Co to jest weksel ciągniony (trasowany)? Praktyczny poradnik

Co to jest weksel ciągniony (trasowany)?

Weksel ciągniony, zwany inaczej wekslem trasowanym, to papier wartościowy, którego wystawca nakazuje osobie trzeciej zapłatę określonej sumy pieniędzy na rzecz wierzyciela. Płatność powinna nastąpić w ustalonym w treści dokumentu miejscu i terminie. Weksel ten nabiera pełnej mocy prawnej z chwilą jego przyjęcia – czyli złożenia podpisu – przez trasata.

Zgodnie z art. ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 roku – Prawo wekslowe i czekowe weksel ciągniony zawiera:

• nazwę „weksel” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono,
• polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej,
• nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata),
• oznaczenie terminu i miejsca płatności, 
• nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana,
• oznaczenie daty i miejsca wystawienia wekslu,
• podpis wystawcy.

Co istotne z praktycznego punktu widzenia weksel trasowany może być przedmiotem obrotu. Istnieje możliwość jego sprzedaży lub zdyskontowania przez remitenta. Jedno jest pewne – wskazany dokument stanowi interesujący i efektywny sposób zabezpieczania transakcji handlowych.

Może Cię również zainteresować: Restrukturyzacja – wyjaśniamy co to jest i jakie są jej rodzaje

Weksel trasowany a inne rodzaje weksli – jaka jest różnica?

Weksel ciągniony nie jest jedynym rodzajem weksla, jaki może funkcjonować stosowanie do przepisów, które zawiera Prawo wekslowe. Skoro znasz już odpowiedź na pytanie weksel trasowany – co to, warto wspomnieć, że w polskim systemie prawa istnieje także weksel własny, niekiedy nazywany także: 

• suchym, 
• prostym,
• solo. 

Wekslem własny również jest papierem wartościowym. Zawiera on bezwarunkowe przyrzeczenie wystawcy zapłacenia określonej sumy pieniężnej we wskazanym miejscu i czasie określonej osobie, czyli remitentowi. Kreuje on bezwarunkową odpowiedzialność osób na nim podpisanych.

W różnego rodzaju dyskusjach można spotkać określenie weksel in blanco. Jest to rodzaj weksla, który w momencie wystawienia nie ma wypełnionych wszystkich rubryk. Najczęściej takie rodzaje dokumentów są tak przygotowywane, że puste miejsce pozostawia się w rubryce przeznaczonej na uzupełnienie kwoty do zapłaty. Ta może zostać dopisana w późniejszym terminie, najczęściej w przypadku niewywiązania się przez dłużnika z umowy.

Nie znaczy to, że weksle in blanco mogą zostać uzupełnione w zupełnie dowolny sposób. Dołącza się do nich deklarację wekslową, która definiuje sposób uzupełnienia weksla in blanco. 

Sięgając po materiały typu deklaracja wekslowa (wzór), nie wolno tracić z pola widzenia tych uwarunkowań prawnych.

Rola trasata i poręczyciela weksla

Weksel – wzór tego papieru wartościowego zawsze trzeba poprawnie uzupełnić – pełni w obrocie prawnym specyficzną rolę. Jej wykorzystanie często zależy od trasata i poręczyciela wekslowego. Kim oni są? 

• Trasat jest dłużnikiem wekslowym. Nie ponosi jednak żadnej odpowiedzialności aż do momentu zaakceptowania swojej roli. W momencie akceptacji trasat staje się zobowiązany do zapłaty weksla do momentu terminu płatności oraz stosownie do miejsca płatności,
• Poręczyciel weksla (inaczej awalista) odpowiada solidarnie z dłużnikiem, za którego poręcza. Oznacza to, że posiadacz weksla może, według swojego uznania, zażądać płatności od poręczyciela lub od dłużnika. W przypadku weksli in blanco szczególnego znaczenia nabiera dla poręczyciela deklaracja wekslowa. Wzór jej może być co najwyżej podstawą dla opracowania tego dokumentu ściśle dostosowanego do okoliczności konkretnego przypadku. Bez tego poręczyciel weksla może popaść w poważne kłopoty finansowe.

Jak działa weksel ciągniony?

Każdy weksel zdecydowanie ułatwia dochodzenie należności od dłużnika. Jedynie zupełna niewypłacalność osoby zadłużonej może pozbawić uprawnionego z weksla możliwości zaspokojenia swoich należności. 

Odpowiadając na pytanie – „weksel trasowany – co to jest” zwracałem uwagę, że w jego treści trasat bierze na siebie obowiązek spłaty wierzytelności. Mechanizm ten stanowi wręcz niezwykle efektywny sposób zabezpieczenia wierzytelności. Zwłaszcza że chodzi tu o bezwarunkowe polecenie zapłacenia określonej sumy pieniędzy.

