu.
Podsumowując, otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego przez leasingobiorcę wpływa na umowę leasingu w zależności od jej rodzaju. Leasing finansowy wymaga wpisania niewymagalnych należności do spisu wierzytelności z możliwością ich pomniejszenia, natomiast leasing operacyjny prowadzi do podziału wierzytelności na okresy przed i po restrukturyzacji.
Podsumowanie – kompendium najważniejszych informacji
Umowa leasingu to niezwykle użyteczne narzędzie przy rozwijaniu własnego biznesu. Dzięki niej przedsiębiorca może otrzymać możliwość użytkowania narzędzi niezbędnych mu do prowadzenia własnej działalności gospodarczej, bez konieczności ich zakupu. Umowa leasingu może zostać wypowiedziana jedynie w ściśle określonych przez ustawodawcę okolicznościach, natomiast na jej wykonywanie wpływa ogłoszenie upadłości lub otwarcie restrukturyzacji którejś z jej stron poważnie wpływa na sposób jej wykonywania – a zwłaszcza na dochodzenie wierzytelności przysługujących leasingodawcy. Najistotniejsze jest tutaj to, czy strony zawarły umowę leasingu finansowego, czy też operacyjnego.