Wystawiając weksel trasowany jego wystawca – czyli trasant – nie traci statusu głównego dłużnika wekslowego zobowiązanego do spełnienia wierzytelności. Sytuacja zmienia się, dopiero gdy trasat zaakceptuje weksel. Wówczas obowiązek ten spada na niego.

Wzór weksla ciągnionego – jak go prawidłowo sporządzić?

Funkcje weksla uda się spełnić tylko wówczas, gdy będzie on odpowiadał wszelkim warunkom określonym przez ustawodawcę. Niezwykle istotne jest przede wszystkim to, aby zawierał on wszelkie dane podane w pierwszej części niniejszego artykułu. Nie wolno przy tym zapominać, że nieprawidłowo wypełniony weksel ciągniony może przełożyć się na nieważność tego papieru wartościowego, a co za tym idzie na nieuregulowanie należności.

Weksel – wzór takiego dokumentu jest mało skomplikowany – służy zabezpieczeniu wierzytelności, co już samo w sobie przesądza o tym, że właściwa redakcja tego dokumentu odgrywa fundamentalną rolę dla wszystkich zainteresowanych. 

Zawsze, gdy trasat zaprzestaje płacenia długów, dochodzenie należności rozpoczyna się od analizy dokumentu weksla. Dokument można unieważnić poprzez zapłatę i jego zwrot wystawcy lub na mocy orzeczenia sądu.

Sprawdź też: Restrukturyzacja firmy a długi – co się dzieje z zadłużeniem?

Prawo wekslowe – najważniejsze zasady

Ustawa Prawo wekslowe ustanawia kilka zasad, o których trzeba pamiętać zawsze, gdy pojawiają się jakiekolwiek wątpliwości dotyczące omawianego dokumentu. Co istotne: 

• weksel bez oznaczenia terminu płatności uważa się za płatny za okazaniem,
• w braku osobnego oznaczenia, miejsce, wymienione obok nazwiska trasata, uważa się za miejsce płatności, a także za miejsce zamieszkania trasata,
• weksel, w którym nie oznaczono miejsca wystawienia, uważa się za wystawiony w miejscu, podanym obok nazwiska wystawcy,
• wystawca i trasat mogą być tym samym podmiotem,
• weksel może być wystawiony na rachunek osoby trzeciej.

Nie ma przy tym przeszkód prawnych, aby przenieść weksel. Tu z kolei obowiązują następujący zasady:

• weksel można przenieść przez indos, chociażby nie był wystawiony wyraźnie na zlecenie,
• jeżeli wystawca umieścił w wekslu wyrazy „nie na zlecenie” lub inne zastrzeżenie równoznaczne, można przenieść weksel tylko w formie i ze skutkami zwykłego przelewu,
• weksel można indosować również na trasata bez względu, czy przyjął on weksel, czy nie, a także na wystawcę lub na każdą inną osobę, wekslowo zobowiązaną. Osoby te mogą weksel dalej indosować.

Powyższe zasady wyznaczają tak naprawdę prawo wekslowe w pigułce.

Przeczytaj także: Czym jest restrukturyzacja finansowa?

Podsumowanie – kiedy warto skorzystać z weksla ciągnionego?

Weksel ciągniony to gwarancja uregulowania należności. Przeważnie jest używany do zabezpieczenia transakcji handlowych z odroczonym terminem płatności. 

Weksel ten ułatwia również przeniesienie zobowiązania. Biorąc zaś pod uwagę charakter weksla trasowanego – podobnie zresztą, jak pozostałych rodzajów weksli – należy dobrze rozważyć jego wystawienie, dbając przy tym o spełnienie wszelkich warunków formalnych ustalonych dla tych papierów wartościowych.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Jakie są obowiązki trasata w przypadku weksla ciągnionego?

Podstawowym obowiązkiem trasata w wekslu ciągnionym pozostaje zapłata sumy wekslowej. Z obowiązku tego musi on wywiązać się w terminie oraz w miejscu wskazanym w dokumencie. 

Jednocześnie należy pamiętać, że wskazany obowiązek powstaje dopiero w chwili dokonania akceptu weksla przez trasata. Nie jest on zobligowany do jego zaakceptowania.

Czy weksel ciągniony może być wystawiony na rzecz firmy?

Nie ma przeszkód prawnych do wystawienia weksla ciągnionego na rzecz firmy. Podmiotami, na rzecz których wystawiany jest ten papier wartościowy, mogą być: osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne posiadające jedynie zdolność prawną, prowadzące działalność gospodarczą.

Jakie ryzyko wiąże się z niewykonaniem zobowiązania wekslowego przez trasata?

Niewykonanie zobowiązania wekslowego przez trasata oznacza dla niego możliwość wszczęcia postępowania egzekucyjnego, którego celem jest przymusowa realizacja zobowiązania.